1-мавзу. Ахборотлаштирилган ахборот тизимлари таснифи Режа

Ахборот технологияси - объектнинг, ходиса ёки жараёнининг (ахборот махсулотининг) аҳволи хақида янгича маълумот олиш мақсадида маълумотларни йиғиш, қайта ишлаш ва узатиш воситалари ҳамда усуллари мажмуаси (бошланғич маълумотлар) дан фойдаланиш жараёнидир³.
Тизимлар тузилиши бўйича: оддий ёки мураккаб бўлиши мумкин. Оддий тизимларни ташкил этувчи элементлар сони кам бўлиб, содда тузилишга эга бўлади. Мураккаб тизимлар эса, бир нечта элементлардан ташкил топган бўлиб бу элементлар ҳам ўз навбатида алоҳида тизимларга бўлиниши мумкин.
Вақт давомида ўзгаришга қараб тизимлар: статик ва динамик турларга ажратилади. Статик тизимлар маълум вақт оралиғида ўз ҳолатини сақлаб қолади. Динамик тизимда эса, вақт ўтиши билан ҳолат ўзгариб боради.
Ҳар бир тизим хоссалар (хусусиятлар) тўплами М билан таърифланади. Тизим хоссалари (хусусиятлари) t вақт давомида ўзгариб туриши мумкин H(t) M. Бундай тизимлар юқорида таъкидлаганимиздек динамик тизимлар, деб юритилади. Динамик тизимларда вақт t’ ўтиши билан хоссалар тўплами ўзгарар экан, демак тизим ҳолати A(t) ҳам ўзгариб боради.
H’ (t’) H (t) M
Ташқи мухит билан бўладиган алоқасига қараб: очиқ ёки ёпиқ тизимлар бўлиши мумкин. Очиқ тизимлар ташқи мухит билан актив алоқада бўлади. Ёпиқ тизимларнинг элементлари эса ташқи мухитдан таъсирланмайди

1^ Р.Х. Алимов, Б.Ю. Ходиев, Қ.А. Алимов ва бошқалар. Миллий иқтисодда ахборот тизимлари ва технологиялари// С.С. Ғуломов умумий таҳрири остида // Ўқув қўлланма. Тошкент, “Шарқ”, 2004 й., -12 бет.

2^ Р.Х. Алимов, Б.Ю. Ходиев, Қ.А. Алимов ва бошқалар. Миллий иқтисодда ахборот тизимлари ва технологиялари// С.С. Ғуломов умумий таҳрири остида // Ўқув қўлланма. Тошкент, “Шарқ”, 2004 й., -14 бет.

3^ R.X. Alimov, G.T. Yulchiyeva, O.Q. Rixsimboyev, SH.A. Alishov. Axborot texnologiyasi va tizimlari//Oliy o’quv yurtlari uchun darslik, Toshkent, “Voris-Nashriyot”, 2011 y. - 28 bet