1 –Lobaratoriya ishi. Gazlift qudug’ini ishlatish jarayonlarini o’rganish Tajribani bajarishdan maqsad

1.1-rasm. Gazlift qudug‘i ishlash tarxi. 
a-haydashdan oldin quduqdagi suyuqlik 
sathi; h-statik satx ostida ko‘taruvchi quvurning 
botirilish chuqurligi; b-suyuqlik quvur ortida 
ko‘taruvchi quvur boshmagigacha bostirilga 
holat; v-suyuqlikning ko‘taruvchi quvurdan 
chiqishi.
Quduq ishga tushirilganda quvur ortidagi va 
quvurdagi suyuqlik sathi bir xil bo’ladi. (10.1-
rasm). Agar ishlatuvchi quvurlar tizmasi va 
kutaruvchi quvurlar oralig‘iga kompressor yordamida uzluksiz gaz yoki havo haydab turilsa, quvur 
orti qismida suyuqlik sathi kamayib, ko‘taruvchi quvurda suyuqlik sathi ortadi. Quvur orti qismida 
havo yoki gaz suyuqlikni quvur boshmog‘igacha siqib boradi va bosimi ortadi. (5.1-rasm. b). Havo 
(gaz) suyuqlikni ko‘taruvchi quvur boshmog‘idan surib, ko’taruvchi quvur tomon harakatlanadi
va suyuqlik bilan aralashib yer yuziga chiqadi. 
Ishchi agent sifatida gazdan foydalanish, neft tarkibidagi yengil uglevodorodlarni 
yo‘qatishga yo‘l qo‘ymaydi, quduqni yopik ishlatishga imkon yaratadi. 
Agar quduqdan neft bilan birgalikda suv ham olinsa, ishchi agent sifatida havodan 
foydalanilsa, barqaror neft emulsiyasi hosil bo‘ladi. Agar gazdan foydalanilsa, unga nisbatan 
barqaror bo‘lmagan neft emulsiyasi hosil bo‘ladi va ularni ajratish oson kechadi.
 
1.3. Gazlift quduqlarini ishga tushirish. 
Quduqni ishga tushirishda ishchi agenti kutargich quvurlarning ostki qismigacha 
yo’naltiriladi. Xalqali sistemali bir qatorli kutargichda xalqa qismiga xaydaladigan ishchi agenti 
suyuqlikni pastga qarab siqadi va tubidagi bosim qatlam bosimidan oshganda, suyuqlikning bir 
qismi qatlamga xam xaydaladi. Yutilgan suyuqlik xajmi quduqning maxsuldorlik koeffitsiyenti va 
suyuqlikning xaydalish vaqtiga bog’liq. kutargich quvurlarida suyuqlik satxining kutarilishiga 
mos ravishda ishchi agentining bosimi xam ortib boradi. Quvur ortki qisimda (xalqa qismida) 
suyuqlik satxi kutargich quvurlarning boshmog’igacha pasayganida, kutargichdagi suyuqlik satxi 
ko’targich quvurlarning boshmog’igacha pasayganida, kutargichdagi suyuqlik satxi yuqori 
qiymatga ega bo’ladi. Ishchi agentining bosimi bu paytda maksimal qiymatga ega bo’lib, bu bosim 
ishga tushirish bosimi deb ataladi. 
Hozirgi vaqtda ishchi agent sifatida havodan foydalanish taqiqlangan, bunda aniq 
nisbatlarda uglevodorod gazlari va havo aralashmasi chegaraviy qiymatga yetganda portlovchi 
aralashma (portlovchi gaz) paydo bo‘ladi, portlashga va yong‘inga xavflidir. 

---