1-jadval O’zbekiston Respublikasi hududlarining iqtisodiy ko‘rsatkichlari

<Noviy rabochiy list> – yangi varaqqa istalgan nom berish mumkin.
Agar qoldiqlarning grafigi va ma’lumotini olmoqchi bo‘lsangiz, so‘zlashuv oynasida tegishli bayroqchalarni o‘rnating va OK tugmasini bosing.
1-masalaning ma’lumotlari uchun regression tahlilning natijalari 8-rasmda keltirilgan.


8-rasm. Regressiya instrumentning natija jadvali
Masala. Berilgan jadvaldan foydalanib:
1) Korrelyatsion tahlil yordamida modelda qatnashadigan omillarni tanlang. Buning uchun:
a) xususiy korrelyatsiya koeffitsientlarini hisoblang;
b) juft korrelyatsiya koeffitsientlarini aniqlang.
2) Eng kichik kvadratlar usuli yordamida regressiya tenglamasi koeffitsientlarini hisoblash lozim. Buning uchun normal tenglamalar tizimidan foydalanish kerak.
1. Birinchi bosqichda modelda qatnashadigan omillarni tanlash kerak. Buning uchun juft va xususiy korrelyatsiya koeffitsientlarini topish lozim. Juft va xususiy korrelyatsiya koeffitsientlari MS Excel dasturi orqali topamiz. Buning uchun quyidagi buyruqlarni bajaramiz: (9-rasm)

9-rasm. Korrelyatsiya koeffitsientlarini hisob-kitoblarini amalga oshirish tartibi
Korrelyatsiya koeffitsientlarini hisob-kitoblari quyidagi 10-rasmda keltirilgan.

10-rasm. Korrelyatsiya koeffitsientlarini hisob-kitob natijalari
Korrelyatsiya koeffitsientlar jadvalidan ko‘rinib turibdiki asosiy omil Y bilan ta’sir etuvchi omil X₁ va X₄ kuchli bog‘langan ekan. Shuning uchun bu omillar tuziladigan ekonometrik modelda qatnashadilar. Ta’sir etuvchi omillar X₂ va X₃ asosiy omil Y bilan kuchsiz bog‘langan, shuning uchun bu omillar yaratiladigan ekonometrik modelda qatnashmaydilar.
Xususiy korrelyatsiya koeffitsientlar topilgandan so‘ng ta’sir etuvchi X₁ va X₄ omillararo juft korrelyatsiya koeffitsienti hisoblanadi. Yuqoridagi jadvaldan ko‘rinib turibdiki, , demak omillar kuchsiz bog‘langan va X₁ bilan X₄ birgalikda yaratiladigan ekonometrik modelda qatnashadilar.
2. Ikkinchi bosqichda regressiya tenglamalarining parametrlarini aniqlash lozim. Faraz qilaylik, asosiy omil Y ta’sir etuvchi omillar X₁ va X₄ bilan chiziqli bog‘langan bo‘lsin, ya’ni:
.
Regressiya tenglamasining noma’lum parametrlarini eng kichik kvadratlar usuli yordamida topamiz. Buning uchun yana MS Excel dasturidan foydalanamiz. Quyidagi buyruqlardan foydalanamiz: