1-mavzu: axborotni izlash va ajratib olish faniga kirish texnika fanlari nomzodi, dotsent boynazarov ilhom Maxmudovich

1-mavzu: axborotni izlash va ajratib olish faniga kirish texnika fanlari nomzodi, dotsent boynazarov ilhom Maxmudovich

1-MAVZU: AXBOROTNI IZLASH VA AJRATIB OLISH FANIGA KIRISH

Texnika fanlari nomzodi, dotsent BOYNAZAROV Ilhom Maxmudovich

Ma’ruza rejasi

• 
  1. Axborotni izlash (qidirish) tushunchasi
  
  • 
    1.1. Axborotni qidirish jarayoni sifatida
    
  • 
    1.2. Qidiruv usullari
    
  • 
    1.3. So’rov va so’rov ob’ekti
    
  • 
    1.4. Axborotni qidirish masalalari
    
  • 
    1.5. Samaradorlikni baholash
    
• 
  2. Axborotni ajratib olish
  
  • 
    2.1. Axborotlarni ajratib olishning maxsus masalalari
    
• 
  Foydalanilgan manbalar
  

• 
  Axborotni izlash (angl. information retrieval) — axborotni qidirish jarayoni bo’lib, axborotga bo’lgan ehtiyojni qondirish uchun strukturalashmagan hujjatlardan zarur ma’lumotlarni izlash haqidagi fan sifatida rivojlanib kelmoqda.
  

• 
  Axborot izlash – bu ma’lum bir hujjatlar (matnli) to’plamidan oldindan belgilangan shartli mavzu (so’rov) yoki zarur (axborotga bo’lgan ehtiyojni qondirishga tegishli) ma’lumotlarni, faktlarni, xabarlarni izlash – aniqlash jarayoni.
  
• 
  Qidiruv jarayoni ma’lumotlarni to’plash, ularga ishlov berish va taqdim etishga qaratilgan operatsiyalar ketma-ketligini o’z ichiga oladi.
  

• 
  Umumiy holda axborotni qidirish to’rtta etap (bosqich)dan tashkil topgan:
  
  • 
    - axborotga bo’lgan ehtiyojni aniqlash va axborot so’rovini shakllantrish;
    
  • 
    - mumkin bo’lgan axborotlar massivining egasini (manbasini) aniqlash;
    
  • 
    - aniqlangan axborot massividan ma’lumotlarni ajratib olish;
    
  • 
    - olingan axborot bilan tanishish va qidiruv natijasini baholash.
    

Izlash (qidiruv) shakllari

•