1. Kompyuter quyidagi turlarga bo’linadi

10. Diskt yurituvchilarning vazifasi va turlari.

Disk yurituvchilar bu electron-mexanik qurilma bo’lib har xil formatli 
kompakt disklar bilan ishlaydi, ya’ni bu disklarga ma’lumotlarni yozadi va o’qiydi.
Hozirgi kunda CD, DVD, Blu-Ray Disc kabi disklar formati mavjud. Bu 
disklar bir-biridan o’zlari saqlaydigan ma’lumotlar sig’imi bilan o’zgaradi.
Kompyuter texnika va texnologiyasini rivojlanishining 1970-yillariga kelib 
ma’lumotlarni saqlash vositalari yaratishda sakrash sodir bo’ldi. Bu yillarda 
alyuminiy qoplamali shaffoflikka ega bo’lgan polikarbonatdan tayyorlangan disk 
ixtiro qilindi. Polikarbonat disklarni asosini tashkil etib, ularni tashqi ta’sirlardan 
himoya qildi, alyuminiy qoplama spiral shaklida iz qilib chizib chiqildi. Bunda 
ma’lumotlarni o’qish va yozish prinsipi o’sha paytlardagi radiolarning 
gramplastinkasiga o’xshar edi. Alyuminiy qoplamaga nur tushiriladi. Bu ingichka 
nur alyuminiy qoplamadan qaytib maxsus yorug’likni qabul qiluvchilarga kelib 
tushadi. Kelib tushgan nurlarning o’zgarishiga nol va birlar mos qo’yiladi. Keyin 
Morze alifbosi tamoyilida ular musiqalarga, filmlarga rasmlarga va har xil matnli 
rasmlarga qayta ifodalanadi.
Disk yurituvchilar deganda ma’lumotlarni kompakt disklarga yozish va o’qish 
qurilmalari tushiniladi. Ular CD-ROM, DVD-ROM hamda Blue-Ray kabi kompakt 
disklar bilan ishlaydi.
Kompakt disk yurituvchilarining quyidagi turlari mavjud:
• CD-ROM (Compact disc read-only memory) disk yurituvchisi – bu CD formatli 
kompakt disklardagi ma’lumotlarni o’qishga mo’ljallangan electron mexanik 
qurilma hisoblanadi. Ishlash printsipi ko’ra disk sirtidan aks etuvchi lazer 
nuridan foydalanib ma’lumotlarni o’qiydi. Magnit disklardan juda yuqori 
zichlikda yozilishi bilan farq qiladi. Standart diskdagi ma’lumotlarning hajmi
650 Mb bo’lib, bu taxminan 333 ming sahifa matniga yoki 74 daqiqali yuqori 
sifatli ovoz yozuviga to’g’ri keladi.
• CD-RW disk yurituvchi – CD-R/RW formatli kompakt disklarga 
ma’lumotlarni yozadi va о’qiydi;
• DVD/CD-RW disk yurituvchi – DVD kompakt disklarni о’qish va CD-R/RW 
diskglarga yozish qurilmasi;