1-labaratoriya mashgʻuloti Mikroskopning tuzilishi va u bilan ishlash Reja: Mikroskop haqida maʼlumot

Periderma. Kо‘p yilik о‘simliklarning birinchi yilgi vegetasiyasi

Periderma. Kо‘p yilik о‘simliklarning birinchi yilgi vegetasiyasi

oxirlarida ildiz va poyalardagi epiderma ikkilamchi kо‘p qavatli

chegaralovchi tо‘qima bilan almashinadi. Periderma tuzilishi va

bajaradigan vazifasiga kо‘ra bir necha turdagi hujayralardan tashkil

topgan. Ular quyidagilardan iborat: a) asosan himoya vazifasining

bajaruvchi fellema (pо‘kak), b) peridermaning eniga о‘sishini

ta’minlovchi fellogenni moddalar bilan ta’minlab turuvchi felloderma.

Pо‘stloq (ritidom). Kо‘pchilik daraxtlarning eski tanalari va

Pо‘stloq (ritidom). Kо‘pchilik daraxtlarning eski tanalari va

ildizlari silliq periderma о‘rniga pо‘stloq bilan almashinadi. U turli

о‘simliklarda har xil davrlarda hosil bо‘ladi. Olma, oddiy qarag‘vay

va noklarda hayotining 5 – 8 yillari, emanda – 25, grabda esa 50

yildan sо‘ng qoplaydi. U bir necha marta yangi periderma qavatlarini

takrorlanishi natijasida pо‘stloq ostidagi tо‘qimalardan vujudga keladi

4-labaratoriya mashgʻuloti. Mexanik va oʻtkazuvchi toʻqimalar

Reja:

1.Mexanik toʻqimaning tuzilishi

2.Oʻtkazuvchi toʻqimaning tuzilishi

Mexanik toʻqima

• 
  Mexanik tо‘qimalar о‘simliklarning vegetativ va generativ
  
• 
  organlariga (novda, barg, poya, ildiz) mustahkamlik beruvchi
  
• 
  hujayralar yig‘indisidan tashkil topgan. Bu tо‘qimalar organlarni
  
• 
  shamol, qor va shu singari boshqa tashqi omil ta’sirlaridan saqlaydi.
  
• 
  Mexanik tо‘qima hujayralarining mustahkam bо‘lishiga asosiy sabab
  
• 
  shuki, ular har xil darajada qalinlashgan hujayra pо‘stlariga ega. Eng
  
• 
  yosh va о‘suvchi organlarda mexanik tо‘qima bо‘lmaydi, chunki bu
  
• 
  tirik hujayralarda turgor bosimi kuchli, hujayra pо‘sti qayishqoq va
  
• 
  egiluvchan bо‘ladi. Organlarning taraqqiy etishi, takomillashishi
  
• 
  tufayli mexanik tо‘qimalar rivojlanadi.
  
• 
  Birhujayrali va kо‘phujayrali suvо‘tlarning hujayrasi doimo turgor
  
• 
  holatda bо‘lib, pо‘sti egiluvchan, qayishqoq tananing doimiy shaklini
  
• 
  saqlab, tashqi skelet vazifasini bajaradi. Ammo, kuruqlikda yashashga
  
• 
  moslashgan о‘simliklar uchun bunday tayanch kamlik qiladi. Shuning
  
• 
  uchun ham suvdan chiqib kuruqlikka moslashgan dastlabki
  
• 
  о‘simliklarda anchagina qalinlashgan pо‘stli hujayralardan tashkil
  
• 
  topgan maxsus tо‘qima – mexanik tо‘qima vujudga kelgan va
  
• 
  takomillashib borgan. Bunday tо‘qima hujayralari о‘lgandan keyin
  
• 
  ham о‘simlik organlariga tayanch berish vazifasini bajaradi.
  
• 
  Mustahkamlik beruvchi tо‘qimalar, о‘z vazifasini boshqa
  
• 
  tо‘qimalar bilan birgalikda bajaradi va ularning oralig‘ida armatura
  
• 
  (lot. armatura – jihozlash) hosil qiladi. Shuning uchun ham mexanik
  
• 
  tо‘qima ba’zi adabiyotlarda armatura tizimsining tо‘qimalari deb
  
• 
  ataladi. Ularkollenxima va skelerenxima tо‘qimalaridir.
  
• 
  Kollenxima (yunon. kolla – sirach, kley; enxima – tо‘lgan,
  
• 
  tо‘ldirilgan) – tirik hujayralardan iborat bо‘lib, о‘suvchi yosh
  
• 
  organlarning (poya va barg bandlarida) muhim qismi hisoblanadi. Bu
  
• 
  tо‘qima hujayralari bо‘yiga chо‘zilib, faqat burchaklarining bir qismi
  
• 
  notekis qalinlashganligi bilan farqlanadi. Kollenxima hujayralarining
  
• 
  qalinlashgan qismida pektin, gemisellyuloza va suv kо‘p bо‘ladi. Bu
  
• 
  hujayralarning eng xususiyatli belgilari shundan iboratki, ularda
  
• 
  birlamchi va ikkilamchi pо‘stlar о‘rtasidagi chegara aniq kо‘rinmaydi.
  
• 
  Kollenxima yosh novda hujayralarining bо‘yiga chо‘zilib о‘sishi
  
• 
  vaqtida epiderma ostida yuzaga keladi va aylanma halqa hosil qilib,
  
• 
  mustahkamlik beradi. Kollenxima hujayralari tirik, hujayra devorlari
  
• 
  elastik va plastik, shuning uchun chо‘zilib о‘sish xususiyatiga ega.
  
• 
  Evolyutsiya jarayonida kollenxima parenxima hujayralaridan kelib