1. Loyihalash davomida talabalar quyidagilar
Download 0.88 Mb.
|
fggggggggggggggggggggggggggkj
|
Kirish Bu yo'nalishlarni bitiruvchilari ilmiy–tadqiqot (tadqiqotchi–muhandis) va loyihalash (loyihalovchi–muhandis) tashkilotlarida va elektr tarmoqlari korxonasida (elektrik–muhandis), kollejlarda (pedagok–muhandis) ishlashi mumkin. O'quv jatumanida kurs loyihasiga alohida ahamiyat beriladi, chunki u tanlangan yo'nalish bo'yicha mustaqil ishlashni o'rgatadi. Kurs loyihasini bajarish davomida, talaba nazariy qismida olingan bilimlarini mustahkamlash, elektr tizimlarini loyiha qilish usuli, bildirgichlardan foydalanish, zamonaviy kompyuterlar yordamida hisob va grafik ishlarini bajarishni o'rganadi. 1. Loyihalash davomida talabalar quyidagilar: –tuman elektr tarmoqlarining loyihalash usuli; –tuman elektr tarmoqlarini nominal kuchlanishi, tizimning maksimal, minimal va avariyadan keyingi rejimlarini hisoblash; –transformatorlardagi kuchlanish pog'onalarini tanlash; –havo liniyalari simlarining markalari, kuch transformatorlarining ko'rsatkichlari bilan tanishadilar. 2. Elektr uztish liniyalarining o'tkazuvchanlik qobiliyatini aniqlashni, transformatorlarning yuklash qobiliyatini aniqlash, variantlarni texnik– iqtisodiy qiyoslash usulini o'rganishni, transformator pog'onalarini tanlashni, kompyuterlarda dasturlar tuzishni va kerakli hisoblarni bajarishni o'rganishlari kerak. 3. Ijobiy tomoni: –kuch transformatorlari, kompensatsiya qurilmalarining quvvatini, elektr uzatish liniyalarining simlarini tanlashda, tuman elektr tarmoqlarini optimal variantlarini tanlash yo'lini axtarish; –zamonaviy kompyuter yordamida dasturlash texnalogiyasini o'rganish; –tuman elektr tarmoqlarini printsipial va almashtirish sxemasini tuzishda; –arzon va ishonchli asbob–uskunalar tanlash yo'li bilan iqtisodiy hisobda tuman elektr armoqlariga tuzatishlar kiritish. 4. Baholash mezoni: guruh oldida kurs loyihasini himoya qilish, eng yaxshi kurs loyihalarini talabalar ishlari tanloviga tavsiya qilish. Kurs loyihasi topshirig'ida quyidagilar ko'rsatiladi: 1.Elektr manbayi (elektr stantsiyasi) va iste'molchilarning (yuklamalarning) joylashishi; 2.Elektr tizimlari yuklamalarining tavsiflari (xarakteristikalari), xususan: aktiv quvvat (Pmaks), maksimal rejimdagi, elektr iste'molchilarning toifalari (kategoriya), shu rejimdagi bir yilda iste'mol qilingan elektr energiyasi; 3.Belgilangan quvvat, energiya va elektr stantsiyasining turi; 4. Ishlab chiqaruvchi va iste'mol qilinuvchi markazlar orasidagi masofalar. Loyihada 2 ta variantning (ochiq va halqali tarmoq) texnik–iqtisodiy qiyoslash masalasi ko'rib chiqiladi. Loyihalash davrida talaba qo'yilgan masalani tartibli ravishda yechishni, qabul qilingan yechimlarni qisqa va aniq formada izohlashni, grafik qismini texnik jihatdan mukammal bajarishni o'rganishi kerak. Topshiriq bilan tanishish va quvvatlar muvozanatlashuvini hisoblash. Elektr tarmoqlari va tizimlarini loyihalashtirishning asosiy ko’rsatkichlaridan biri berilgan tumanning elektr energiyasi bilan taminlanish tavsifini o’rganishdir. Buning uchun : -Loyihalashtirilayotgan joyning grafik o‘rni; -Iqlim sharoiti; -Elektr energiyasi iste’molchilarning tarkibi va tavsifi; -Elektr energiyasi haqida ma’lumot. Elektr tarmog‘ining loyihalashtirish tizimi va uning to‘g‘ri sxemasini tanlab olish quvvatlar muvozanatini hisoblash o‘ta muhimdir. (Namuna yechilgan kurs loyihasi hisobi) Kurs loyihasi variant bo‘yicha berilgan u quyidagi tartibda bajariladi. Berilgan P1=20 [MVt]; P2=15 [MVt]; P3=25 [MVt]; P4=10 [MVt]; P5=5[MVt]; cosφ1=0,85; cosφ2=0,75; cosφ3=0,9; cosφ4=0,8; cosφ5=0,95. Reaktiv quvvat muvozanatlashuvi. Reaktiv quvvat muvozanatlashuvi bilan tuman elektr tarmoqlarining sxemasini tanlashda qo‘shimcha manbaga ega bo‘lgan iste’molchilarning elektr energiya bilan ta’minlanishining sifatiga alohida e’tibor qaratiladi. Yani reaktiv quvvatni muvozanatlash uchun kondensator batareyalar yordamida hisoblanib tuman elektr tarmoqlarining texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlarini yanada yaxshilash o‘ta muhimdir. Buning uchun quyidagi tenglik hisoblanishi talab qilinadi: ΣQG + ΣQKU = ΣQYUKL + ΔQTR + QREZ [MBap] Bu erda:, ΣQG -o‘rnatilgan generatsiyali reaktiv quvvat yig‘indisi; ΣQKU -kondensator batareya quvvatining yig‘indisi; ΣQYUKL -yuklamaning reaktiv quvvat yig‘indisi; ΔQTR -transformatordagi reaktiv quvvat isrofi, QREZ -rezervdagi reaktiv quvvat. Generetsiyalangan reaktiv quvvat yig‘indisi berilgan tuman elektr tarmog‘idagi aktiv quvvat unga mos kelgan quvvat koeffitsienti orqali topiladi: ΣQG=ΣPyukl tgφ [MBap] tgφ ning qiymati cosφ orqali topiladi. Yuklamaning reaktiv quvvati quyidagicha; ΣQyukl=Q1+Q2+Q3+Q4+Q5 [MVar] Transformatordagi reaktiv quvvat isrofini aniqlash asosiy ko‘rsatkichlardan biri bo‘lib u quyidagicha topiladi: ΔQtr=10%ΣSyukl [MVar] Bu erda:, ΣSyukl -yuklamaning to‘la quvvati, [ MBA] Rezervdagi reaktiv quvvat quyidagicha aniqlanadi; Qrez=10% ΣQyukl [MBap] Reaktiv quvvatning qoplagichini aniqlaSh uchun kondensator batareyaning quvvatini hisoblaSh quyidagi tenglik o‘rinlidir: ΣQku = ΣQyukl + ΔQtr + Qrez - ΣQG [ MVar] yoki ΣQku= ΣPyukl (tg φest – tg φn) bu yerda: tgφest = ΣPyukl / ΣSyukl yoki cosφest = (cosφ1 cosφ2 cosφ3 cosφ4 cosφ5) / 5 Topilgan quvvat koeffitsientiga mos xolda tgφest aniqlanadi. tgφn =0,328sosφn =0,95 ga to‘g‘ri kelgan holda qabul qilinadi. Natijada hisoblangan kondensator batareyaning quvvati ΣQku ga qarab 8-jadvaldan kondensator batareya tanlanadi va istemolchining to‘la quvvati hisoblanadi. Syukl=ΣRyukl + j(ΣQyukl - Qku1) [ MBA] Qku1 -jadvaldan tanlangan kondensator batareyaning quvvati. SHunday qilib kondensator batareyalar yordamida reaktiv quvvatni qoplaSh asosan iste’molchiga yaqin joyga o‘rnatiladi.Unda reaktiv quvvatni oShiriSh bilan aktiv quvvat isrofini kamaytiradi va texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlari elektr energiyaning ta’minlaniSh sifatini yanada yaxShilaydi. Q=UIsinφ
Bu erda: S=UI bo‘lsa Q=Ssinφ bo‘ladi.
bu erda: cosφ0.90 bo‘lganda sinφ0,43 ga teng bo‘ladi. Xuddi shuningdek 20 [MVA]; Q2= S2sinφ2= [MVAR]; [MVA]; Q3= S3sinφ3=12[MVAR]; [MVA]; Q4= S4sinφ4=7.5[MVAR]; [MVA]; Q5= S5sinφ5=1.6[MVAR]. HisoblaShlardan to‘la quvvat quyidagicha bo‘ladi: S1=P1+jQ1=20+j12.22 [MVA]; S2=P2+jQ2=15+j13.2 [MVA]; S3=P3+jQ3=25+j12 [MVA]; S4=P4+jQ4=10+j7.5 [MVA]; S5=P5+jQ5=5+j1.6 [MVA]. Aktiv quvvat muvozanatini topamiz: ΣPG =ΣPyukl + ΔPtar + Prez [MVt] Bu yerda:, ΣPG -o‘rnatilgan generatsiyali quvvat yig‘indisi; ΣPyukl -yuklamadagi quvvat yig‘indisi; ΔPtar –tarmoqdagi aktiv quvvat isrofi; Prez -rezervdagi aktiv quvvat. Yuklamaning aktiv quvvat yig‘indisi quyidagicha topiladi: ΣPyukl =P1+ R2 + R3 + P4+P5 [MVt] P1+ P2 + P3 + P4+P5 -iste’molchilarning berilgan aktiv quvvati. Tarmoqdagi aktiv quvvat isrofi quyidagicha; ΔPtar=(6 ÷ 10)%ΣPyukl [MVt] Rezervdagi aktiv quvvat esa: Prez =10% ΣRyukl [MVt] Rezervdagi aktiv quvvat hisobiga elektr energiyasi iste’molchilarini energiya bilan ta’minlanishining ishonchliligini oshiradi, Aktiv va reaktiv quvvatlar muvozanatlashuvini hisoblaymiz: ΣPG=ΣPYU+ΔPtar+Prez=75+6+7.5=88.5 [MVt] Bu erda: ΣPYU=P1+P2+P3+P4+P5=75 [MVt] ΔPtar=(6÷10)% ΣPYU=8%/100*75=6[MVt] Prez=10%ΣPYU=10%/100*75=7.5 [MVt] ΣQG +ΣQKQ =ΣQYU + ΣQtr + Qrez bu yerda: ΣQYU=Q1+Q2+Q3+Q4+Q5=12,2+13.2+12+7.5+1.6=46.52 [MVAR] [MVA]; Ya’ni, cosφG=0,85 bo‘lganda tgφG=0,61 bo‘ladi. ΣQKQ +ΣQG = ΣQyukl + ΔQtr + Qrez 5.54+54=46.52+8.82+4.6 59.54=59.54 [MVAR] bu yerda: Syukl=ΣPyukl + j(ΣQyukl – QKQ1) [ MBA] Syukl=75+j(46.52-5.94) [ MBA] Syukl=75+j40.58 [ MBA] Syukl=85.3 [ MBA] I-variant Elektr tarmoqlar sxemasini tanlash. Kurs loyihasini bajarishda elektr tarmoqlarining sxemasini tanlash uchun bir nechta (10-12) variantlar chiziladi, ularning podstansiyalararo masofalari, ya’ni elektr uzatish liniyalarining uzunliklariga qarab 2 ta eng qulay va ishonchliligi yuqori bo‘lgan variant tanlab olinadi. Bu ikki variantni texnik iqtisodiy ko‘rsatkichlariga qarab taqqoslanadi. Tuman elektr tarmoqlari asosan 3 xil ulanish sxemasiga ega; 1) Radial (ochiq tarmoqlangan). 2) Halqasimon (yopiq zanjirli sxema). 3) Aralash. Mazkur ulanish sxemalari istemolchilarning toifalariga qarab, uzatish liniyalarning masofalariga, rezerv quvvatlardan foydalanish va rangli metallarning kam xarajat qilinishlari inobatga olinadi, shunday qilib tanlanayotgan sxemadan ishonchililik, sifatli va iqtisodiy jihatdan kam xarajatli bo‘lishligi, har bir podstansiyadagi transformatorlarning soni va quvvati, kommutatsion apparatlar muhim o‘rin egallashligini talab qilinadi. 10-12 ta konfiguratsiyadan 2 ta optimal variantni tanlab olish loyihachida o‘ta muhim qobiliyatni, fikrlashni, oldindan maqsadni ko‘ra bilishni talab qiladi. LA-1 = 41 km L1-3 = 20 km L3-5 =14 km L5-4 = 22 km L4-2 =14 km L2-A=50 km ΣL=131 km Quvvatlar tarqalish nuqtasini topamiz. Quvvatlar tarqalish nuqtasini topish uchun berilgan iste’molchilarning toifalarini, masofalarini va yuklamalarini nazarda tutib 10-12 ta konfiguratsiyalar chiziladi. Bularning ichidan ikkita eng optimal variant tanlanib hisoblanadi. Ushbu tanlangan halqasimon variantli tarmoqni yoyiq holda hisoblaymiz: SA-1= = +j22 [MVA]; Birinchi iste’molchidan uchinchi iste’molchigacha oqadigan quvvat: S4-1=SA.1-S1= +j22 -(20+j12.22) = 13.3+j9.78= SA-2 quvvat hisoblanadi: =42+j24.5 [MVA]; [MVA]; [MVA]; [MVA]; hisoblash ham qanoatlantirmaydi. Shuning uchun quvvatlar tarqalish nuqtasi 1 va 4 iste’molchilarda bo‘ladi. Loyihalashtirilayotgan tarmoq uchun nominal kuchlanish tanlaymiz. 13-jadvaldan foydalanilib quyidagi jadval to‘ldiriladi: 4-jadval
Elektr tarmoqlarida nominal kuchlanishni tanlash. Elektr tarmoqlari va tizimlarida nominal kuchlanishi tanlash texnik-iqtisodiy ko‘rsatkichlar uchun o‘ta muhim rol o‘ynaydi. Umumiy olganda elektr tarmoqlari orqali quvvatni uzatishda har qanday pog‘onali standart kuchlanishni qabul qilishi mumkin. Standart nominal kuchlanishga 6, 10; 35, 110; 220; 330; 500; 750 [kV] kuchlanishlar kiradi. Kurs loyihasini loyihalashda quyidagi ko‘rinishda yoki 13-jadvaldan foydalanish tavsiya qilinadi. 2 ÷ 10 [MVt] 50 ÷ 20[km] 35 [kV] 10 ÷ 50[MVt] 150 ÷ 50[km] 110 [kV] 100 ÷ 150[MVt] 300 ÷ 200[km] 220 [kV] 400 ÷ 600[MVt] 500 ÷ 1000 [km] 500 [kV] Bu ko‘rsatkichlar loyihalashtirishda kuchlanish tanlashning yaqinlashuv tavsiyasi hisoblanadi. Kuchlanishni qabul qilish asosan texnik-iqtisodiy hisoblashdan keyin qabul qilinganligi maqsadlidir. Nominal kuchlanishni tanlashda asosiy takliflardan biri havo uzatish liniyalarga optimal simlarni tanlashga rioya qilinadi. Buning uchun. minimal. va maksimal ko‘ndalang kesimga ega bo‘lgan simlarni kuchlanishlarga mos kelishi tojlanishga bog‘lash muhim vazifadir. 220 kV uchun AS-240 mm2 110 kV uchun AS-70 mm2 35 kV uchun AS-50 mm2 minimal bo‘ladi. Maksimal ko‘rsatkichlar quyidagicha; 35 kV uchun AS-95 mm2 110 kV uchun AS-240mm2 220 kV uchun AS-400 -500 mm2 Kuchlanishni tanlashda taxminiy yaqinlashuv qiymatini quyidagi formula yordamida aniqlanadi: [kV], Bu yerda:, l-manbadan iste’molchigacha bo‘lgan masofa; P-uzatiladigan aktiv quvvat. Kuch transformatorlarini tanlaymiz Iste’molchilar uchun kuch transformatorlarini tanlaymiz va ulardagi isrofgarchiliklarni hisoblaymiz. P/st-1 S1=P1+jQ1=20+j12.22 [MBA] cosφ=0,85 bo‘lganda tgφ=0,62 bo‘ladi. bu yerda: cosφ < cosφH = 0.95 bo‘lganligi uchun reaktiv quvvatni qoplagichlar, kondensator batareyalar tanlaymiz. Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKQ = P1(tgφ - tgφH)= 20(0,62 – 0,33)=5.8 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: QKQ=15 260= 3900 [KVar]=3,9 [MVar] KKQ-0.38-5;260 qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti:
Kuch transformatorlarini (avtotransformator) tanlash iste’molchilarning manbadan olgan kuchlanishlari texnik-iqtisodiy jihatdan chidamli va ishonchli ta’minlash muhim rol o‘ynaydi. Transformatorlarning nominal quvvati kilovolt-amper yoki Megavolt-amperlarda o‘lchanib, istemolchining to‘la quvvatiga asoslangan holda tanlanadi. Amaliyotda podstansiyalarga tanlanayotgan transformatorlar istemolchilarning toifalariga qarab ikkita yoki bitta qabul qilinadi, yani barcha yuklamalarni normal holatda energiya bilan taminlanishi 40% gacha yuklash, halokat holatda esa 0,7 ÷ 0,75 oraliqlarda qabul qilinadi. Umumiy holda transformatorlarning yuklanish koeffitsienti quyidagi taxminiy oraliqlarda tavsiya etiladi. Agar I toifa bo‘lsa Kyu=0,6 dan 0,75 bo‘ladi. II toifa bo‘lsa Kyu=0,7 dan 0,85 bo‘ladi. III toifa bo‘lsa Kyu=0,8 dan 0,95 bo‘ladi. Ko‘pincha III toifali iste’molchilar uchun quvvati Snt=6,3 [MVA]gacha keladigan bitta transformatorli podstansiya tanlanadi. Tanlanayotgan transformatorlar nominal standart kuchlanishlarga. moslashtiriladi. Kuchlanishlari 220/110/10,5 va 110/35/10,5 bulgan 3 fazali 3 chulg‘amli transformatorlar va avtotransformatorlarning quvvati quyidagi foizlarda yuklantirilishi shart bo‘ladi. ya’ni, 100/100/100 100/100/66,7 100/66,7/100 100/66,7/66,7 Ikki transformatorli podstansiyalarga tanlanayotgan transformatorlar quyidagi shartlarga rioya qilinadi. Uning yuklama koeffitsientining yuklanish chegarasi 1,4 ya’ni 40% o‘ta yuklash qobiliyati inobatga olinadi va uning taxminiy yaqinlashuv quvvati quyidagicha topiladi: Snt ≥ Syukl/1,4 YUklama koeffitsienti esa: Transformator va avtotransformatorlarning kuchlanishga bog‘liq holda nominal quvvatlarni tanlash 9-jadvaldan foydalaniladi. Hisoblangan to‘la quvvatga mos holda pasaytiruvchi transformator tanlaymiz. Transformatorni tanlashda istemolchining qaysi toyifaga to‘g‘ri kelishligiga alohida e’tibor beriladi. 9-jadvaldan uch fazali ikki chulg‘amli transfarmator tanlaymiz. TDN-16000/110 Uning yuklaniSh koeffitsienti quyidagicha KYU =SYU /SHT=23.4/2* 16=0,73 Tanlangan transformatorning pasport kursatkichlarini yozamiz. Sht=16 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPQT=90 [kVt]; ΔPs=26 [kVt]; I0=0,9%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], KT =53 mln. so’m. (erkin narxda). Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini hisoblaymiz. [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0,2+j 2.1 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=20+j12.22 +0,2+j 2.1 =20.2+j14.32[MVt]
S2=P2+jQ2=15+j13.2 =20 [MVA]; cosφ=0,75 bo‘lganda tgφ=2.088 bo‘ladi. bu yerda: cosφ Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKQ = P2(tgφ2 - tgφH)= 15 (0,88– 0,33)=8.25 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: QKQ=10,5 300= 3150 [KVar]=3,2 [MVar] (KU-10-1:300) qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti:
Yuklama koeffitsienti esa: Sht=16 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPQT=90 [kVt]; ΔPs=26 [kVt]; I0=0,9%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.2+j 1.65 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=15+j13.2 +0.2+j 1.65 =15.2+j14.85[MVt]
mln.so’m S3=P3+jQ3=25+j12 =27.7 [MVA]; cos =0,9 bo‘lganda tg =0,48 bo‘ladi. bu yerda: cosφ Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKQ = P2(tgφ2 - tgφH)= 25(0,48– 0,33)=3.75 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: QKQ=10,5 300= 3150 [KVar]=3,2 [MVar] (KU-10-1:300) qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti:
Yuklama koeffitsienti esa: Sht=25 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPQT=120 [kVt]; ΔPs=25 [kVt]; I0=0,65%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.12+j 1.93 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=25+j12 +0.12+j 1.93 =25.12+j13.93[MVt]
mln.so’m S4=P4+jQ4=10+j7.5 =12.5 [MVA]; cosφ=0,8 bo‘lganda tgφ=0,75 bo‘ladi. bu yerda: cosφ Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKQ = P2(tgφ2 - tgφH)= 10(0,75– 0,33)=4.2 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: QKQ=10,5 300= 3150 [KVar]=3,2 [MVar] (KU-10-1:300) qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti:
Yuklama koeffitsienti esa: Sht=10 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPQT=60 [kVt]; ΔPs=18 [kVt]; I0=0,9%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.836+j0.8 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=10+j7.5 +0.836+j0.8=10.08+j8.3[MVt]
mln.so’m S5=P5+jQ5=5+j1.6=5.2 [MVA]. cosφ=0,95 bo‘lganda tgφ=0,33 bo‘ladi. Yuklama koeffitsienti esa: Sht=6.3 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPQT=50 [kVt]; ΔPs=17.5 [kVt]; I0=1%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat i srofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.52+j0.35 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=5+j1.6 +0.52+j0.35=5.52+j1.95[MVt] mln.so’m
Jadvaldagi hisoblashlarga asosan transformatorlarning narxi va ulardagi energiya isroflarining yig‘indisi quyidagicha bo‘ladi. ΣKTr=2913 mln.so’m; ΣΔATr=128+165+706+158+ 74=1231 MVt.s/yil Tarmoqlarga simning ko‘ndalang kesim yuzasini tanlaymiz va ulardagi isroflarni hisoblaymiz. EUY (elektr uzatish yo‘li) Havo liniyalariga tayanchlar va simningko‘ndalang kesimi yuzasini tanlash» Kuchlanishi Un =35 kV va undan yuqori bo‘lgan havo liniyalaridaga elektr tarmoqlariga bir simli va ikki simli yog‘och, temir va temir betonli tayanchlar qabul qilinadi. Tayanchlar loyixalashtirilayotgan tumanning iqlimiga mos holda tanlanadi. Temir betonli tayanch yuqori namlikka ega bo‘lgan tumanlarda, temir va yog‘och tayanchlarning texnik-iqtisodiy ko‘rsatgichi ma’qul bo‘lmagan joylarga loyihalashtiriladi. Temirli tayanchlar asosan o‘rnatilishi mumkin bo‘lgan va kuchlanishi Un=35kV dan yuqori bo‘lgan tog‘li o‘lkalarda o‘rnatiladi. Yog‘och tayanchlar esa o‘rmon xo‘jaligiga tanqis bo‘lmagan va namligi kam bo‘lgan tumanlarga loyihalashtiriladi. SHunday qilib tayanchlar yordamida elektr energiyani istemolchilarga etkazib beriSh uchun simlarning ko‘ndalang kesim yuzasini xanjil quyidagiformuladan foydalaniladi; Bu erda: IU -liniyadagi ishchi tok; Syukl -yuklamaning to‘la quvvati; UH -liniyadagi nominal kuchlanish. Ishchi tokning aniqlanishi bilan simning ko‘ndalang kesimini tanlaymiz yoki yaqinlashuv formulasi orqali aniqlaymiz: F = IU/jik Bu yerda: F-simning ko‘ndalang kesim yuzasi; jik –iqtisodiy tok zichligi [ A/mm2] jik =1,3 +1,5 [A/mm2] Hisoblangan ishchi toki va F = IU/jik shartga asosan 11-jadvaldan simning ko‘ndalang kesimi yuzasi tanlanadi. Ikki simli havo liniyasi uchun: va F/2 shart o‘rinli Tanlangan simning ko‘ndalang kesim yuzasini har bir tarmoq uchun halokat holatlarda tekshirilib ko‘riladi va quyidagi shartlar qanoatlantirilishi kerak: IU ≤ Irux yoki Ian ≤ Irux Irux -tanlangan simning ruxsat etilgan toki, A-1
Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini 11-jadvaldan tanlaymiz. Tanlash jatumanida temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-70 Uning kuchlanishi Uh=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=142 [A]; Ii S=25mm2; r0=1.15Om/km; x0=0.319 Om/km; l=41 km; Simning 1 kmdagi narxi K=37 ming so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =740 ming so’m. b0=2.8*106 B=b0*l=2.8*106*41=114.8*106 [kV ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*10.02/110=9.1%; ΔU %=3.8% Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=20.2+j14.32[MBA] SL= STrkir - ΔQs=20.2+14.32j-1.4=18.8+j14.32 [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 114.8* 106*1102 =1.4 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =2.14 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.6[MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 2.14+j0.6 [MVA] Liniyadagi energiya icrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=2.14*4700=10058 MVt.s/yil 1-3 S3=P3+jQ3=25+j12=27.7 [MVA]; Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini 11-jadvaldan tanlaymiz. TanlaSh jatumanida temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-70 Uning kuchlaniShi Uh=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=175 [A]; Ii F=36mm2; r0=0.77Om/km; x0=0,4 Om/km; l=20 km; Simning 1 kmdagi narxi K=37 ming so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =740 ming so’m. KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*4.37./110=3.97%; ΔU %=3.97% Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=25.12+j13.93[MBA] SL= STrkir - ΔQs=25.12+j13.93-0.68j=24.44+13.93j [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 56* 106*1102 =0.67[MVar] Aktiv quvvat isrofi =0.97 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.48 [MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 0.97+j0.48 [MVA] Liniyadagi energiya icrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=0.97*4700=4559 MVt.s/yil A`-2 S2=P2+jQ2=15+j13.2=20 [MVA] Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini 11-jadvaldan tanlaymiz. Tayanchlarni tanlashda temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-16 Uning kuchlanishi Uh=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=105 [A]; Ii S=16 mm2; r0=1,96Om/km; x0=0,45 Om/km; l=15 km; Simning 1 kmdagi narxi K=28 mln. so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =560 mln. so’m. KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*16/110=14.5%; ΔU %=3.8% Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=15.2+14.83j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=15.2+14.85j-1.69 =13.51+j14.85 [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 140* 106*1102 =1.69 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =3.23 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.74 [MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 3.23+j0.74 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=3.23*4700=15181 MVt.s/yil 2-4 S=P+jQ=10+j7.5=12.5 [MVA]; Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: AS-16 Uning kuchlanishi Uh=10 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=142 [A]; Ii F=25mm2; r0=1,15Om/km; x0=0,319 Om/km; l=14 km; Simning 1 kmdagi narxi K=3 7 ming so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =740 ming so’m. KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*1.77/110=1.6%; Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=10.08+8.3j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=10.08+8.3j-0.47 =9.61+j8.3 [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 39.2* 106*1102 =0.47 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =0.2 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.05 [MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 0.2+j0.05 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=0.2*4700=940 MVt.s/yil 4-5
S=P5+jQ5=5+j1.6=5.2
Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: AS-16 Uning kuchlanishi Uh=10 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=105 [A]; Ii F=16mm2; r0=1,96Om/km; x0=0,28 Om/km; l=20 km; Simning 1 kmdagi narxi K=3 7 ming so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =740 ming so’m. KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*2.1/110=1.9%; Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=0.57+1.95j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=0.57+1.95j-0.74j =56.26+j1.95 [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 61.6* 106*1102 =0.74 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =0.098 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.022 [MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 0.098+j0.022 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=0.098*4700=460.6 MVt.s/yil Qolgan liniyalar uchun simni tanlash va ulardagi hisoblashlarni 6-jadval usulida bajariladi. 6-jadval.
davomi
Jadval usulida hisoblaShlar natijasiga asosan liniyaning to‘liq narxi va ulardagi energiya isrofining yig‘indisi quyidagicha buladi: ΣKL=4880.5 mln.so’m ΣΔAl =31198.6 MVt.s/yil Tarmoq uchun tanlangan oqimning avariya xolatini tekShiriSh, Tanlangan simning halokat holatini tekShiriSh uchun eng uzoq masofali liniya uzib qo‘yiladi, yani quyidagicha tavsiya etiladi. Halokat holatidagi ishchi toki: Ishchi tokining natijasiga qarab AS-70 markali sim tiklanadi.Tanlangan simning ruxsat etilgan toki: I Ru x = 105 A ; I Rux ≥ Iy eki 105 ≥100 A lokal xolatga tanlangan sim, normal holatda. Shu liniyaga tanlangan simga solishtiriladi. Agar mos kelmasa boshqa standart simni tanlashga to‘g‘ri keladi. Elektr tarmoq va tizimlarini texnik-iqtisodiy hisoblashlar. Tarmoqdagi isrofgarchilikka ketgan sarf: ΣCL.um.=2632 mln.so’m ΣΔAL.um =4176 MVt.s/yil ΣΔATr.um=1231 MVt.s/yil mln.so’m Butun tarmoq uchun sarflar quyidagicha: bu yerda: CTAR= ΣCL.um. 2632+2913=5545 mln.so’m ΣΔATAR.um= ΣΔAL.um+ ΣΔATr.um =4176+1231=5407 MVt.s/yil II-variant Quvvatlar tarqalish nuqtasini topamiz. Quvvatlar tarqalish nuqtasini topish uchun berilgan iste’molchilarning toifalarini, masofalarini va yuklamalarini nazarda tutib 10-12 ta konfiguratsiyalar chiziladi. Bularning ichidan ikkita eng optimal variant tanlanib hisoblanadi. Ushbu tanlangan halqasimon variantli tarmoqni yoyiq holda hisoblaymiz: SA-2= = = j26.6 [MVA]; Birinchi iste’molchidan uchinchi iste’molchigacha oqadigan quvvat: S4-2 = -( )=34.7+j19.1 S2-5=34.7+j19.1-15-j13.2=19.7+j5.9 S5-3=19.7+j5.9-5-j1.6=14.7+j4.3 =30.3+j19.9 [MVA]; [MVA]; hisoblash ham qanoatlantirmaydi. Shuning uchun quvvatlar tarqalish nuqtasi 2 va 5 iste’molchilarda bo‘ladi. Loyihalashtirilayotgan tarmoq uchun nominal kuchlanish tanlaymiz. 4-jadval
Kuch transformatorlarini tanlaymiz Iste’molchilar uchun kuch transformatorlarini tanlaymiz va ulardagi isrofgarchiliklarni hisoblaymiz. P/st-1 S1=20+j12.2=23.4[MBA] cosφ=0,85 bo‘lganda tgφ=0,62 bo‘ladi. bu yerda: cosφ < cosφH = 0.95 bo‘lganligi uchun reaktiv quvvatni qoplagichlar, kondensator batareyalar tanlaymiz. Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKU = P1(tgφ - tgφH)= 20(0,62 – 0,33)=5.8 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: QKU=22 260= 5720 [KVar]=5.72 [MVar] KKU-0.38-5;260 qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti: Kuch transformatorlarini (avtotransformator) tanlaSh iste’molchilarning manbadan olgan kuchlaniShlari texnik-iqtisodiy jihatdan chidamli va iShonchli ta’minlaSh muhim rol o‘ynaydi. Transformatorlarning nominal quvvati Kilovolt-amper yoki Megavolt-amperlarda o‘lchanib, istemolchining To‘la quvvatiga asoslangan holda tanlanadi. Amaliyotda podstansiyalarga tanlanayotgan transformatorlar istemol-chilarning toifalariga qarab ikkita yoki bitga qabul qilinadi, yani barcha yuklamalarni normal holatda energiya bilan taminlaniShi 40% gacha yuklaSh, halokat holatda esa 0,7 ÷ 0,75 oraliqlarda qabul qilinadi. Umumiy holda transformatorlarning yuklaniSh koeffitsienti quyidagi taxminiy oraliqlarda tavsiya etiladi. Agar I toifa bo‘lsa Kyu=0,6 dan 0,75 bo‘ladi. II toifa bo‘lsa Kyu=0,7 dan 0,85 bo‘ladi. III toifa bo‘lsa Kyu=0,8 dan 0,95 bo‘ladi. Ko‘pincha III toifali iste’molchilar uchun quvvati Snt=6,3 [MVA]gacha keladigan bitta transformatorli podstansiya tanlanadi. Tanlanayotgan transformatorlar nominal standart kuchlaniShlarga. moslaShtiriladi. KuchlaniShlari 220/110/10,5 va 110/35/10,5 bulgan 3 fazali 3 chulg‘amli transformatorlar va avtotransformatorlarning quvvati quyidagi foyizlarda yuklantiriliShi Shart bo‘ladi. YA’ni, 100/100/100 100/100/66,7 100/66,7/100 100/66,7/66,7 Ikki transformatorli podstansiyalarga tanlanayotgan transformatorlar quyidagi Shartlarga rioya qilinadi. Uning yuklama koeffitsientning yuklaniSh chegarasi 1,4 ya’ni 40% o‘ta yuklaSh qobiliyati inobatga olinadi va uning taxminiy yaqinlaShuv quvvati quyidagicha topiladi: Snt ≥ Syukl/1,4 YUklama koeffitsienti esa: Transformator va avtotransformatorlarning kuchlaniShga bog‘liq holda nominal quvvatlarni tanlaSh 9-jadvaldan foydalaniladi. Hisoblangan to‘la quvvatga mos holda pasaytiruvchi transformator tanlaymiz. Transformatorni tanlaShda istemolchining qaysi toyifaga to‘g‘ri keliShligiga alohida etibor beriladi. 9-jadvaldan uch fazali ikki chulg‘amli transfarmator tanlaymiz. TDN-25000/110 Uning yuklaniSh koeffitsienti quyidagicha Tanlangan transformatorning pasport kursatkichlarini yozamiz. Sht=25 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPKT=120 [kVt]; ΔPs=25 [kVt]; I0=0,65%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], KT =53 mln. so’m. (erkin narxda). Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini hisoblaymiz. [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.102+j 1.47 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=20+j12.2 +0.102+j 1.47 =20.102 +j 13.7 [MVt]
mln.so’m S2=15+j13.2=20 cosφ=0,75 bo‘lganda tgφ=0,88 bo‘ladi. Bu erda: cosφ Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKU = P2(tgφ2 - tgφH)= 15 (0,88 – 0,33)=8.25 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: QKU=9 900= 8100 [KVar]=8.1 [MVar] (KU-10-1:900) qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti: Yuklama koeffitsienti esa: Tanlangan transformatorning pasport kursatkichlarini yozamiz. Sht=25 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPKT=120 [kVt]; ΔPs=25 [kVt]; I0=0,65%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], KT =53 mln. so’m. (erkin narxda). Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini hisoblaymiz. [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.08+j 1.16 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=15+j13.2 +0.08+j 1.16 =15.08 +j 14.36 [MVt]
mln.so’m S3=P3+jQ3=25+j12=27.7 [MVA]; cos =0,9 bo‘lganda tg =0,48 bo‘ladi. Reaktiv quvvatni qoplagichining quvvatini topamiz: QKU = P3(tgφ3 - tgφH)= 25(0,48 – 0,33)=3.75 [MVar] Topilgan quvvatga mos holda 8-jadvaldan kondensator qoplagichni tanlaymiz: qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: [MBA] Uning quvvat koeffitsienti: QKU=4 900= 3600 [KVar]=3.6 [MVar] (KU-10-4:900) Yuklama koeffitsienti esa: Tanlangan transformatorning pasport kursatkichlarini yozamiz. Sht=25 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPKT=120 [kVt]; ΔPs=25 [kVt]; I0=0,65%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], KT =53 mln. so’m. (erkin narxda). Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini hisoblaymiz. [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.12+j 1.93 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=25+j12 +0.12+j 1.93 =25.12 +j 13.93 [MVt]
mln.so’m S4=P4+jQ4=10+j7.5=12.5 [MVA]; cosφ=0,8 bo‘lganda tgφ=0,75 bo‘ladi. Bu erda: cosφ qoplagichdan keyingi istemolchining to‘la hisobiy quvvati quyidagicha bo‘ladi: QKU = P3(tgφ3 - tgφH)= 10(0.75 – 0,33)=4.2 [MVar] QKU=4 900= 3600 [KVar]=3.6 [MVar] (KU-10-4:900) [MBA] Uning quvvat koeffitsienti: Yuklama koeffitsienti esa: Tanlangan transformatorning pasport kursatkichlarini yozamiz. Sht=10 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPKT=60 [kVt]; ΔPs=18 [kVt]; I0=0,9%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], KT =53 mln. so’m. (erkin narxda). Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini hisoblaymiz. [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.83+j 0.8 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=10+j7.5 +0.83+j 0.8 =10.08 +j 8.3 [MVt]
mln.so’m S5=P5+jQ5=5+j1.6=5.2 [MVA]. cosφ=0,95 bo‘lganda tgφ=0,33 bo‘ladi. bu yerda: cosφ Yuklama koeffitsienti esa: Tanlangan transformatorning pasport kursatkichlarini yozamiz. Sht=6.3 [MBA]; Uyuk =115 [kV]; Unk=10 [kV], ΔPKT=50 [kVt]; ΔPs=17.5 [kVt]; I0=1%; UK%=10,5%; RT=4.38 [Om]; XT =87 [Om], KT =53 mln. so’m. (erkin narxda). Tanlangan transformatordagi quvvat va energiya isroflarini hisoblaymiz. [MVar] Energiya isrofi quyidagicha bo‘ladi [MVt .soat/yil] To‘la quvvat isrofi : ΔST= ΔPt +jΔQt = 0.57+j 0.35 [MVt] Transformator qabul qilinayotgan quvvat isrofni nazarda tutgan holda STp=SYU +ΔSTp=5+j1.6 +0.57+j 0.35 =5.57 +j 1.95 [MVt] mln.so’m +
Jadvaldagi hisoblashlarga asosan transformatorlarning narxi va ulardagi energiya isroflarining yig‘indisi quyidagicha bo‘ladi. ΣKTr=15710 mln.so’m; ΣΔATr=2382 MVt.s/yil Tarmoqlarga simning ko‘ndalang kesim yuzasini tanlaymiz va ulardagi isroflarni hisoblaymiz. EUY (elektr uzatiSh yo‘li) A-4 S4=10+j7.5=12.5 [MVA] Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini 11-jadvaldan tanlaymiz. Tanlash jatumanida temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-70 Uning kuchlanishi Uh=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=105 [A]; Ii S=16mm2; r0=1.96Om/km; x0=0.45 Om/km; l=63.2 km; Simning 1 kmdagi narxi K=30 mln so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =1896 mln so’m. KuchlaniSh isrofini hisoblaymiz: KuchlaniSh isrofini xisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*13.2./110=12%; Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=10.08+8.3j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=10.08+8.3j-2.1 =8+j8.3 [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 177* 106*1102 =2.1 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =1.6 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.36[MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 1.6+j0.36 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=1.6*4700=7520 MVt.s/yil 4-2 S2=P2+jQ2=15+j13.2=20 [MVA]; Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini 11-jadvaldan tanlaymiz. TanlaSh jatumanida temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-25 Uning kuchlaniShi Uh=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=142 [A]; Ii F=25mm2; r0=1,15Om/km; x0=0,319 Om/km; l=14 km; Simning 1 kmdagi narxi K=35.9 ming so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =502.6 ming so’m. KuchlaniSh isrofini hisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*2.14./110=1.94%; Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=57+1.95j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=57+1.95j-0.76 =56.24+j1.95 [MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 62.7* 106*1102 =0.76 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =0.1 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.02[MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 0.1+j0.02 [MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=0.1*4700=470 MVt.s/yil 5-3 S3=P3+jQ3=25+j12=27.7 [MVA] Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: Ishchi tokiga mos keluvchi simning ko‘ndalang kesimi yuzasini 11-jadvaldan tanlaymiz. Tanlash jatumanida temir-betonli tayanch qabul qilamiz AS-35 Uning kuchlanishi Uh=110 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=175 [A]; Ii S=35 mm2; r0=0.77Om/km; x0=0,4 Om/km; l=14 km; Simning 1 kmdagi narxi K=37.3 mln. so’m. Umumiy narxi ΣK=lK= =522.2 mln. so’m. KuchlaniSh isrofini hisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*3./110=2.72%; Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=25.12+13.93j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=25.12+13.93j-0.47 =24.65+j13.93[MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 39.2* 106*1102 =0.47 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =0.68 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =3.56[MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 0.68+j3.56[MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=0.68*4700=3196 MVt.s/yil A`-1 S1=P1+jQ1=20+j12.2=23.4 [MVA]; Iste’molchining ishchi tokini hisoblaymiz: AS-25 Uning kuchlanishi Uh=10 [kV]. Ruxsat etilgan toki Ipyx=142 [A]; Ii F=25mm2; r0=1,15Om/km; x0=0,319 Om/km; l=41 km; Simning 1 kmdagi narxi K=35.9 Umumiy narxi ΣK=lK= =1472 ming so’m. KuchlaniSh isrofini hisoblaymiz: [kV] ΔU%=100% *ΔU / Uh =100%*10./110=9%; Liniyadagi quvvat va energiya isroflarini xisoblaymiz; STrKir=20.2+14.32j[MBA] SL= STrkir - ΔQs=20.2+14.32j-1.4 =18.8+j14.32[MBA] Bu erda:, ΔQs=B*Un2 ΔQs= 114.8* 106*1102 =1.4 [MVar] Aktiv quvvat isrofi =2.14 [MVt], Reaktiv quvvat isrofi =0.6[MVar] ΔSL = ΔPL +j ΔQL = 2.14+j0.6[MVA] Liniyadagi energiya isrofini xisoblaymiz. ΔA=ΔPL*τ=2.14*4700=10058 MVt.s/yil b-jadval.
davomi
Jadval usulida hisoblaShlar natijasiga asosan liniyaning to‘liq narxi va ulardagi energiya isrofining yig‘indisi quyidagicha buladi: ΣKL=2632 mln.so’m ΣΔAl =4176 MVt.s/yil Tarmoq uchun tanlangan oqimning avariya xolatini tekShirish, Tanlangan simning halokat holatini tekShiriSh uchun eng uzoq masofali liniya uzib qo‘yiladi, yani quyidagicha tavsiya etiladi. Halokat holatidagi ishchi toki: Ishchi tokining natijasiga qarab AS-16 markali sim tiklanadi.Tanlangan simning ruxsat etilgan toki: I Ru x = 105 A ; I Rux ≥ Iy eki 105 ≥102 A lokal xolatga tanlangan sim, normal holatda. Shu liniyaga tanlangan simga solishtiriladi. Agar mos kelmasa boshqa standart simni tanlashga to‘g‘ri keladi. Elektr tarmoq va tizimlarini texnik-iqtisodiy hisoblashlar. Tarmoqdagi isrofgarchilikka ketgan sarf: ΣCL.um.=5064.8 mln.so’m ΣΔAL.um =23735 MVt.s/yil ΣΔATr.um=2382 MVt.s/yil mln.so’m Butun tarmoq uchun sarflar quyidagicha: bu erda:
ΣΔATAR.um= ΣΔAL.um+ ΣΔATr.um =26117 MVt.s/yil Variantlarni taqqoslash jadvali
Download 0.88 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||