1. Жамият тушунчаси ва маданий тарихий типлар назарияси

ЖАМИЯТ ВА ТАРИХ ФАЛСАФАСИ.ИНСОН ФАЛСАФАСИ ГЛОБАЛЛАШУВ ВА УНИНГ ФАЛСАФИЙ АХАМИЯТИ

1. Жамият тушунчаси ва маданий тарихий типлар назарияси.

РЕЖА:

• 1. Жамият тушунчаси ва маданий тарихий типлар назарияси.
• 2. Жамиятнинг моддий ва маънавий ҳаёти уларнинг ўзаро боғлиғлиги
• 3. Қадрият тушунчаси ва унинг умумий тавсифи.
• 4.Глобаллашув ҳодисаси ва глобалистика.
• 5. Глобал жараёнларни, Глобал муаммоларнинг олдини олишщнинг фалсафий ахамияти шаклланиш тарихи
• 6.Хулоса

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙҲАТИ
1. Falsafa. Mamashokirov S. Tahriri ostida. -Т.: Sharq, 2005.
2. Хайитов Ш., Хайитова К., Зияутдинова Х. Фалсафа асослари. Альбом схема. -Т.: Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон Миллий кутубхонаси, 2009.
3. Choriev A. Inson falsafasi. -Toshkent.: O’FMJ, 2006.
4. Shermuxamedova N. Falsafa va fan metodologiyasi - Т.: Axborot texnologiyalari, 2008.
5. Шермухамедова Н.А. Инсон фалсафаси.-Т.: Ношир, 2017. 460-б.
6. Шермухамедова Н.А. Фалсафага кириш.-Т.: Ношир, 2012. 320 б.
7. Шермухамедова Н.А. Фан фалсафаси. -Т.: Ношир, 2017. -360б
8. Шермухамедова Н.А. Борлиқ ва ривожланиш фалсафаси.-Т.: Ношир, 2013, 720 б
9.М.Рашидова,М.Тошбобоев, Ч.Азимова Фалсафа (мантиқ, аҳлоқшунослик, нафосатшунослик) фанидан ўқув қўлланма. Т. 2019 й

Фалсафий антропология

• Юнонча sophia – донишмандлик, anthropos – инсон ва logos – таълимот сўзларидан келиб чиққан «фалсафий антропология» атамаси этимологик жиҳатдан инсон ҳақидаги фалсафий таълимотни англатади. Фалсафий антропология инсоннинг алоҳида борлиқ манбаи сифатида келиб чиқиши, тадрижий ривожланиши ва мавжудлигининг ўзига хос хусусиятларига доир фалсафий қарашларни акс эттиради.

Инсонни келиб чиқишига оид қарашлар асосан икки ёналишда кўрсатилади

• Инсоннинг келиб чиқиши ҳақидаги биринчи ёндашув инсоннинг пайдо бўлишига олиб келган табиатнинг қонуний ривожланиши ғоясидан келиб чиқади. Бунда инсон жонсиз, кейинчалик эса – жонли модданинг табиий эволюцияси маҳсули сифатида қаралади. Мазкур концепция 1859 йилда инсон келиб чиқишининг табиий-илмий талқинига асос бўлган Ч.Дарвиннинг «Ҳайвон ва ўсимлик турларининг келиб чиқиши ҳақида» деб номланган машҳур асарини эълон қилган эволюцион назариясига таянади ва ҳозирги вақтда молекуляр биология ва ген инженерияси соҳасида эришилган энг сўнгги ютуқлар таъсирида ўз шакл-шамойилини сезиларли даражада ўзгартириб, аксарият олимлар учун уларнинг илмий фаолиятида ўзига хос дастуриламал бўлиб хизмат қилмоқда.
• Шу нуқтаи назардан, инсонда нафақат ўта ривожланган тирик жонзотлар, балки ўта содда мавжудотлар билан ҳам кучли генетик ўхшашлик мавжуд. Хусусан, шимпанзе билан бундай ўхшашлик 98% ни, каламуш билан – 80% ни ва ҳатто банан билан – 50% ни ташкил этади.

Тарихга бошқа кўп сонли иборалар ҳам маълум бўлиб, улар вақт, маданият ва диний эътиқоддан қатъий назар, инсон барча замонларда бутун дунё мутафаккирларининг диққат марказида бўлгани ва ҳозир ҳам шундай эканлиги, таянч нуқтаси ва ҳатто билиш мезони бўлиб хизмат қилишидан далолат беради.
Қадимги хитой файласуфи Лао Цзи фикрига кўра, «бошқаларни билувчи – оқил, ўзини билувчи – донишманддир».
Юнон файласуфи Протагорнинг: «Инсон барча нарсалар мезонидир», деган фикри ҳам жуда машҳур.
«Тангри салтанати бизнинг ичимиздадир», деб ўргатган Исо Масиҳ.
Исломда «Кимки ўзини билса, у Аллоҳни ҳам билгайдир», дейилади.
Буддавийларнинг: «Ўзлигингга назар ташла, сен Буддасан», деган чорлови ҳам юқоридаги фикр билан ҳамоҳангдир.