1-Мавзу: Фаннинг мавзуи, максади ва вазифалари

3.1. Ishlab chiqarish davri va uning davomiyligi.
Ishlab chiqarish tsikli deganda biror-bir mahsulotni tayyorlashda unga (boshidan oxirigacha) sarf bulgan xamma ish va dam olish vaktlari umumiy davomiyligining yigindisiga aytiladi.

Ishlab chiqarish davrining davomiyligi ish vakti birligi (kun, soat, min) bilan ulchanib, ish vakti va dam olish vaktlaridan iborat (7 - chizma).

Ish davri Tanaffuslar

Texnologik Tashish va saklash Ish vaktidagi Ishdan tashkari

jarayonlar jarayonlari
Tayyorlash va Nazorat Tabiiy jarayon Dam olish

tugatish jarayonlari lar kunlari

jarayoni

Tashkiliy Ish smenalari

tanaffuslar urtasidagi

tanaffuslar

Reglamentli

dam olish

vakti
7- chizma. Ishlab chiqarish davri (tsikli) tarkibi
Ishlab chiqarish davrining davomiyligi quyidagi formula bilan aniklanadi.

T_{ts q} T_i (t_m Qt_nQt_k ) QT_m (t_t.jQt_t.jQ. . . t_n) (1)

Bunda T_ts - ishlab chiqarish tsikli davomiyligi

T_i - ish davri muddati (jarayonlar vakti yigindisi)

T_m - tanaffuslar muddati (tuxtab turish vaktlari yigindisi)
Mashinasozlik korxonalarida ishlab chiqarish tsiklining texnologik davri umumiy ishlab chiqarish tsiklining 50%igacha vaktni tashkil etadi. Metallurgiya, kimyo va sanoatning boshka tarmoklarida u deyarli umumiy ishlab chiqarish tsikli muddatiga teng.

Ishlab chiqarish davrining davomiyligiga karab mahsulot (xizmatlar) ishlab chiqarish dasturi tuziladi, tugallanmagan ishlab chiqarishning tayyorlik darajasi va optimal me’yori aniklanadi, zarur ishlab chiqarish va yarim fabrikatlarni saklash maydonlari tashkil etiladi, moddiy-texnika ta’minoti rejalari aniklashtiriladi. Ishlab chiqarish davrining davomiyligi kup jixatdan ishlab chiqarish jarayonidagi operatsiyalarni birlashtirishning kullanilayotgan usuliga boglik. Operatsiyalarni birlashtirishning quyidagi usullari mavjud: ketma-ket, parallel va parallel-ketma-ket birlashtirish.

Operatsiyalarni ketma-ket bajarish usuli xar bir operatsiyada detallarning butun bir partiyasi(turkumi)ga ishlov berilishi bilan ifodalanadi. Detallar partiyasini boshka operatsiyaga utishi ularning xammasiga birinchi operatsiyada ishlov berib tugatilgandan keyingina amalga oshiriladi. Bu usulda tashkil etilgan ishlab chiqarish davrining muddati bir detalga (mahsulotga barcha operatsiyalarda ishlov berish vaktining, partiyadagi detallar (mahsulotlar) soniga kupaytirish yuli bilan aniklanadi. Bunda ishlab chiqarish davrining texnologik qismi davomiyligi quyidagi formula yordamida aniklanadi:

_m