XOR SAN’ATINING AXAMIYATI VA ROLI.
Musika janrlari ichida eng xalkka tushinarli va yakin bulgan turi-bu xor san’atidir, chunki u odamlarning kundalik xayoti bilan boglikdir. Xorda adabiy va musikiy ijodiyot uz aro uygunlashib, yaxlit badiiy obraz yaratadi. Xor xalklar milliy musika madaniyatining shakillanishi va rivojlanishida muxim urin tutadi .
Utmishda bizning Respublikamiz xor ijrochiligiga ega bulmagan, xozir esa kator shaxar va kishloklarda akademik va xalk (xavaskorlik va professional) xor jamoalari kuplab mavjud.
Professional va xavaskorlik xorlar birga ishtirok etadi. Respublikamizda madaniyat va san’at oliy ukuv yurti, Konservatoriya, Pedagogika Unversiteti koshidagi musika fakulьteti, Pedagogika litseylari, madaniyat kollejlari, musika kollejlari mavjud.
Xor madaniyatini rivojlanishi.
Kadim zamonlardan beri xalklar orzu-umidlari, xis tuygularini kushik aytish pantomima (badan xarakati) kilish kabi vositalar bilan ifodalab kelganlar.
Kupchilik bulib kushik aytish xalklarning butun turmush xayoti bilan boglik bulgan, an’anaviy marosim kushiklari xor bulib ijro etilgan.
Garb davlatlarida xalk kushiklari bilan bir katorda cherkovda aytiladigan professional xor ijrochiligi paydo buldi. Kadimiy cherkov kushiklari unison (yoki oktava) bulgan, ular gregorian xoral deyilgan.
X asrlarda ikki ovozli kushiklar paydo bulgan. Uygonish davrida kup ovozli xor ijrochiligi rivojlandi. XV-XVI asrlarda ijod kilgan bastakorlar bu Palastrina Dj, O Lasso, Depre, Joneken.
Professional xor cherkovdan tashkari shox, kilar saroylariga keng tarkaldi. Uz ijodi bilan xor san’atini yukori pogonalarga kutargan bastakorlar – bu Bax Gendel, Betxoven, Glyuk, Gaydi, Motsart, Verdi, Bizo romantiklardan SHubert, SHuman, Mendelьson rus bastakorlaridan Glinka, Rimskiy-Kersakov, Musorgskiy, CHaykovskiy, Borodin, Kyun, Taneev, uzbek bastakorlaridan Burxonov, Yudakov, Ashrafiy, Umidjonov, Akbarov, Yormatov, Mansurov.
Do'stlaringiz bilan baham: |