1-mavzu: Kirish. Dunyoni o'zgartirgan g'oya


Sog'liqni saqlash va tibbiyot


Download 84.79 Kb.
bet2/2
Sana18.06.2023
Hajmi84.79 Kb.
#1557261
1   2
Bog'liq
Evolyutsiya

Sog'liqni saqlash va tibbiyot
Evolyutsion biologiyaning to'g'ridan-to'g'ri va bilvosita qo'llanilishi tibbiyot va sog'liqni saqlashda boshqa sohalarga qaraganda ko'proq va muhimroqdir [5]. Mavzuga qarab, evolyutsiya nazariyasi tibbiy ahamiyatga ega bo'lgan tadqiqotlar uchun yangi kontseptual yondashuvlarni (masalan, qarilik evolyutsiyasi), tibbiy tadqiqotlar va amaliyotda hisobga olinishi kerak bo'lgan tamoyillarni (masalan, patogenlarda dori vositalariga chidamliligi uchun tabiiy tanlanish) yoki usullarni (masalan, patogenlarning tarqalishini kuzatishning filogenetik usullari)taqdim etishi mumkin.
Deyarli barcha boshqa eukaryotlar singari, bizda ham umr ko'rish cheklangan va qarish bilan bog’liq funktsional buzilishlar kuzatiladi. Evolyutsiya nazariyasi qarishni asosan antagonistik pleiotropiya natijasi sifatida tushuntiradi: turli xil genlar yosh organizmlarda moslanishni kuchaytiradi, lekin keksa odamlarda funktsiyanallikni kamaytiradigan. Dalillar shuni ko'rsatadiki, ko'plab genlar birgalikda ko'plab funktsiyalarga ta'sir etadi, shuning uchun qarish va yakuniy o'limning yagona sababi yo'q.
Sog'liqni saqlash va tibbiyot.Ko'pgina moslashuvlarimiz turli stresslar tufayli kesishishi mumkin. Misol uchun, isitma patogenlarni bartaraf qilish yoki o'ldirish uchun moslashuv ekanligi haqida dalillar mavjud, ammo haddan tashqari isitma xavflidir; xuddi shunday holat, aksirish va yallig'lanish kabi allergik reaktsiyalar uchun ham amal qiladi. Og'riq hissi muayyan xavf-xatarlardan xalos bo'lish uchun zaruriy moslashishdir, ammo u chidab bo'lmas holga kelishi ham mumkin. Xomilaning yo’ldosh orqali ozuqa moddalarini olishini kuchaytiruvchi ota allellarining ekspressiya darajasi homilaning juda ko'p ozuqa moddalarini olishiga qaratilgan bo’lsa, aksincha, onaning jismoniy tayyorgarligini pasaytirishiga yo'l qo'ymaydigan ona allellari bunga qarama-qarshidir. Ushbu genlarning ekspressiyasi o'rtasidagi nomutanosiblik anormalliklarga, jumladan Bekvit-Videmann va Prader-Villi sindromiga olib kelishi mumkin.



Download 84.79 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling