1-Laboratoriya ishi Mavzu: Sifat reaksiyalarini bajarish texnikasi. Laboratoriyada ishlashning umumiy qoidalari

Reaksiyaning bajarilishi. Natriy tuzining 2 tomchi eritmasiga 3 tomchi reaktivdan qo`shiladi.
Tekshirilayotgan eritmali probirka suv oqimi tagida sovutiladi, bir vaqtning o`zida tayoqcha bilan probirka devori ishqalanadi.
3. Mikrokristalloskopik reaksiya. Uranil asetat UO₂(CH₃COO)₂ natriy tuzlarining eritmasida natriy-uranil asetat Na(UO₂)(SN₃SOO)₃ kristallarining sariq cho`kmasini hosil qiladi.
NaCl + UO<sub>2</sub>(CH<sub>3</sub>COO)<sub>2</sub> +CH<sub>3</sub>COOH = Na(UO<sub>2</sub>)(SN<sub>3</sub>SOO)<sub>3</sub> + NS1
Reaksiyaning bajarilishi. Predmet oynasiga natriy tuzining 1 tomchi eritmasi tomiziladi, 1 tomchi sirka kislota qo`shiladi va quriguncha bug`latiladi. Quruq qoldiq 2 tomchi reaktiv bilan ishlanadi, to`la soviguncha imkon beriladi va mikroskop ostida yaxshi rivojlangan sariq tetraedrlar (2-rasm) tushgan kristallar ko`riladi.

2-rasm. Na(UO₂) (SN₃SOO)₃ kristallari

NH₄⁺ KATIONINING REAKSIYALARI

1. Ishqorlar NaOH yoki KOH ammoniy tuzining suvli eritmasiga qo`shilganda ammiak ajratadi:

NH₄Cl + NaOH = NaCl + NH₃ + H₂O
Eritma qizdirilganda ammiak uchib ketadi. Ajralib chiqayotgan ammiakni qizil yoki binafsha lakmus qog`ozining yordamida bilish mumkin. Ho`l lakmus qog`oziga tegib ammiak suv bilan o`zaro ta'sir qiladi:
NH₃ + H₂O = NH₄⁺ +OH^-
Hosil bo`ladigan OH<sup>-</sup> ion lakmusning rangini ko`k rangga o`zgartiradi.
Reaksiyaning bajarilishi. Probirkaga ammoniy tuzining eritmasidan 2 tomchi tomiziladi va 3-4 tomchi 2n li NaOH dan probirka devorlariga tegizmasdan qo`shiladi. Probirka og`zida suv bilan ho`llangan qizil yoki binafsha lakmus qog`ozini ushlab turgan holda probirkani suv hammomida qizdiriladi. Lakmus qog`ozida ko`k dog` paydo bo`ladi. Tajribani bajarishda lakmus qog`ozi probirkaning ichki devorlariga tegib turmasligiga qarash kerak.
2. Nessler reaktivi (K₂[HgJ₄] bilan KOH aralashmasi) ammoniy tuzlari bilan qizil qo`ngir cho`kmani beradi:
2K₂[HgJ₄] + 4KOH + NH₄C1 = [OHg₂NH₂]J↓ + 3H₂O+ 7KI + KCl
2[HgJ₄]^2- + 4OH^- + NH₄⁺ = [OHg₂NH₂]J↓ + 3H₂O + 7J^-
K⁺ va Na⁺ ionlari aniqlashga xalaqit bermaydi. Reaksiyani ortiqcha reaktiv bilan o`tkaziladi, chunki hosil bo`ladigan cho`kma ko`p miqdordagi ammoniy tuzlarida eruvchan bo`ladi. Reaksiya juda seziluvchan bo`ladi va ammoniy ionlari uchun spesifikdir.