1-ma`ruza Kirish. Mikrobiologiya fani va u echadigan muammolar. Reja

1-ma`ruza
Kirish.Mikrobiologiya fani va u echadigan
muammolar.


Reja:
1.Mikrobiologiya fani va uning vazifalari.
2.Mikrobiologiya fani rivojlanishining qisqacha tarixi.


Adabiyotlar

1. 
   Mudretsova –Viss K.A. Mikrobiologiya.- M.: ekonomika.1985.
   

2.Trushina T.P. Osnovi mikrobiologii , fiziologii pitaniya i sanitarii dlya obshestvennogo pitaniya. –Rostov na Donu: «Feniks», 2000.-384s.
3.Mudretsova-Viss K.A.,Dedyuxina V.P. Mikrobiologiya, sanitariya i gigiena: uchebnik.-M.: ID «Forum»:-2008.-400s.
4.Verbina N.M.,Kaptereva YU.V. Mikrobiologiya pishevix proizvodstv.-M.:Agropromizdat,1988.-256s.
5.Jarikova G.G. Mikrobiologiya prodovol’stvennix tovarov.Sanitariya i gigiena. M. «Akademiya », 2007 . -304 s.
6. Hakimova SH. I. Oziq- ovqat mikrobiologiyasi. T: “O`zbekiston”. 2005.-304 bet.

Mikrobiologiya (grekcha "mikros" - kichik, bios - hayot, logos - bilim) biologik fanlardan biri bo`lib hisoblanadi. Bu fan faqatgina maxsus uskuna - mikroskop yordamida ko`rib bo`ladigan tirik organizmlarning tuzilishi, yashash sharoiti va hayot faoliyatini o`rganadi. Ularning kattaligi shu darajada kichikki, hatto bir grammning undan bir qismida ularning miqdori millionlab bo`lishi mumkin. SHuning uchun bu "jonivorlar"ni mikroorganizmlar deb ataydilar .

Mikroorganizmlar dunyosi xilma xil. Ularning ko`pchiligi bir hujayrali bo`lib, ko`p hujayralilari ham uchraydi. Lekin ular tanasining tuzilishida organlar va tuqimalarini ajratib bo`lmaydi. Ayrim mikroorganizmlarning esa hujayralari ham bo`lmaydi. Ko`pchilik mikroorganizmlar quyi o`simliklar dunyosiga, ayrimlari esa quyi hayvonot dunyosiga taalluqli bo`ladi. Lekin tabiatda shunday mikroorgizmlar ham mavjudki, ularni na o`simliklar, na hayvonot dunyosiga kiritib bo`lmaydi. Mikroorganizmlar tabiatda nihoyatda keng tarqalgan bo`lib, ular suvda, tuproqda va havoda har xil holatlarda mavjud bo`ladilar. Ular odam va hayvonlarning tanasida, junda va ichaklarda, o`simliklarning sirtida va ichki qismlarida, bir so`z bilan aytganda, hamma joyida mavjud.
Oziq-ovqat mahsulotlari ishlab chiqarishning aksariyat qismi, xuso`san biotexnologik jarayonlar mavjud bo`lgan sohalarda, mikroorganzmlarning hayot faoliyati bilan bog’liq. SHu bilan birga oziq-ovqat mahsulotlarining bo`zilishiga to`liqligicha mikroorganizmlar sababchi. Oziq-ovqat mahsulotlari - sharob, non, sut mahsulotlari, spirt, xamirturush, ko`pchilik organik (sut, moy, limon) kislotalari mikroorganizmlar hayot faoliyatining mahsulidirlar.
Ko`rramizda hayotning mavjudligi va evolyutsiya qonunlarining muqarrarligida mikroorganizmlarning roli nihoyatda katta. Er osti qazilma boyliklari - neft, kumir, gaz, torf, ayrim rudalarning paydo bo`lishi ham mikroorganizmlarning hayoti bilan bog’liq. Ular tabiatdagi hayotiy zarur modda almashinuvini sodir qiladilar desa, aslo mubolag’a bo`lmaydi. Tirik organizmlar - o`simliklar, odam va hayvonlarni, ularning qoldiqlarini mikroorganizmlar yangi o`simliklar dunyosi qabo`l qila oladigan holatga keltiradilar. SHu bilan ular tabiatda tirik organizmni va noorganik dunyoni aylanma bog’liqligini tahminlab turadilar.
Mikroorganizmlar hayot faoliyatidan tibbiyotda turli tuman dori-darmonlar ishlab chiqarishda foydalanadilar. Mikroorganizmlar yordamida har xil vaktsinalar, antibiotiklar va fermentlar ishlab chiqariladi.
Mikroorganizmlardan qishloq xo`jaligida nihoyatda ko`p foydalaniladi. CHunonchi, chorva xujaliklari uchun silos bostirishda, tuproqda bog’langan azot moddalarini jamg’arish va shu yo`l bilan uning unumdorligini oshirishda, chorva chiqindilaridan yoqilg’i gaz olishda, qoldig’ini esa o`ta sifatli ug’itga aylantirishda, mol hazm qila olmaydigan qishloq xo`jaligi qoldiqlarini ozuqaga aylantirishda va shunga uxshash biotexnologik ishlarni bajarishda foydalaniladi.