1-mavzu. Organik birikmalarning tuzilishi, ularning elementar tarkibi, organik molekulalardagi bog‘lanish turlari, sinflashi «Organik kimyo»

Namunaviy masala:
30 g bir atomli spirtning ichki molekulyar degidratlanishidan 9 g suv hosil bo'ldi. Spirtning formulasini aniqlang.
30 g__________9 g
C_nH_2n+2O → H₂O + C_nH_2n
14n+18_________18 g
Ushbu proporsiadan foydalanib n ning qiymatini topsak 3 chiqadi demak spirt propil spirit, izopropil spirti bo’lishi mumkin.
A) C₄H₉OH B) C₃H₇OH C) C₂H₅OH D) C₅H₁₁OH E) CH₃OH


Mustaqil ishlash uchun savol va masalalar
1. С₄H₁₀O tarkibli spirtning izomerlarini yozing.
2. 2-metilbutanol-1 dan 2-metilbutanol-2 oling.
3. Quyidagi spirtlarni kislotalik xossasi oshib borish tartibida joylashtiring:
а) metil spirti v) izopropil spirti
b) uchlamchi butyl spirti g) pentanol
4. Quyidagi spirtlarning tuzilish formulalarini yozing va karbinol sistemasi bo’yicha nomlang.
5 . Quyidagi spirtlarning tuzilish formulalarini yozing

а) 2,3- dimetil-2-butanol; b) 2,2,3,4-tetrametil-3-geksanol;

v) neopentil spirti
6.Gidroxinon va rezortsin formulalarini yozib bering.
7.Fenollar sulfolanganda qanday mahsulotlar chiqadi.
8.Fenol rux kukuni bilan qizdirilsa qanday mahsulot hosil bo’ladi.
9 Uch atomli fenollarga misol yozing
10. o,p,m-krezollarni yozib bering
11. penten-1 ning sulfat kislota ishtirokidagi gidratlanish reaksiyasini yozing
12. Quyidagi spirtlarni eterifikatsiya reaksiyasiga kirishish faolligi ketma-ketligini ko’rsating: etil spirti, izopropil spirti, 2-metil-butanol-2, oktanol-1.
13.Reaksiya tenglamasini yozing

14.metilmagniyyodid 4,6 gr etil spirit bilan reaksiyaga kirishsa nechа litrmetan hosil bo’ladi

15. Etilspirti, izopropil spirti, 2-metilbutanol-2 larning sirka kislota bilan eterifikatsiya reaksiyasiga kirishish qobiliyatining oshib boorish qatorini tuzing
16.”Diazo usuli”da fenol oling.
17. Nimaga asosan spirtlarni birlamchi-, ikkilamchi- va uchlamchi spirtlarga bo'linadi? Misollar keltiring.
18. Birlamchi-, ikkilamchi- va uchlamchi spirtlarni qaysi reaksiya yordamida farqlash mumkin?
19. Metanol va propanoldan iborat 15,2 g aralashmaga natriy metali ta’sir etishidan 3,36 l (n.sh.) vodorod ajralib chikdi. Dastlabki aralashmadagi spirtlar-ning massalarini xisoblab toping.
A) 3,2 metanol va 12,0 propanol B) 12,0 metanol va 3,2 propanol
C) 6,4 metanol va 8,8 propanol D) 4,8 metanol va 10,4 propanol
E) 10,4 metanol va 4,8 propanol
20.Etanol 140°C ga yaqin temperaturada konsentrlangan sulfat kislota bilan qizdirilganda qanday modda hosil bo`ladi?