1 лаборатория иши. Газ қонунларини ўрганиш

Гай-Люссак ва Шарл қонунлари.
1. Доимий босимда P ва молекулалар сони N, ideal газ ҳажмининг мутлақ ҳароратга нисбати доимий бўлиб қолади.

2. Доимий ҳажмда V ва молекулалар сони N, ideal газ босимининг нисбати P мутлақ ҳароратга T доимий бўлиб қолади.

Доимий босимда содир бўладиган газнинг бир ҳолатдан иккинчисига ўтишининг термодинамик жараёни изобарик деб аталади. Координаталари V диаграммада, Т (рас. 201.2 а), бу жараён изобар деб аталадиган тўғри чизиқ билан тасвирланган. Доимий ҳажмда содир бўладиган газнинг бир ҳолатдан иккинчисига ўтишининг термодинамик жараёни изохорик деб аталади. P, T координаталаридаги диаграммада (рас . 201.2 б), у изохора деб аталадиган тўғри чизиқ билан ифодаланади.

Икки газ ҳолати учун гей-Люссак ва Шарл қонунлари қуйидагича ифодаланиши мумкин:

бу ерда 1 ва 2 индекслари ўзбошимчалик ҳолатларига ишора қилади. Расмда 1 ва 2 нуқталар бир хил изобар ёки изохорда ётади.
Авогадро қонуни. Бир хил ҳарорат ва босимдаги ҳар қандай газларнинг моллари бир хил ҳажмни егаллайди. Normal шароитда таёрлов босқичи по ва) остида бу ҳажми 22.41 л тенг бўлади.
Далтон қонуни. Идеал газлар аралашмасининг босими газ аралашмасининг таркибий қисмлари томонидан яратилган қисман босимларнинг йиғиндисига тенг:

қаерда P1, P2, . . . , Pn қисман босимдир. Қисман босим-бу бир ҳил газ томонидан ҳосил бўлган босим, агар у бир хил ҳароратда аралашманинг ҳажмига тенг ҳажмни егаллаган бўлса.
Клапейрон Қонуни (Бирлашган газ Қонуни). Агар P, V ва T параметрлари ўзгарса ва н газ молекулалари сони ўзгаришсиз қолса, идеал газнинг ҳолати Клапейрон тенгламаси билан тавсифланади:

Икки газ ҳолати учун Клапейрон қонуни қуйидаги шаклга ега:

Ишчи ўрнатиш ва ўлчаш усулининг тавсифи:

Клапейрон тенгламасини (201.2) текшириш учун ёпиқ колбадаги ҳаво 3 (расмга қаранг. 201.3) електр печка ёрдамида иситилади 6 хона ҳароратидан ~ 40 50 гача, сув босими ўлчагичининг сув сатхи устуни баландлигининг ўзгаришини қайд етиш 8 ҳар 4 6 та алcб C. тажрибалар сонига қараб n, яъни тизим ҳолатлари сонига қараб, тенглама (201.2) ёзамиз:

бу ерда P₀ ва V₀-бу хона ҳароратида колбадаги дастлабки босим ва ҳаво ҳажми. Ҳавони ёпиқ колбада Т₁ ҳароратгача қиздириш босимнинг ошиши билан бирга келади:

бу ерда -сувнинг зичлиги ( = 1000 кг/м3), h-босим ўлчагичнинг тиззаларидаги сув сатҳидаги фарқ. H ўлчаш қулайлиги учун миллиметр шкаласининг бошланиши босим ўлчагичининг тиззаларидаги дастлабки сув сатҳи билан бирлаштирилади. Кейин h = 2h1 ва