|
TARKIBIDA TIOGLIKOZIDLAR BO‘LGAN DORIVOR O‘SIMLIKLAR
SHilliq qavatlariga (ayniqsa og‘iz bilan ko‘zga) kuchli ta’siretadi.Aglikoni tarkibida oltingugurt bo‘lgan glikozidlartioglikozidlar (S-glikozidlar) deb ataladi. Bu glikozidlardagi qand molekulasi aglikon qismi bilan oltingugurt atomi orqali birlashgan. Tioglikozidlarning ferment ta’sirida parchalanishidan hosil bo‘lgan aglikon qismi efir moylari xossasiga o‘xshash xossaga ega (uchuvchan va suv bug‘i bilan haydaladi). SHuning uchun bu glikozidlarning ba’zi aglikonlari efir moyi deb yuritiladi. Tioglikozidlar achchiq bo‘lib, organizmning shilliq qavatlariga va teriga qitiqlovchi ta’sir ko‘rsatadi (terini qizdiradi yoki kuydiradi). Oz miqdorda iste’mol qilinsa, ishtaha ochadi. Tioglikozidlar kuchli bakteritsid ta’sirga ega.
Tioglikozidlarning turlari ko‘p. Ular asosan kavardoshlar, karamdoshlar (butguldoshlar, krestguldoshlar), rezedadoshlar va boshqa oilalar vakillarida uchraydi. Jumladan, masalan, karamdoshlar oilasiga kiradigan o‘simliklar (sholg‘om, karam, rediska, turp, xren, xantal va boshqa o‘simliklar)da keng tarqalgan.
Tibbiyotda tioglikozidlar saqlovchi o‘simliklardan hozircha faqat xantal urug‘i (uning tarkibida tioglikozid sinigrin bor) ishlatiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
