1-Maruza. Kirish. Chiqindilar va ularning turlari

Ashyoviy chiqindilar. Har yili atmosfera havosiga tarkibida oltingugurt IV oksidi, uglerod II, IV oksidlari bor bo'lg an 2.5 m lrd. tonna gaz chiqindilari turli korxonalardan tashlanadi. Masalan, yiliga 150 ming. t. gacha S 0 2; 70 m in .to n n a chang qurilish korxonalari, qora va rangli metallurgiya va boshqa korxonalar tomonidan tashlanadi.
Energetik chiqindilar. Issiqlik chiqindilari asosan turli yoqilg‘i yoqish hisobiga ishlaydigan issiqlik elektrostansiyalarida hosil bo‘lib, juda ko‘p miqdorda issiq suvlar tashlab yuborilishi natijasidir. Issiqlik chiqindilari suv havzalari termik va biologik rejimining buzilishiga olib keladi. Natijada suvda gazlarning eruvchanlik xususiyati yom onlashadi, suvning fizik xossalari o‘zgaradi, unda boradigan kimyoviy va biologik jarayonlar tezlashadi. Isitilgan zonalarda suvning tiniqligi kamayadi, muhitning fotosintez jarayoni tezligi kamayib ketadi. Shovqin esa insonlar salomatligiga juda katta ta ’sir etib asosan eshitish va asab sistemalarida jiddiy o‘zgarishlarga sabab bo‘ladi. Shovqin asosan sanoat korxonalari, shahar, temir yo‘l va havo transportlari hisobiga hosil bo‘ladi.
Elektromagnitik chiqindilar elektrostansiya joylashgan yaqin atrofda, transformator moslamalari hamda elektr uzatish yo‘llarida hosil bo‘ladi.
Atrof-muhit uchun eng xavfli chiqindilardan biri — radioaktiv moddalardir. Ular asosan atom elektrostansiyalarida olib boriladigan yadro sinov ishlari natijasida hosil bo‘ladilar.


Nazorat savollari.
1. Atrof muhit deganda nimani tushunasiz?
2. Chiqindi turlari haqida gapirib bering?
3. Energetik chiqindilar nima?
4. Chiqindilar asosan nechta turga bo’linadi?
5.Elektromagnit chiqindilar deganda nimani tushunasiz?