1. Kоvаlеnt bog’lanish

---

6 

 

4. 2 atomning tok elektronlari o‘zaro bog‘lanib elektron juft hosil qilishlari 

uchun ularning spinlari qarama-qarshi zaryadga ega bo‘lishi kerak, yoki elektronlar 

spinlari albatta antiparallel (↑↓) bo‘lishi kerak. 

 

1.  Kоvаlеnt  bog’lanish. 

Kovalent bog‘lanish – H

2

,  O

2

,  N

2

,  Cl

2

,  H

2

O,  CO

2

 

kabi  molekulalarning  va  ko‘pchilik  anorganik  hamda  organik  moddalarning 

tuzilishini  tushuntirish  uchun  1916  yilda  Gilbert  Levis  (AQSH)  tomonidan 

kovalent bog’lanish nazariyasi yaratildi.  

 

Bu  nazariyaga  muvofiq,  molekulada  atomlar,  har  ikkala  atom  uchun 

taalluqli  bo‘lgan  umumiy  elektron  jufti  orqali  bog‘langan  bo‘ladi.  Umumiy 

elektronlar juftlari hosil bo‘lishi bilan amalga oshadigan kimyoviy bog‘ga kovalent 

bog‘lanish  deyiladi.  (―Ko‖-  birgalikda  ishtirok  etish,  ―valentnaya‖-valent 

elektronlarini) yoki kovalent-bu teng valentli deganidir. Atom tomonidan umumiy 

elektron juftlarini hosil qilish uchun sarf bo‘lgan elektronlar jufti soni bog‘langan 

atomlarning valentligini bildiradi (Lengmyur). 

 

Masalan H:H da vodorod bir valentli (umumiy elektronlar jufti bitta, O::O 

da  kislorod  ikki  valentli  umumiy  elektronlar  jufti  ikkita,  N:::N  da  azot  uch 

(umumiy elektronlar soni uchta) valentlidir va h.k.