1-мавзу. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва билиш усуллари

Иқтисодий иттифоқнинг амал қилиши ЕИ Вазирлар кенгаши томонидан ЕИ иқтисодий сиёсатининг асосий йўналишлари ишлаб чиқилишини кўзда тутади ҳамда уларга ҳар бир аъзо мамлакатнинг иқтисодий ривожланиши мувофиқ тушишини назорат қилади.
Сиёсий иттифоқ ягона ташқи сиёсатни олиб бориш ҳамда ички қонунчилик доирасида умумий ёндошувларни ишлаб чиқишга йўналтирилган.
Валюта иттифоқи ЕИ доирасида ягона пул-кредит сиёсатини олиб бориш ҳамда барча мамалакатлар учун умумий бўлган валютанинг амал қилишини англатади.
1999 йил 1 январдан ЕИ мамлакатлари ҳудудида евро ҳисоб-китоб бирлиги сифатида амал қила бошлади. Бироқ, бу пайтда валюта иттифоқига ЕИнинг барча аъзолари кирмай, Буюк Британия, Греция, Дания ва Швеция евро ҳудудидан ташқарида қолди.
Ҳозирда ЕИнинг кенгайиши кўзда тутилиб, яқин орада унга аъзо мамлакатлар сони Марказий ва Шарқий Европа, шунингдек Болтиқбўйи мамлакатлари ҳисобига 26тага етказилиши мўлжалланмоқда. Бироқ, ЕИга аъзо бўлиш учун бу мамлакатлар қуйидаги талабларга жавоб беришлари керак:
- демократияни кафолатловчи ташкилотларнинг барқарор фаолияти;
- ҳуқуқий тартибнинг ўрнатилиши ва унга амал қилиниши;
- инсон ҳуқуқларига амал қилиниши ва кам сонли миллатларнинг ҳимоя қилиниши;
- бозор иқтисодиётининг амал қилиши;
- Иттифоқ ичидаги рақобат кураши ва бозор кучларининг таъсирига бардош бера олиш;
- ўз зиммасига аъзолик мажбуриятларини, шу жумладан, сиёсий, иқтисодий ва валюта иттифоқи вазифаларини олишга тайёрлик.
Европа Иттифоқининг кенгайиши ўзининг ижобий ва салбий томонларига эга. Бир томондан, янги ҳудудлар ва аҳолининг қўшилиши ҳисобига ЕИнинг ресурс салоҳияти ўсади, мавжуд аъзолар учун бозорлар аҳамиятли даражада кенгаяди, ЕИнинг жаҳондаги сиёсий мавқеи кучаяди. Бошқа томондан, ЕИдан катта ҳажмдаги сарф-харажатлар, жумладан, унинг янги аъзолари учун субсидия ва трансферт тўловлари учун бюджет сарфларининг ўсиши талаб этилади. Янги аъзолар иқтисодиётининг тармоқ бўйича таркиби талабга жавоб бермаганлиги сабабли, ЕИда беқарорлик хавфи кучаяди.