1. Makroiqtisod nuqtai nazaridan baholarni belgilash konsepsiyasi. Baho

Makroiqtisod nazariyasiga asosan baholarni belgilashga an’anaviy yondashish

hajmi (donada)
Jami xarajatlar va jami daromadlarning egri chiziqli bog’lanishi

Marjinal daromad va marjinal harajatlar egri chizig’i

Yuqorida keltirilgan grafik ma’lumotlaridan ham xulosa qilish mumkinki, ishlab chiqarilayotgan mahsulot (ko’rsatilgan xizmat yoki bajarilgan ish) birligiga baho belgilashda asos sifatida hamma vaqt ham tannarx, ya’ni, xarajatlar olingan.
Shu borada jahon amaliyotida baho belgilash usuli sifatida juda keng va samarali qo’llanilib kelinadigani - “xarajatlar - plyus” usulidir. Xo’jalik yurituvchi subyektlarda boshqaruv hisobini tashkil qilish va muvaffaqiyatli yuritish uchun ham alohida e’tiborga olinadigan usul – “xarajatlar - plyus” usulidir.
Shu bilan birgalikda e’tirof etish joizki, turli xil xo’jalik yurituvchi subyektlar o’z mahsulotlariga baho belgilash jarayonida aynan ana shu “xarajat” ko’rsatkichining ham turli elementlarini baza sifatida olib, unga nisbatan turli xil miqdordagi qo’shimchalarni (ustamalarni) qo’shish orqali bahoni belgilaydilar. Bu fikr-mulohazalarni quyidagi misolda ko’rib chiqish mumkin.
Misol:
Xarajat elementlari va ustamalar bo’yicha quyidagi ma’lumotlar keltirilgan:

	Xarajatlar bazasi	miqdori (so’mda)	ustama (foizda)	sotish bahosi (so’mda)
1.	To’g’ri shartli o’zgaruvchan xarajatlar	1000	120	2200
2.	To’g’ri shartli doimiy xarajatlar	500
3.	Jami to’g’ri harajatlar	1500	50	2250
4.	Egri xarajatlar	400
5.	Jami xarajatlar	1900	25	2375
	Yuqori texnologiyalarni joriy qilish xarajatlari	80
	Barcha xarajatlar	1980	15	2277

Mana shu misolda baho belgilash uchun xarajatlarning 4 ta elementi baza sifatida tanlab olingan.