1-mavzu: 100 ichida qo’shish bajarish Sonlarni qo’shishning qulay usullarini qarabh o’tamiz

4-Sonlarni ko’paytirish va uning qulay usullari
Biz bilamizki 25=10
145=725=710=70
185=925=910=90
225=1125=1110=110
325=1625=1610=160

Uchta sonning ko’paytmasini guruhlash bilan ishlash:

2235=2325=2310=230
2485=4825=4825=4810=480
6725=6710=670
2625=2610=260
MUSTAQIL ISHLASH UCHUN MASHQLAR

2175= 445=

352= 285=
2152= 645=
2432= 165=
2715= 245=
5232= 345=
2135= 365=
2315= 565=
2625= 685=

SODDA VA MURAKKAB TENGLAMALAR

1-tenglama X+5=8
X=8-5
X=3
2-tenglama X-5=8
X=8+5
X=13
3-tenglama X3=9
X=9:3
X=3
4-tenglama X:2=6
X=62
X=12
5-tenglama 21+X=33
X=33-21
X=12
6-tenglama 33:X=11 7-tenglama 42-X=36
X=33:11 X=42-36
X=3 X=6
MUSTAQIL ISHLASH UCHUN MASHQLAR

X+21=48 X-31=44 X3=21

X:3=21 (X+2) 2=8 (X-2):2=8

X(3-2)=8 (X-3)7=28 (X+3) 7=28

X7=56 X-312=8 X+312=88

(X+5) 4=36 (X-5) 4=36 (X-3) 5=25

X-9:3=7 (X-9):3=7 X+9:3=7

SODDA VA MURAKKAB MASALALAR.

1-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 80 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

Yechilishi: Quyonlarga tepadan sabzi uzatamiz shunda ular oldi oyoqlarini ko’tarib, sabziga uzaladilar.

Shuna ta 21 bosh uchun 42 ta oyoq qoladi.
Demak 80 ta oyoqdan (80-42)ta yani 38tasi tepaga ko’tarildi.
Bu degani 38 ta oyoq 19ta quyonning oldi oyoqlari 19ta quyon bo’lsa, 2ta tovuq bo’ladi chunki jami 21 ta edi.

Tekshirish: 194=76, 22=4. 76+4=80

2-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 78 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

Yechilishi: Quyonlarga tepadan sabzi uzatamiz shunda ular oldi oyoqlarini ko’tarib, sabziga uzaladilar.

Shuna ta 21 bosh uchun 42 ta oyoq qoladi.
Demak 78 ta oyoqdan (78-42)ta yani 36tasi tepaga ko’tarildi.
Bu degani 36 ta oyoq 18ta quyonning oldi oyoqlari 18ta quyon bo’lsa, 3ta tovuq bo’ladi chunki jami 21 ta edi.

Javob: 18 ta quyon va 3ta tovuq

3-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 76 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

Yechilishi: Quyonlarga tepadan sabzi uzatamiz shunda ular oldi oyoqlarini ko’tarib, sabziga uzaladilar.

Shuna ta 21 bosh uchun 42 ta oyoq qoladi.
Demak 76 ta oyoqdan (76-42)ta yani 34tasi tepaga ko’tarildi.
Bu degani 34 ta oyoq 17ta quyonning oldi oyoqlari 17ta quyon bo’lsa, 4ta tovuq bo’ladi chunki jami 21 ta edi.

Javob: 17 ta quyon va 4ta tovuq

4-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 58 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

Yechilishi: Quyonlarga tepadan sabzi uzatamiz shunda ular oldi oyoqlarini ko’tarib, sabziga uzaladilar.

Shuna ta 21 bosh uchun 42 ta oyoq qoladi.
Demak 58 ta oyoqdan (58-42)ta yani 16tasi tepaga ko’tarildi.
Bu degani 16 ta oyoq 8ta quyonning oldi oyoqlari 8ta quyon bo’lsa, 13
ta tovuq bo’ladi chunki jami 21 ta edi.

Javob: 17 ta quyon va 4ta tovuq

5-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 52 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

Yechilishi: Quyonlarga tepadan sabzi uzatamiz shunda ular oldi oyoqlarini ko’tarib, sabziga uzaladilar.

Shuna ta 21 bosh uchun 42 ta oyoq qoladi.
Demak 52 ta oyoqdan (52-42)ta yani 10tasi tepaga ko’tarildi.
Bu degani 10 ta oyoq 5ta quyonning oldi oyoqlari 5ta quyon bo’lsa, 16
ta tovuq bo’ladi chunki jami 21 ta edi.

Javob: 5 ta quyon va 16ta tovuq

MUSTAQIL ISHLASH UCHUN MASALALAR

6-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 48 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

7-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 46 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
8-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 21 ta oyoqlari soni 44 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
9-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 24 ta oyoqlari soni 88 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
10-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 24 ta oyoqlari soni 90 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
11-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 25 ta oyoqlari soni 90 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
12-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 26 ta oyoqlari soni 74 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
13-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 30 ta oyoqlari soni 80 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
14-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 31 ta oyoqlari soni 82 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?
15-masala. Xatakda tovuqlar va quyonlar bor edi. Ularning boshlari soni 36 ta oyoqlari soni 98 ta. Nechta tovuq va nechta quyon bor?

15-MASALANI HAM YECHILISHINI KO’RAMIZ.

Yechilishi: xatak tepasidan sabzi uzatamiz shunda quyonlar oldi oyoqlarini ko’tarib sabziga intiladilar.
Jami 36 bosh uchun 72 ta oyoq qoladi yerda
Demak 98 ta oyoqdan 72 ta qoldi 26 ta ko’tarildi
Bu degani quyonlarning oyoqlari ko’tarildi.
26 ta oyoq 13 ta quyonning oldi oyoqlari
Agar 13 ta quyon bo’lsa 23 ta tovuq bor
Tekshirish: 13*4=52 va 23*2=46. 52+46=98.