1. Kirish Traktorlar va avtomobillarning asosiy qismlari va ularning vazifalari

Mavzu: Traktor va moshinaning erganomik ko`rsatgichlari va paxtani mashinada terish.
Reja:
1.Kirish
2. Traktorlar va avtomobillarning asosiy qismlari va ularning vazifalari
3..Paxta etishtirishdagi mehnat sarfi, va mashinada paxta terib olishga qo’yiladigan agrotexnik talablar.
4.. Vertikal va gorizontal shpindelli paxta terish mashinalari.
5. Ko’sak terish va paxta tozalash mashinalarning tuzilishi va ishlashi.
6. G’'o'za-poya yulish, uyumlash va maydalash mashinalari.
7.Xulosa


Kirish
Qishloq xo’jalik mahsulotlarini ko’pIab etishtirish, hosildorlikni oshirish, ishlabchiqarilgan mahsulotlarning tannarxini kamaytirish mehnat unumdorliginloshirishning asosiy omillaridan biri - kompleks mexanizasiyalashdir.
Qishloq xo’jalini isloh qilishning o’zbek modeli xalqimizni turmush sharoitini, an'analarini, urf-odatlarini, turmush tarzini hisobga olishga asoslanadi. Ijtimoiy yo’naltirilgan barqaror, bozor iqtisodiga, ochiq tashqi siyosatga ega bo’lgan kuchli demokratik huquqiy davlatni va fuqarolik jamiyatni barpo etishdan iboratdir. Isloh qilishning ikki bosqichi bor:
1-bosqich. Islohatlar strategiyasi, iqtisodiy islohatlar-huquqiy negizi, mulkga bo’lgan munosabatlarni o 'zgartirish. Kichik korxonalarni xususiylashtirish.
2-bosqich. Jamiyatlmie iqtisodiy va ijtimoiy hayotining hamma tomonlarini islcti qilishdan iborat. Moliya, soliq, pul, kredit siyosatini takomyallashtirish.
1998-2000 yillardagi qishloq xo’jaligida iqtisodiy islohatlarni cliuqurlashtirish dasturi. Xususiylashtirish natijasida 1998 yil jami qishloq xo’jaligida etishtirilgan mahsulotlar hajmining 98,5 foizi nodaylat sektoriga to’g’ri kelacli. Dasturning asosiy vazifasi: 1). Haqiqiy malkdorlar siнфini shakllantirish. 2). Dehqonlarga, erga egalik qilish hissini uyg’otish, mulkiy munosabatlarni tako-millantirish. 3). Shirkat, fermer va dehqon xo’jaliklarini tashkil etish. 4). Mulkiy paylar asosida divident to’lashga erishish. 5). Dehqonchilik madaniyat.ini, tuproq unumdorligini oshirish, eroziya, sho’rlanishga qarshi choralar go’ллаш. 6). Qishloq xo’jalik ekinlari hosildorligini oshirish, chorva mollari mahsuldorligini osh-irish. 7). Seleksiya va urug’chilikni rivojlantirish, chorva naslchiligini yaxshilash.
Vazirlar Mahkamasi qishloq xo’jaligi mexanizasiyasini takomillashtirish maqsadida bir qator qarorlar qabul qildi:
1.1995 yil 25 yanvarda Mashina-traktor parkini tuzish to’g’risidagi qarori.
2.1995 yil "Ўzqishloqxolding" birlashmasini tuzish qarori.
3.1996 yil "ЎzKeysservis" tashkilotini tuzish qarori.
4.1996 yil 25 iyul "Zarnonaviy texnika bilan qishloq xo’jaligini ta'minlash"to’g’risidagi qarori.
5.1997 yil 19 rnart 152 qarori bilan "Mashina-traktor parkini", Davlat aksionerlik jamiyatiga aylantirish.
6: 1998 yil 410 qarori "Qishloq xo’jalik texnikalariga mablag’ ajratish".
Bu qarorlar asosida tumanlarda bittadan mashina-traktor parki va viloyatlarda bittadan "ЎzKEYS servis" filiallari ochilishi kerak. Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishda asosan energetika vositasi sifatida yuqori quvvatga ega bo’lgan tezyurar traktorlardan foyda-lanish zarur. Transport sohasida esa yuqori yuk ko’taradigan dizel dvigateli o’rnatilgan avtomobillardan foydalanish zarur.
Qishloq xo’jalik ishlab chiqarishida quyidagi energetika vositalaridan foydalaniladi: 1. Traktorlar; 2. Avtomobillar; 3. Elektr energiyasi; 4. Stasionar dvigatellar; 5. Ish hayvonlari.
Traktor - grekcha so’zdan olingan bo’lib, sudragich yoki yuritgich ma'nosini bildiradi. Traktor va avtomobillarni biror ixtirochi butunlay kashf etgan emas. Ixtirochilar, olimlar va injenerlar XVIII asrdayoq relssiz yuradigan transportlar yaratish-ga asos sola boshladilar. 1752 yili Nijegorod gubernasining dehqoni Shamshurenkov "o’zi yurar kolyaska" yasaydi.
So’nggi yillarda bug’ mashinasi, ichki yonuv dvigateli, guseni-sali va g’iidirakli traktorlar ixtiro qilinadi. 1969 yildan bosh-lab Toshkent traktor zavodi Markaziy Osiyoda birinchi bo’lib paxtachilikka ixtisoslashtirilgan ' G-24X4, T-28X4M, T-28X4MA universal chopiq traktorlarni ishlab chiqara boshladi. 1976 yildan boshlab Minsk traktor zavodi bilan hamkorlikda MTZ-80X uch g’ildirakli paxtachilikka mo’Ijallangan uniVersal-chopiq traktorlarni ishlab chiqara boshladi. Respublikamiz qishloq xo’jaligi uchun yuqori quvvatli, tezyurar, tejamkor, ish unumdorligi yuqori bo’lgan traktorlar zarur. Shu maqsadda Amerikaning "Keys" firmasi tomonidan ishlab chiqarilgan. "Magnium" traktorlari dehqonchilikda qo’llanila boshladi. Dvigatel quvvati 42. 315 ot kuchiga teng bo’lgan "Keys" firmasi 320( 1:5120:7200 tamg’ali "Magnium" nomi bilan ishlab chiqarilgan. Traktsrlarga "Kaminis" firmasi ishlab chiqargan dvigatellar o’rnatilgan. Bu dvigatellar juda ixcham, massasi kichik, yonilg’i sarfi tejamliligi bilan farq qiladi. 1996 yildan boshlab Toshkent traktor zavodi Angliyaning "Kaminis" va Amerkaning "Keys" firmasi bilan hamkorlikda traktorlar ishlab chiqara boshladi. Zavod Davlat aksiyadoriik jamlyatiga (DAJ) o’tgandan so’ng traktor ishlab chiqarishda tub o’zgaritglar yaratdi.
1. Respublikamizda paxta etishtirishdagi mehnat sarfi gektariga 900-1000 odam-soatga, ya'ni AQShga nisbatan 10 marta ortiq. Buni traktor va qishloq xo’jalik mashinalarining texnik darajasi pastligi, ulardan Qoniqarsiz foydalanish bilan tushintirish mumkin.
Bizning paxtachilikda sarflanadigan mehnatning deyarli yarim hosil yig'ib olish davriga to'g'ri keladi. Agar respublikamizda bitta 2 qatorlik paxta terish mashiiasiga mavsum davomida o’rtacha 100 tonna paxta to'g'ri kelsa, AQSh da bitta shunday mashinaga 200-300 tonna paxta to'g'ri keladi. Mana shundan ko’rinib turibdiki,_mashinalardan foydalanish bo’yicha AQSh dan qanchalar orqadamiz. Paxta etishtirishda industrial texnologiyaning asosiy ilmiy yo’nalishlari sifatida quyidagilarni ko’rsatib o’tish mumkin: