1. jamiyat taraqqiyotida axboriy madaniyat, axborot resurslarining o’rni

g’ayriqonuniy munosabatda bo’lish natijasida axborot resurslarining yoki 
axborot tizimlarining mulkdorlariga, egalariga yohud boshqa yuridik hamda 
jismoniy shaxslarga zarar yetkazilishi mumkin bo’lsa, muhofaza qilinishi kerak. 
Davlat organlari, yuridik va jismoniy shaxslar davlat sirlari hamda maxfiy sirlar 
to’g’risidagi axborotni o’z ichiga olgan axborot resurslari va axborot 
tizimlarining muhofaza qilinishini ta’minlashi shart”, deb alohida ko’rsatilgan. 
Davlat organlari axborot tizimlari tarkibiga quyidagilarni kiritish mumkin: 
· Muayyan davlat organi tomonidan maqsad hamda vazifalarini amalga 
oshirishga xizmat qiluvchi tranzaksiyali va hisobdagi mavjud quyi tizimlar; 
· Milliy axborot tizimi tarkibidagi, davlat organlari o’rtasida axborot 
tizimlari orqali ma’lumot almashinishga xizmat qiluvchi quyi tizimlar; 
· Davlat organi faoliyatida boshqaruv va ish jarayonini osonlashtirishga 
xizmat qiluvchi resurslarni boshqarishning quyi tizimlari; 
· Davlat organlari faoliyatida ma’lumotlarni yig’ish, qayta ishlash, saqlash va 
tahlil qilishga xizmat qiluvchi axborot-tahliliy quyi tizimlar; 
· Elektron hujjat almashinuvining quyi tizimlari; 
· Hujjatlarning elektron arxivini boshqarishga doir quyi tizimlar; 
· Ekspluatatsiyani boshqarish(infratuzilma komponentlarini boshqarish 
tizimlari)ga oid quyi tizimlar; 

---

9 
· Davlat organi to’g’risida Internet yoki boshqa kanallar orqali axborot 
yetkazish, jismoniy va yuridik shaxslar o’rtasidagi o’zaro aloqani 
ta’minlaydigan quyi tizimlar; 
· Axborot xavfsizligini ta’minlaydigan quyi tizimlar; 
· Hujjat tayyorlash va axborot almashish maqsadida davlat organi xodimlari 
tomonidan foydalaniladigan idoraviy quyi tizimlar. 
Jаmiyatni ахbоrоtlаshtirish – yuridik vа jismоniy shахslаrning ахbоrоtgа 
bo’lgаn ehtiyojlаrini qоndirish uchun ахbоrоt rеsurslаri, ахbоrоt tехnоlоgiyalаri 
hаmdа ахbоrоt tizimlаridаn fоydаlаngаn hоldа shаrоit yarаtishning tаshkiliy 
ijtimоiy iqtisоdiy vа ilmiy – tехnikаviy jаrаyonidir. 
Jаmiyatni ахbоrоtlаshtirish jаrаyoni quyidаgi qаtоr muаmmоlаrning hаl 
etilishini tаlаb etаdi: 
1. Hisоblаsh tехnikаsi vоsitаlаrini jаmiyat fаоliyatining bаrchа 
tаrmоqlаrigа tаdbiq qilish. 
2. Jаmiyat а’zоlаrini hisоblаsh tехnikаsi vоsitаlаridаn sаmаrаli 
fоydаlаnishgа o’rgаtish. 
3. Jаmiyat а’zоlаrining turli xil ehtiyojlаrini qоndirishdа ахbоrоt 
rеsurslаridаn to’lа vа sаmаrаli fоydаlаnishlаrini tа’minlаsh. 
Jamiyatni axborotlashtirishda axborot zaxiralari muhim rol o’ynaydi. Uni 
talqin etish va muhokama qilish axborotlashgan jamiyatga o’tish davri haqida gap 
borgan davrdan davom etib keladi. Bu masala bo’yicha ko’plab nashrlar e’lon 
qilingan, ularda turli fikrlar, tushunchalar o’z aksini topgan. 
Boshqaruv qarorlarini qabul qilish jarayoni ma’lumotlarning ulkan oqimida 
axborotlarni ko’rib chiqish, tahlil etish va oqilona foydalanishni ko'zda tutadi. 
Axborotlarni tanlash ancha mehnat talab qiladigan, ya’ni qimmat turadigan 
jarayondir. 
Hozirgi kunda axborot resurslari murakkab va ko'pqirrali obyekt sifatida 
namoyon bo’lib, uni quyidagi parametrlar bilan izohlash mumkin: 
· axborotlarning mazmuni; 

---

10 
· axborotga bo’lgan mulkchilik shakli: jamoatchilik mulki, davlat mulki, jamoa 
tashkilotlari mulki, yuridik shaxs mulki, jismoniy shaxs mulki; 
· axborotlarga kirish imkoniyatlari: ochiq, yopiq, maxfiy, tijorat siri, xizmat siri, 
kasbiy sir; 
· axborotlarni taqdim etish shakllari: matn hujjatlari, obzorlar, tarkiblashtirilgan 
ma’lumotlar – ma’lumotlar ombori, ma’lumotlar banki.