Moliya bozorida ikki guruhdan iborat sub’ektlar pul bilan munosabat qiladilar. Birinchisi – pul egalari yoki uni saqlab turuvchilar, bunga aholi, firma, kompaniya va davlat muassasalari kiradi, ikkinchisi – pulga muhtoj bo‘lgan sub’ektlardir, bunga ham tarkiban aholi, firma, kompaniya va davlat muassalari kiradi. - Moliya bozorida ikki guruhdan iborat sub’ektlar pul bilan munosabat qiladilar. Birinchisi – pul egalari yoki uni saqlab turuvchilar, bunga aholi, firma, kompaniya va davlat muassasalari kiradi, ikkinchisi – pulga muhtoj bo‘lgan sub’ektlardir, bunga ham tarkiban aholi, firma, kompaniya va davlat muassalari kiradi.
- Har ikkala sub’ektlar orasida erkin pul muomalasi, ya’ni uning oldi-sotdi qilinishi moliyaviy bozorni bildiradi. Bu bozordagi sub’ektlar o‘rtasidagi munosabatlar har ikkala tomon uchun manfaatli bo‘lgandagina yuzaga keladi. Mana shu munosabatlarning ob’ekti pul mablag‘laridir. Ular o‘z egalari qo‘lida vaqtincha bo‘sh turgan holda boshqalar uchun zarur bo‘ladi. Bu tabiiy hol, chunki jamiyatdagi pul oqimlari, ya’ni pulning kelib tushishi va sarflanishi bir vaqtda yuz bermaydi. Masalan, fuqarolar kelajakda qarilik chog‘ida ishlatish uchun ma’lum bir miqdorda pul to‘plab uni bankda qo‘yadilar. Ayni shu vaqtda fermer xo‘jaligi uchun pul zarur bo‘lib qoladi. Vaqtincha bo‘sh turgan pul fermer xo‘jaligi uchun moliya resursini tashkil etadi, unga ega bo‘lish uchun u moliya bozorida qatnashishi zarur.
Kapital bozori (capital market) – moliya bozorining “uzun pullar”, ya’ni muomalada bo‘lish muddati 1 yildan ortiq bo‘lgan aktivlar muomalada bo‘lgan qismi. Pul mablag‘lari yoki bevosita bank ssudalari ko‘rinishida yoki qimmatli qog‘ozlarga almashish evaziga taqdim etilishi mumkin. Kapital bozorining asosiy farqi shundaki, bu bozorda barcha vositalar uzoq muddatli xarakterga ega va uzoq muddatga investitsiya kiritish uchun foydalanilishi mumkin bo‘ladi. Shunday ekan, kelgusi rivojlanish uchun mablag‘larni kompaniya faqat kapital bozoridan jalb qilishi mumkin, pul bozorida esa kompaniyalar «teshiklarni yamash» uchun «tez pul»ga ehtiyojni qondiradi yoki chayqov operatsiyalarini amalga oshiradi. - Kapital bozori (capital market) – moliya bozorining “uzun pullar”, ya’ni muomalada bo‘lish muddati 1 yildan ortiq bo‘lgan aktivlar muomalada bo‘lgan qismi. Pul mablag‘lari yoki bevosita bank ssudalari ko‘rinishida yoki qimmatli qog‘ozlarga almashish evaziga taqdim etilishi mumkin. Kapital bozorining asosiy farqi shundaki, bu bozorda barcha vositalar uzoq muddatli xarakterga ega va uzoq muddatga investitsiya kiritish uchun foydalanilishi mumkin bo‘ladi. Shunday ekan, kelgusi rivojlanish uchun mablag‘larni kompaniya faqat kapital bozoridan jalb qilishi mumkin, pul bozorida esa kompaniyalar «teshiklarni yamash» uchun «tez pul»ga ehtiyojni qondiradi yoki chayqov operatsiyalarini amalga oshiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
