1-ma’ruza metrologiyaning asosiy tushunchalari reja

O‘lchovlarning aniqligi va xatoligi

O‘lchovlarning aniqligi deganda o‘lchovlar natijalarining o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy mohiyatiga yaqinlashtirilishi darajasi tushuniladi.
O‘lchovning xatoligi - o‘lchanayotgan kattalikning mohiyatini o‘lchashda olingan mohiyat bilan ana shu kattalikning haqiqiy miqdorini ifodalaydigan mohiyat o‘rtasidagi algebraik farq.
Amalda o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy mohiyati o‘lchanayotgan kattalikning haqiqiy mohiyati deb ataladigan haqiqiy mohiyatga eng yaqin bo‘lgan mohiyat bilan almashtiriladi. Bunday mohiyat har bir muayyan holda aytib o‘tiladigan va kuzatuvchiga ma’qul bo‘ladigan kattalikka farq qiladi.
O‘lchanadigan kattalikning haqiqiy mohiyati tushunchasining tatbiq qilinishi xatolikni belgilash uchun mumkin bo‘ladigan real kattalikka o‘zgartirib bunday xatolikning belgilanishini aniqlashtirishga imkon beradi.

Nazorat savollari:

1. 
   Metrologiya fanning qanday sohasini qamrab oladi?
   
2. 
   O‘lchovlarning aniqligi nimani tavsiflaydi?
   
3. 
   O‘lchovlarning birligi nima degani va u nima uchun talab qilinadi?
   
4. 
   Metrologiyaning asosiy vazifalari nimadan iborat?
   
5. 
   Fizik kattalikning amaldagi va haqiqiy mohiyatlari o‘rtasidagi farq nimadan iborat?
   
6. 
   Siz qanday metrologik ko‘rsatkichlarni bilasiz?
   
7. 
   Metrologiyada o‘lchovlarning qanday turlari mavjud?
   
8. 
   O‘lchovlarning tabaqalashtirilgan uslubi nimadan iborat?
   
9. 
   Shkalaning bo‘linishining baholanishi deb nimani aytiladi?
   
10. 
    Asbobning o‘lchovlari diapazoni degani nima?
    
11. 
    O‘lchovlarning chegarasi deb nimaga aytiladi?
    
12. 
    O‘lchovning aniqligi tushunchasi o‘lchov vositalarining aniqligi tushunchasidan qanday farq qiladi?