1-мавзу. «Кимёвий инжиниригида моделаштириш» фанига кириш

Tipik matematik modellar. Ideal siqib shiqarish va ideal aralashtirish modellari.

Reja:

• Apparatlardagi oqimlar tuzilishining tipik matematik modellari.
• Ideal siqib chiqarish modeli.
• Ideal aralashtirish modeli.

1. Apparatlardagi oqimlar tuzilishining tipik matematik modellari.

1. Apparatlardagi oqimlar tuzilishining tipik matematik modellari.

Ko‘p texnologik jarayonlar oqimda amalga oshiriladi. Oqim texnologik jarayonning ketishiga sezilarli ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun matematik modellashtirilayotganda, uning ta’sirini hisobga olish kerak. Har qanday oqim o‘zining tuzilishi bo‘yicha murakkab hisoblanadi. Lominar oqim tuzilishi, turbulent oqimnikidan farq qiladi. Oqimning har xil joyida tezlik har xil bo‘lishi mumkin. Boypaslar, turg‘un zonalar bo‘lishi mumkin. Oqim tezligining o‘zgarishi, boypaslar, turg‘un zonalar va boshqa oqimlar tuzilishiga ta’sir ko‘rsatuvchi faktorlar, texnologik jarayonlar ketishiga ta’sir ko‘rsatadi va shuning uchun matematik modellashtirishda hisobga olinishi kerak.

Bolib o‘tishning vaqt bo‘yicha taqsimlashini hisobga olib,

Bolib o‘tishning vaqt bo‘yicha taqsimlashini hisobga olib,

barcha o‘zaro ta’sirlashuvchi diffuziyali va issiqlik oqimlarning xilma-xilligini quyidagi tipik matematik modellar ko‘rinishida shakllantirish mumkin: ideal aralashtirish, ideal siqib chiqarish, diffuziyali, yacheykali va kombinatsiyalangan. Sanab o‘tilgan tipik modellar quyidagi talablarga javob beradi:

1) ko‘rilayotgan sharoitlarda real oqimning asosiy fizik

qonuniyatlarini aks ettiradi; 2) yetarlicha soddadir; 3) tajribaviy yoki nazariy model parametrlarini aniqlashga imkon beradi; 4) konkret jarayonlarni hisoblash uchun ulardan foydalanishga imkon beradi.

Ideal siqib chiqarish modeli

Bu modelga asosan, modda porshenli harakat qilyapti deb qabul qilinib, bunda apparat uzunligi bo‘yicha aralashish yo‘q. Zarrachalarning tizimda bo‘lish vaqti bir xil bo‘lib, u tizim xajmini xajmiy sarfga nisbati bo‘yicha aniqlanadi. Ideal siqib chiqarish modeli quyidagi matematik ifoda orqali ifodalanadi.