1-ma’ruza antennalar va fiderlarning ishlatilish maqsadlari va parametrlari. Reja

1.2. Antennalar va fiderlarga bo‘lgan umumiy talablar.
Radioaloqa liniyasining ko‘rib chiqilgan ishlash tamoyillariga asoslanib, fider va antennalarga qo‘yiladigan umumiy talablarni shakllantirish mumkin. 1.1 – rasmda keltirilgan sxemadan kelib chiqib, uzatuvchi antenna fideri, uzatuvchi antennani, qabul qiluvchi antennani va qabul qiluvchi antenna fiderini ketma-ket ko‘rib chiqamiz.
Uzatuvchi antenna fideri uchun qo‘yiladigan aniq talab – bu radio uzatgichning chiqishidan antennaning kirishiga minimal yo‘qotish bilan energiya uzatish. Muayyan talab — fider antenna effektiga ta’sirchan bo‘lmasligi kerak. Uzatuvchi antenna fiderining antenna effekti deganda uning keraksiz radio to‘lqinini hosil qilish qobiliyati tushuniladi, bu esa uzatuvchi antennaning parametrlarini yomonlashtirishi mumkin.
Demak, uzatuvchi antennaga qo‘yiladigan asosiy talablarni shakllantiramiz. Birinchidan, uning kirishiga kiradigan elektromagnit energiyani minimal yo‘qotish bilan radio to‘lqin energiyasiga aylantirishdir. Ikkinchidan, tartqatilgan energiyasining zarur fazoviy kontsentratsiyasini, ya’ni yo‘naltirilganligini ta’minlash. Uchinchidan, qabul qilish joyida (radio uzatgich bilan birgalikda) elektromagnit maydon intensivligining (kuchlanish) zarur qiymatini ta’minlash. To‘rtinchisi – radio to‘lqinlarining elektromagnit maydon kuchlanishi vektorlarining berilgan fazoviy-vaqt yo‘nalishini (qutblanishini) ta’minlash.
Juda aniq emas, lekin shunga qaramay, fider va antenna bilan bevosita bog‘liq bo‘lgan juda muhim talablarga e’tibor qaratish lozim. Birinchidan, radio uzatgichga nisbatan fider va antenna yuklama hisoblanadi. Shuning uchun ushbu yuklama qiymati shunday bo‘lishi kerakki, radio uzatgichning samarali ishlashini ta’minlashi lozim. Ikkinchidan, radioaloqa liniyasining diapazoni, boshqa omillar qatorida, tarqatuvchi antenna quvvatining qiymatiga ham bog‘liq. Ba’zi hollarda antennaning kirish quvvati qanchalik katta bo‘lsa, elektr uzilishi yoki termal haddan tashqari issiqlik tufayli antenna yoki fiderning alohida elementlarining mexanik ravishda buzilish xavfi vujdga keladi. Bunday buzilishlarning oldini olish uchun fider ham, antenna ham ma’lum bir elektr bardoshli bo‘lishi kerak. Uchinchidan, fider va antenna belgilangan chastota yoki to‘lqin uzunliklarida normal ishlay olishi lozim.
Yuqorida sanab o‘tilgan texnik talablar bilan bir qatorda, uzatuvchi antennalar va fiderlarga boshqa talablar ham qo‘yiladi: ishlab chiqarish qobiliyati, foydalanish qulayligi va xavfsizligi, elektromagnit xavfsizlik (ekologik toza).
Quyida, qabul qiluvchi antenna va uning fideriga qo‘yiladigan talablarni ko‘rib chiqamiz. Qabul qiluvchi antennaga qo‘yiladigan asosiy talablar quyidagilardan iborat.
Birinchisi, zarur fazoviy tanlovchanlikni (yo‘nalishni) ta’minlash, ya’ni birinchi navbatda ma’lum yo‘nalishlardan keladigan radio to‘lqinlarni imtiyozli qabul qilish qobiliyati.
Yo‘naltirilgan qabul qiluvchi antennalar, yo‘naltirilmagan antennalarga nisbatan, odatda, qabul qiluvchining kirishida radio signalining shovqin kuchiga nisbati yuqori bo‘lishini ta’minlaydi.
Ikkinchisi yuqori sifatli radio qabul qilishning eng muhim shartidir.
1.3.


NAZORAT SAVOLLARI