1. Ma’ruza: Kirish. Fanning mazmuni, maqsadi va vazifalari hamda o‘rganish ob’yektlari. Qo‘llanilish sohalari

1.2-rasm. Volocheniya.





1.2-rasm. Volocheniya.
Volok qismi o‘z shakli hamda vazifasiga ko‘ra, quydagi to‘rtta(1.3-rasm) zonaga bo‘linadi:
A. Kirish zonasi - Bu zona zagotovkaning ko‘zga kirishini va ish zonasiga moy berilishini osonlashtirish uchun xizmat qiladi.
B. Ish zonasi - Bu zona ko‘z orqali tortilayotgan metallning deformatsiyalayidi.
V. Kalibirlovchi zona - Tortilayotgan metallning ko‘ndalang kesmi o‘lchamlarini talab etilgan darajaga keltiradi.
G. Chiqish zonasi - Bu zona metallni shikastlanishdan (tirnalish, sidirilish va boshqalardan) saqlash uchun xizmat qiladi.



1.4 rasm. Ko‘p barabanli valocheniyalash stani: 1 rulonni yoyib beruvchi moslama; 2 zagotovkani to‘g‘rilovchi qurilma; 3 baraban; 4 zagotovka; 5 valochillash matrisa bloki.
Presslash - Matrisa, puanson va konteyner (1.5-rasm) yordamida zagotovkani shakl o‘zgarishini taminlaydi. Presslashda konteyner 2 ni berk bo‘shligida yotgan zagotovka 3 puanson 1 bilan ezib, matrisa 4 tirqishi orqali siqib chiqariladi. Matrisadagi teshikni ko‘ndalang kesimini razmeri va shakli, zagotovkani shaklini va ko‘ndalang kesimini o‘lchamini aniqlaydi, uzunlinligi esa presslanayotgan zagotovka va maxsulotni ko‘ndalang kesimi yuzasiga nisbatiga proporsional ravishda qabul qilinadi.


1.5 rasm. Presslash sxemasi. 1 puanson; 2 konteyner; 3 zagotovka
4 matrisa.

Presslash usulidan murakkab qiyofali yaxlit profillar olishda foydalaniladi. Presslash usuli aviatsiya sanotida alyuminiy qotishmalaridan samolyot konstruksiyalarida ko‘p ishlatiladigan murakkab shakilli detallar tayyorlashda keng qo‘llaniladi.

Nazorat uchun savollar.

1. Metallarga deformatsiyalab ishlov berish fanining o‘qitishni maqsad va vazifalari.
2. Plastik deformatsiyalab ishlov berish turlari.
3. Metallarni plastik deformatsiyalab ishlashni moxiyati.