1. Kompyuterlarning tarmoq tushunchasi. Lokal tarmoqlarning xususiyatlari. Mintaqaviy tarmoqlarning xususiyatlari

Fayl server xizmati. Bunda tarmoqdagi barcha kompyuterlar asosiy kompyuterning (server) ma’lumotlaridan foydalanish yoki o‘z ma’lumotlarini asosiy kompyuter xotirasiga joylashtirish mumkin;
Print server xizmati. Bunda tarmoqdagi barcha kompyuterlar o‘z ma’lumotlarini xizmat joriy qilingan kompyuter boshqaruvi orqali qog‘ozga chop qilishi mumkin;
Proksi server xizmati. Bunda tarmoqqa ulangan barcha kompyuterlar xizmat joriy qilingan kompyuter boshqaruvi orqali bir vaqtda Internet yoki boshqa xizmatlardan foydalanishi mumkin;
Kompyuter va foydalanuvchi boshqaruvi xizmati. Bunda tarmoqqa ulangan barcha kompyuterlarning va ularda qayd qilingan foydalanuvchilarning tarmoqda o‘zini tutishi hamda faoliyat yuritishi belgilanadi va nazorat qilinadi.
Kompyuter tarmoqlarini ularning geografik joylashishi, masshtabi hamda hajmiga qarab bir nechta turlarga ajratish mumkin, masalan:

• 
  Lokal (LXT yoki LAN-Local Area Network) tarmoq;
  
• 
  Mintaqaviy (MXT yoki MAN-Metropolitian Area Network) tarmoq;
  
• 
  Global (GXT yoki Wan-Wide Area Network) tarmoq.
  

Lokal (LXT yoki LAN-Local Area Network) tarmoq;

Agar tarmoqning abonentlari bir-biridan uncha katta bo’lmagan masofalarda (10—15 km gacha) joylashgan bo’lsa, u holda bu tarmoq lokal tarmoq deb ataladi. LXT uncha katta bo’lmagan hudud oralig’ida joylashgan abonentlarni birlashtiradi. Hozirgi vaqtda lokal hisoblash tarmog’i abonentlarining hududiy sochilib ketishiga aniq bir cheklanishlar mavjud emas. Odatda bunday tarmoq aniq bir ob’ektga bog’langan bo’ladi. LXT sinfiga alohida korxonalar, firmalar, banklar, ofislarning va x.k. tarmoqlari misol bo’la oladi.
Mintaqaviy (MXT yoki MAN-Metropolitian Area Network) tarmoq;
Mamlakat, shahar, va viloyatlar darajasida kompyuterlarini va lokal tarmoqlarni maxsus aloqa yoki telekommunikatsiya kanallari orqali o‘zaro bog‘lagan tarmoqlar;
Odatda hududiy MXT abonentlari orasidagi masofa o’nlab, yuzlab kilometrni tashkil etadi.
Global (GXT yoki Wan-Wide Area Network) tarmoq