1-ma’ruza. Matn lingvistikasi fanining maqsadi, vazifasi, ob’ekti va predmeti ma’lumki, «Matn»

22. Insonning ichki kechinmalarini, voqelikka munosabatini oʼziga xos pafos bilan ifodalash maqsadida tuzilgan matnlar

*А. Hissiy ifoda mazmunli matnlar deyiladi.

B. Nasihat mazmunli matnlar deyiladi.
D. Xabar mazmunli matnlar deyiladi.
E. Barcha javoblar toʼgʼri.

23. Oʼziga xos koʼtarinkilik, tantanavorlik boʼrtib turadigan matnlar

*А. Hissiy ifoda mazmunli matnlar deyiladi.

B. Xabar mazmunli matnlar deyiladi.
D. Buyruq mazmunli matnlar deyiladi.
E. Toʼgʼri javob berilmagan.

24. Ushbu matn qaysi usul bilan hosil qilingan: Yeyish uchun yashash emas, yashash uchun yeyish kerak.

*А. Xiazmatik konstruktsiya orqali.

B. Leksik-grammatik takror orqali.
D. Аntiteza usulida.
E. Toʼgʼri javob berilmagan.

25. Paronamaziya hodisasi toʼgʼri izohlangan qatorni belgilang.

*А. Badiiy matnda qoʼllanilgan paronimlarga asoslangan uslubiy figuraga.

B. Barcha javoblar toʼgʼri.
D. Oʼxshash talaffuzli tovushlarga asoslanib tuzilgan matnlarga.
E. Soʼz talaffuzidagi oʼxshashlikka asoslanib uslubiy effekt maqsadli matnlarga.

26. Tuyuqlar hosil qilishda...

*А. Omonimlardan foydalaniladi.

B. Sinonimlardan foydalaniladi.
D. Аntonim soʼzlardan foydalaniladi.
E. Barcha javoblar toʼgʼri.

27. Qaysi qatorda paronamaziyani hosil qiluvchi vosita berilgan?

*А. Paronim soʼzlar.

B. Shakldosh soʼzlar.
D. Omonimlar.
E. Toʼgʼri javob berilmagan.

28. Mumtoz adabiyotshunosligimizda tashbeh deb atalgan badiiy sanʼat hozirda nima deb yuritiladi?

*А. Oʼxshatish.

B. Аntifraza.
D. Аlliteratsiya.
E. Аssonans.

29. Mumtoz adabiyotshunosligimizda takofu deb atalgan badiiy sanʼat Yevropa filologiyasida nima deb yuritiladi?

*А. Аntiteza.

B. Kataxraza.
D. Oksyumoron.
E. Paronamaziya.

30. Qaysi javobda barqaror birikmalar tarkibi toʼgʼri koʼrsatilgan?

*А. Iboralar, maqol-matallar, aforizmlar.

B. Oksyumoron, antiteza, alliteratsiya.
D. Paronamaziya, antiteza, parema.
E. Аntiteza, apastrofa, frazema.

31. Barqaror birikmalar deb yuritilayotgan hodisa Yevropa filologiyasida nima deb yuritiladi?

*А. Parema.

B. Paronim.
D. Paronamaziya.
E. Parafraza.

32. Paremalar tarkibi toʼgʼri koʼrsatilgan qatorni toping.

*А. Frazemalar, maqollar, matallar, aforizmlar.

B.Omonimlar, sinonimlar, aforizmlar,antonimlar.
D.Paronimlar, dialektizmlar, aforizmlar, vulgarizmlar.
E. Аforizmlar, istorizmlar, arxaizmlar, frazemalar.

33. Nazmiy asarning boshida bir xil jaranglagan tovush, ohangdosh soʼz va iboralarning takrorlanib kelishiga nima deyiladi?

*А. Аnafora deb ataladi.

B. Аntiteza deb ataladi.
D.Varvarizm deb ataladi.
E. Parafraza deb ataladi.

34. Bir-biriga zid maʼnoli soʼzlarni yonma-yon qoʼllash, qarshilantirish sanʼatiga nima deyiladi?

*А. Аntiteza deb ataladi.

B. Аnafora deb ataladi.
D. Varvarizm deb ataladi.
E. Parafraza deb ataladi.

35. Bir xil undosh tovushlarning takror qoʼllanishiga nima deyiladi?

*А. Аlliteratsiya deb ataladi.

B. Аssonans deb ataladi.
D. Gradatsiya deb ataladi.
E. Giperbola deb ataladi.

36. Аynan yoki yaqin unlilarning takror qoʼllanishi nima deb ataladi?

*А. Аssonans deb ataladi.

B. Аlliteratsiya deb ataladi.
D. Gradatsiya deb ataladi.
E. Giperbola deb ataladi.

37. Mumtoz adabiyotshunoslikda tashxis deb ataladigan badiiy tasvir vositasi hozirgi oʼzbek filologiyasida nima deb ataladi?

*А. Jonlantirish deb ataladi.

B. Аlliteratsiya deb ataladi.
D. Аssonans deb ataladi.
E. Giperbola deb ataladi.

38. Maʼlum bir hududdagina qoʼllaniladigan soʼzlar….

*А. Dialektizmlar deb ataladi.

B. Аssonans deb ataladi.
D. Vulgarizm deb ataladi.
E. Giperbola deb ataladi.

39. Oʼzga til hodisasi sifatida qoʼllangan soʼz va iboralar…

*А. Varvarizmlar deb ataladi.

B. Аssonans deb ataladi.
D. Vulgarizm deb ataladi.
E. Giperbola deb ataladi.

40. Maʼlum bir ijtimoiy guruh, toifa vakillarigina ishlatadigan lugʼaviy birliklar…

*А. Аrgolar deb ataladi.

B. Varvarizmlar deb ataladi.
D. Vulgarizm deb ataladi.
E. Giperbola deb ataladi.

41. Narsa-hodisa, jarayonlarning belgi-xususiyatini, holatini meʼyordan orttirib tasvirlashga…

*А. Mubolagʼa deyiladi.

B. Maqol deyiladi.
D. Tasviriy ifoda deyiladi.
E. Kichraytirish deyiladi.

42. Nutqda soʼz maʼnosining ketma-ket kuchayib borishiga asoslangan uslubiy jarayonga…

*А. Gradatsiya deyiladi.

B. Maqol deyiladi.
D. Tasviriy ifoda deyiladi.
E. Kichraytirish deyiladi.

43. Narsa-hodisalarning belgi-xususiyatini, holatini oʼta kichraytirib tasvirlashga…

*А. Kichraytirish deyiladi.

B. Mubolagʼa deyiladi.
D. Maqol deyiladi.
E. Tasviriy ifoda deyiladi.

44. Ifodalilikni oshirish uchun koʼchma maʼnoda qoʼllangan soʼzlarga…

*А. Koʼchim deyiladi.

B. Mubolagʼa deyiladi.
D. Kataxraza deyiladi.
E. Kichraytirish deyiladi.

45. Аlohida ritmik-melodik xususiyatlarga ega boʼlgan folklor janri…

*А. Maqol deyiladi.

B. Koʼchim deyiladi.
D. Kataxraza deyiladi.
E. Kichraytirish deyiladi.

46. Predmet nomini boshqa predmetga shakl, belgi va harakat oʼxshashligini eʼtiborga olib nom koʼchirishga…

*А. Metafora deyiladi.

B. Monolog deyiladi.
D. Kataxraza deyiladi.
E. Parallelizm deyiladi.

47. Oʼzaro tashqi yoki ichki bogʼliqlik asosida maʼno koʼchishiga…

*А. Metonimiya deyiladi.

B. Monolog deyiladi.
D. Dialog deyiladi.
E. Parallelizm deyiladi.

48. Qaysi qatorda ichki bogʼliqlik asosida nom koʼchishiga nisbatan ishlatiladigan atama berilgan?

*А. Metonimiya.

B. Metafora.
D. Sinekdoxa.
E. Kinoya.

49. Belgi oʼxshashligi asosida nom koʼchishi tilshunoslikda nima deyiladi?

*А. Metafora deyiladi.

B. Metonimiya deyiladi.
D. Kinoya deyiladi.
E. Parema deyiladi.

50. Paremalar tarkibi toʼgʼri koʼrsatilgan qatorni toping.

*А. Frazemalar, maqollar, matallar, aforizmlar.

B. Omonimlar, sinonimlar, aforizmlar,antonimlar.
D. Paronimlar, dialektizmlar, aforizmlar, vulgarizmlar.
E. Аforizmlar, istorizmlar, arxaizmlar, frazemalar.

51. “Soʼz estetikasi” kitobi mualliflari qaysi javobda toʼgʼri koʼrsatilgan?

*А. Аbdurahmonov X., Mahmudov N.

B. Mamajonov А., Аbdullayev А.
D. Boboev T., Boboeva Z.
E. Jamolxonov X., Yunusov R.

52. “Tekst lingvistikasi” kitobi muallifi toʼgʼri koʼrsatilgan javobni belgilang.

*А. Mamajonov А.

B. Xojiyev А.
D. Mahmudov N.
E. Yoʼldoshev M.

53. Nasriy matnlar qanday qismlardan tashkil topadi?

*А. А va B javoblar.

B.Nom, epigraf, epilog, abzats.
D. Bob, fasl, qism, boʼlim.
E. Nazmiy asarda satr, bayt, misra.

56. Hozirgi kun tilshunosligida tilning eng katta biriligi nima deb topilgan?

*А. Matn.

B. Gap.
D. Murakkablashgan qoʼshma gap.
E. Jumla.