1-ma’ruza payvandlash usullari tasnifi va mohiyati Payvandlash asosiy usullarining tasnifi. Eritib payvandlash va bosim ostida payvandlashning mohiyati Reja

Yoyli-dastakli payvandlash uchun qoplamali mctall
elektrodlar
Yoyli-dastakli payvandlash uchun qoplamali metall elek- trodning metall o‘zagiga maxsus qoplama qoplangan bo‘ladi (3.1-rasm).

2. 
   rasm). Qoplamali elektrod: 1 - o‘zak; 2 - o‘tish hududi;
   

2. 
   - qoplama; 4 - qoplamasiz yon tomon.
   

Yoy bilan qo‘lda payvandlash uchun quyidagi o‘lcham- lardagi payvandlash elektrodlari tayyorlanadi.

Payvandlanadigan metali qalinligi, mm	0,5­ 1,5	1,5-3	3-5	6-8	9­ 12	13­ 20
Elektrod simining [diametri, mm	1,5­2,0	2-3	3-4	4-5	4-6	5-6

Uchma-uch birikmalarni payvandlashda payvandlanayotgan

Vertikal va ship choklar diametri 5 mm dan ortiq bo’hnagan elektrodlar bilan payvandlanadi. Chatim (har joydan tutashtirish) choklar va entib yotqiziladigan kichik kesimli valiklar diametri 5 mm dan ortmaydigan elektrodlar bilan amalga oshiriladi.

Tok kuchi kam bo Isa, issiqlik payvandlash vannasiga yetarli darajada kelmaydi va asosiy metali bilan eritilgan metali yaxshi birikmasligi mumkin. Natijada payvand birikmaning mustahkamligi keskin kamayadi. Tok haddan tashqari kuchli bo‘lganida payvandiashni boshlagandan keyin biroz vaqt o‘tishi bilan eleklrod qizib ketadi, uning metali tez erib chokka oqib tushadi. Natijada chokka erib tushadigan metali ko’proq tushadi hamda elektrodning suyuq metali erimagan asosiy metalga tushib qolgudek bc'lsa, chala payvandlangan joylar hosi! bo‘lish xavfi tug‘iladi.
Kamuglcrodli po‘latlarni pastki holatda uchma-uch payvandlash uchun tok miqdorini tan'ashda akademik K.K.Xrenovning quyidagi formulasidan foydalanish mumkin;


bunda Ip_ay- tok, A;
d-elektrod metali sterjenining diametri, mm.
Verlikal va ship choklarni payvandlashda pastki holatda choklarni payvandlashga nisbatan tok qiymati 10-20 % kam bo‘ladi.
Birikmalarni ustma-ust va tavr shaklida payvandlashda katta tok ishlatilishi mumkin. Chunki bunday hollarda erib te- shilish hollari kam bo‘ladi.
Tokning turi va qutbi, chokning shakli hamda o‘lcham- lariga ta’sir qiladi. Teskari qutbh o^;zgarmas tok bilan payvan- dlashda suyuqlanib quyilish uzunligi to‘g‘ri qutbli ozgarmas tok bilan payvandlashga nisbatan 40-50% ga ko‘proq bo‘ladi, chunki anod va katodda ajralayotgan issiqlik miqdori har xil bo‘ladi. O‘zgaruvchan tok bilan payvandlashda to‘la payvan- dlash chuqurligi teskari qutbli o‘zgarmas tok bilan payvan­dlashga nisbatan 15-20% kam bo‘ladi.
Yoy bilan dastakli payvandlashda kuchlanish metalning to‘la payvandlash chuqurligiga kam ta'sir qiladi, hatto bu ta simi nazarga olmasa ham bo'ladi. Chokning kengligi elek- trod kuchlanishiga bog‘liq. Kuchlanish ortganida chokning kengligi ortadi.