1 Mavzu: Mеhnat gigiyenasi, uning ahamiyati, rivojlanish tarixi. Mеhnat gigiyenasi sohasida Davlat sanitariya nazorati. Oʻquv mashgʻulotining

Ish uslubi va shakli.

1. 
   Ogohlantiruvchi Sanitariya Nazorati.
   

• 
  yangi qurilayotgan, kengaytirilayotgan va qurilgan ishlab chiqarish ob’yektlari ustidan.
  
• 
  OSN ni texnologik jarayonlarni qo‘llashda, texnika apparatura, kimyoviy moddalar ustidan.
  

2. 
   Joriy Sanitariya Nazorati:
   

• 
  ishlab turgan ob’yektlar ustidan sanitar me’yor va qonunlarga amal qilish nazorat usuli.
  
• 
  sanitar rejali nazorat.
  

Miloddan avval IV asrda Gippokrat konchilar va metallurglar duch kelishi mumkin bo‘lgan kasalliklarni o‘z asarlarida keltirib o‘tgan. 1473-yilda, Ulrich Ellenbog ba’zi metallarning xavfli tutuni va unga qarshi profilaktika chora-tadbirlarini taklif qildi. 1500-yillarning boshida esa, shifokor va mineralogist Georg Bauer (Georgius Agricola sifatida tanilgan) Karpat tog‘larida konchilar orasida o‘pka kasalligini mineral tuzlar va changlar bilan bog‘ladi. Uning aniqlashicha, ayrim turdagi nafas olish kasaliklariga chalingan konchilar kasallikka dosh bera olmagan va ularning ayollari beva qolgan. 1700-yilda, Bernardino Ramatsini «Kasb kasalliklari haqida to‘liq risola»ni chop etdi. Bu harakat natijasida Ramatsini "Kasbiy tibbiyot otasi" degan unvonga sazovor bo‘ldi. 1880 yil o‘rtalarida Karl Bernhard Lehmann ham kasbiy kasaliklar ustida ishlarni davom ettirdi. Havodagi zaharli moddalarning ta’siri bo‘yicha o‘tkazilgan tajribalarda hayvonlarga gazlar va bug‘lar beradigan toksik ta’sir natijalari o‘rganildi. Shu davrda aynan kasbiy saraton Angliyada kuzatildi.
Bugungi kunda Amerika Qo‘shma Shtatlarida 135 milliondan ortiq erkak va ayollar ishlashadi. Qaysidir darajada, bu odamlarning barchasi kasb-hunar xavf ta’sirida qolgan va ish bilan bog‘liq sog‘liqni saqlash xavfi mavjud. Afsuski, kichik kompaniyalarda odatda Kasbiy Sog‘liqni saqlash muammolarini aniqlashda bilim va nazorat qilish dasturlarini moliyalashtirish uchun mablag‘lar etishmaydi. Bundan tashqari, bir qancha federal davlat korxonalari sog‘liq va xavfsizlik qoidalaridan ozod etilgan.
AQSh shifoxonalarida favqulodda idoralar tomonidan olib borilgan hisobotlar asosida 10 million kasb-hunar jarohatlari va kasalliklar aniqlangan. Kasbdan jarohatlanishlar va kasalliklar natijasida har yili 65 000 nafar ishchilar vafot etai. Dunyo bo‘yicha jarohatlar tufayli dunyo bo‘yicha ish bilan bog‘liq kasalliklar va shikastlanishlardan har yili 1 milliondan ortiq odamlarni o‘lishi taxmin qilingan. Ushbu o‘limlar quyidagilardan surunkali kasalliklar, avtomobil hodisalari, yo‘l harakati bilan bog‘liq baxtsiz hodisalar, qotillik, va elektr urishi kabi ish joyida shikastlanishlar tufayli sodir bo‘ladi.