1-mavzu: Neyrofiziologiya faniga kirish. Neyrofiziologiya fanining vazifalari va ahamiyati. Zamonaviy neyrofiziologiya. Neyrofiziologiyaning rivojlanishi. Neyrofiziologiyaning tadqiqot usullari. Reja

Neyrobionika - bu yanada rivojlangan texnik qurilmalar va texnologik
jarayonlarni yaratish uchun miyaning tuzilishi va faoliyati tamoyillaridan foydalanish imkoniyatini o‘rganadigan ilmiy yo‘nalish.
Neyrobionikaning asosiy yo‘nalishlari inson va hayvonlarning asab tizimining fiziologiyasini o‘rganish va neyron hujayralari va neyron tarmoqlarini modellashtirishdir. Bu elektron va kompyuter texnologiyalari arxitekturasini takomillashtirish va rivojlantirishga imkon beradi. Neyrobionikaning rivojlanishi sun'iy intellektni yaratish uchun asos bo‘ladi degan nazariyalar mavjud.
Neyrokompyuter - tabiiy neyron tizimlarining ishlash tamoyillari asosida
ma’lumotlarni qayta ishlash moslamasi. Raqamli tizimlardan farqli o‘laroq, neyrokompyuter xotiraga ega va o‘rganishga qodir. Hozirgi vaqtda biologik neyronlarning elektron elementlar bilan birikishiga asoslangan yangi yo‘nalish – biokompyuter yaratilmoqda. Ushbu ishlanmalar "nam mahsulot” deb nomlanadi.
Biokompyuterlardan foydalanish juda keng qo‘llaniladi: Real vaqtda boshqarish (samolyotlar va raketalar, energiya, metallurgiya va boshqalarda uzluksiz ishlab chiqarish jarayonlari); naqshni aniqlash (radar va sonar signallari, barmoq izlari, tibbiyotdagi alomatlar bilan kasalliklar, geologiyadagi erlar, xavfsizlik tizimidagi xavf belgilari); real vaqtda prognozlash (ob-havo, siyosiy voqealar, davolanish natijalari, aktsiyalar narxi, dushmanning harbiy mojaroda va iqtisodiy raqobatda o'zini tutishi, oilaviy munosabatlarning barqarorligi); optimallashtirish - eng yaxshi variantlarni izlash – dizayn, tegiyaning iqtisodiy yo'nalishini tanlash, xodimlar guruhini, sportchilarni, turli ekspeditsiyalar ishtirokchilarini tanlash); protezlash ("aqlli protezlar" ni yaratish va tabiiy funktsiyalarni kuchaytirish); telekommunikatsiya firibgarligini aniqlash (axborotni himoya qilish sohasidagi istiqbolli texnologiya).
Neyrofiziologiyaning rivojlanish tarixi.
Neyrofiziologiya inson miyasida sodir bo‘ladigan fiziologik jarayonlar majmuasini o‘rganadi. Aytish kerakki, qadimgi davrlarda uning tuzilishi haqidagi fanni rivojlantirish uchun zarur shart-sharoitlar paydo bo‘lgan. Masalan, qadimgi
tadqiqotchilar inson miyasi quyidagi asosiy funktsiyalarni bajaradigan suyuqlik
bilan to‘ldirilgan uchta kameraning to‘plamidir: diqqat, fikrlash va xotira.
Miloddan avvalgi 5000 yil bo‘lgan qo‘lyozmalarda misrliklar miyaning
shikastlanish belgilari haqida bir oz ma’lumotga ega ekanliklari ko‘rsatilgan. Miya funktsiyasi haqidagi dastlabki tushunchalar miya bosh suyagini to‘ldirish deb hisoblagan narsalardan iborat edi. Misrda mumiyalashga tayyorgarlik ko‘rish paytida miya muntazam ravishda olib tashlandi, chunki o‘sha kunlarda ular barcha bilimlar yurakda saqlanishiga amin edilar. Yurak ongning manbai degan tushuncha uzoq vaqt davomida tanqid qilinmagan. Va faqat Krotonlik Alkmeon, Kroton tibbiyot maktabining asoschisi, “barcha hislar miyada qandaydir tarzda birlashadi” deb ishongan, uning uchun “miya aql tarjimoni”.