1 Mavzu Relelı hımoya xaqıda umumıy tushuncha Reja

78 Mavzu Moyli o’chirgichlarni releli himoyasi. Yuqori kuchlanish saqlagichlar, Razryadlagichlarni releli himoyasi
Reja;
1 Stansiya jihozlarining izolyatorlari
2 Transformatorlar va reaktorlar
Stansiya jihozlarining izolyatorlari bir-biridan konstruksiyasi va mo‘ljallanishi bo‘yicha keskin farqlanadigan ikkita guruhga - tayanch va o‘tuvchi izolyatorlarga bo‘linadi. Tayanch izolyatorlari elektr apparatlari va taqsimlovchi qurilmalarning tok o‘tkazuvchi qismlarini elektrik izolyatsiyalashga va mexanik mahkamlashga xizmat qiladi. 0 ‘tuvchi izolyatorlar kuchlanishni transformatorlaming metal baklariga, 95 moyli o‘chirgichlarga, kondensatorlarga va boshqa apparatlarning ichiga kiritishda korpusdan hamda taqsimlovchi qurilmalaming devorlaridan shinalarni izolyatsiyalashda qo‘llaniladi.
Apparatlarning o‘tuvchi izolyatorlarini ko'pincba «Kirishlar» deb nomlashadi. Ular stansiyaning o‘tuvchi izolyatorlaridan biroz farq qiladi. Podstansiyalar izolyatsiyasining sathi unga ta’sir etayotgan chaqmoqli va ichki, aynan kommutatsiya o‘takuchlanishi va maksimal ishchi kuchlanish bo‘yicha koordinatsiyalanadi. Chaqmoqli va ichki o‘ta kucblanishlar amplitudasi bo‘yicha ventilli razryadlagichlar (R V) va nochiziq o‘ta kuchlanishni chegaragichlar bilan chegaralanadi. Ular podstansiya apparatlarini asosiy himoyalovchi elemanti hisoblanadi. Har bir davlatda elektr izolyatsiyasining sathi davlat standarli bilan reglamentlanadi.
Podstansiyaning elektr qurilmalarini impulsli sinash kuchlanishi 3.3-jadvaIda keltirilgan. Izolyatsiya sathi ko‘p faktorlami hisobga olib tanlanadi. Masalan, RVlaming himoya xarakteristikasini, u tarmoqning qaysi nuqtasida o‘matilishini hisobga olib ko‘p sathli qilib tanlanadi. Podstansiya elektr qurilmalarining sinash kuchlanishi shunday tanlanadiki, podstansiyaning RV himoyalangan sxemasida izolyatsiyaning atmosfera o‘ta kuchlanish to‘lqini bilan shikastlanishi sodir bo‘lmasin. 3.3- jadvaldagi suratda to‘liq, maxrajda esa kesilgan kuchlanish to‘lqinlarining qiymati keltirilgan. To‘liq to‘lqin standart shaklga (1,5/40 mksek), kesilgan to‘lqin ham standart shaklga ega bo‘lib tP =--2 -■ 3 mksek. Impuls bo‘yicha sinash tipik shaklda bajarilib ta’sir etayotgan har bir qutbiga uch marta sinash bajariladi. Sinash kuchlanishining qiymati ichki va tashqi izolyatsiyalar uchun har xil o‘matiladi.
Transformatorlar va reaktorlar uchun ishchi kuchlanishda qo‘zg‘atilmagan sinash impuls kuchlanishining qiymati ko'rsatiiadi. To‘liq va kesilgan sinash kuchlanish impulsining shakli izolyatsiyaga ta’sir etayotgan real shaklga mos kelmaydi. Shu sababdan izolyatsiya uchun impuls sathining grafigi tavsiya etiladi. Kuchlanishning maksimal ruxsat etiladigan amplitudaviy qiymati to‘Iiq va kesilgan kuchlanish impulslarining orasida yotadi va u 3.4- jadvalda keltirilgan. Razryadlanish vaqtining /p = 2 + 3 mksek qiymatida grafikdagi egri chiziq sinash kuchlanishigacha sekin silliq pasayad

Ichki o‘takuchlanish bo‘yicha izolyatsiyani muvofiqlashtirish ventilli razryadlagichlaming ichki o‘ta kuchlanishdagi maksimal kuchlanishi uchqun oralig‘ining ishchi chastotadagi teshilish kuchlanishi bo‘yicha aniqlanadi. RVning ishchi qarshiligidagi qoldiq kuchlanish ichki o‘ta kuchlanish ta’sir etganda odatda teshilish kuchlanishidan past. Bu holda RV va himoyalanayotgan izolyatsiya orasida kuchlanishning pasayishi kuzatilmaydi. Hozir amaliyotda ishchi chastotada teshilish kuchlanishi bilan chegaralangan ichki o“ta kuchlanish sathi bo‘yicha bir minutlik ishchi chastotadagi sinash kuchlanishi ил tanlanadi. Bu kuchlanishning qiymati elektr qurilmalari uchun 3.5- jadvalda keltirilgan. Transformatorlaming ichki izolyatsiyasi uchun U„ ni tanlash quyidagi formula orqali aniqlanadi: