1-laboratoriya ishi oziq-ovqat mahsulotlari tarkibidagi namlik miqdorini aniqlash Ishning maqsadi

 
Quruq modda miqdorini refraktometrda aniqlash 
Uslubni mohiyati refraktometrni sindirish ko„rsatkichiga qarab quruq moddalar 
miqdorini aniqlashdir. 
Agarda konserva mahsulotlaridagi quruq moddalar miqdorini refraktometr bilan 
aniqlashga mahsus ko„rsatma bо„lsa qo„llaniladi. 
Refraktometrni tayyorlash 
Refraktometrda ko„rish maydoni aniq olish uchun to„g„ ri burchakli prizma yorug„ 
lik nuri tushadigan tomonga buriladi. Tushayotgan yorug„ lik nurlari prizma yuzasidan 
ma„lum burchakda qaytadi. Refraktometrni nuqtasini o„rnatib olish uchun shisha 
tayoqcha bilan prizmaga bir tomchi distillangan suv tomiziladi, bunda prizmani 
haroratini 20 
o
C da ushlab turilib, okulyar orqali punktir chiziqni bir biriga tushishi ko„rib 
olinadi yoki ko„rish doirasini markazi shkalani nol bо„linmasiga kelganligi ko„riladi. 
Agar punktir chiziq yoki doira markazi 0 dan 0.2 % gacha to„g„ ri kelmasa 
mahsus kalit orqali 0 ga keltiriladi. Ko„rish maydoni bilan kompensatorni yo„naltirish 
yo„li yorug„ va qorong„ u chegarasini aniq ajratib olinadi. 
Tajriba o‘tkazish. Pastki prizma yuzasini markaziy qismiga shisha tayoqcha 
bilan tekshirilayotgan suyuqlikdan bir tomchi tomiziladi. Prizmani yuqori qismini 
tekshirib olib uni pastki qismi bilan jips quyiladi. 
Agar tekshirilayotgan mahsulotni tarkibi qattiqroq bо„lsa, u holda 2 qavat 
taxlangan dokaga o„rab siqish yo„li bilan 2-3 tomchi shirasi olinadi va shirani bir 
tomchisini prizmaga tomiziladi. Prizma yuqori qismini tushirib, uni harakatlantirib, 
pastki qismi bilan jips holga olib kelinadi. 
Prizmani mahkam qotirgandan sо„ng okulyar orqali uni jildirib ko„rish maydonini 
yorug„ va qorong„ i chegarasini aniq topib olinadi. Bu chegarani shunday topingki, u 
punktir chiziq ustiga tushsin va shundan sо„ng shkaladan quruq moddalarning foiz 
miqdori 
topiladi. 
Refraktometrni 
ko„rsatishini 
aniqlayotganda 
tajriba 
o„tkazilayotgandagi haroratni bilib olish kerak, chunki shkalani ko„rsatishi 20
0
C da 
haqiqiy bо„ladi. Agar aniqlash boshqa haroratda o„tkazilgan bо„lsa, tuzatish 
koeffitsiyenti kiritiladi. 
Qora rangli mahsulotlarni tekshirilayotganda ulardan refraktometr prizmasiga 
solish uchun suyuq qismini ajratib olish qiyin. Bunda quyidagicha: chinni kosachalarni 
tekshirilayotgan mahsulotdan texnik tarozida 5-10 g olinadi. Namunaga bir xil 
miqdorda tozalangan qum solinadi va namuna massasi bilan teng miqdorda 
distillangan suv quyiladi. Aralashmani ikki qavat qilib quyilgan dokaga solinadi, siqib 
olingan suyuqlikdan ikki tomchi refraktometr prizmasiga tomiziladi va ko„rsatgichi 
aniqlanadi.