1-мавзу: Суғурта назарияси ва амалиёти фанининг предмети, объекти, мақсади, вазифалари ва бошқа фанлар билан ўзаро алоқдорлиги

1-мавзу: Суғурта назарияси ва амалиёти фанининг предмети, объекти, мақсади, вазифалари ва бошқа фанлар билан ўзаро алоқдорлиги
Режа:

• Суғуртанинг ривожланиш босқичлари.
• Суғурта назарияси ва амалиёти фанининг предмети.
• Фаннинг объекти, мақсади ва вазифалари.
• Суғурта назарияси ва амалиёти фанининг бошқа фанлар билан ўзаро алоқадорлиги.

Суғуртанинг ривожланиш босқичлари.
Суғуртанинг ривожланиш босқичлари
Тижоратга асосланмаган суғурта
Тижоратга асосланган суғурта
Суғурта деб-табиий ва бошқа стихияли кучлар таъсири натижасида юзага келадиган зарарларни қоплаш, оддини олиш ва огоҳлантириш учун мақсадли йўналишдаги пул фондларини шакллантириш ва улардан фойдаланиш билан боғлиқ иқтисодий муносабатлар йиғиндисига айтилади.
Суғуртанинг қуйидаги характерли белгилари мавжуд:
Суғурта рискининг мавжудлиги
Суғурта муносабатларининг тақсимлаш характерига эга эканлиги
Риск гуруҳлари
Суғуртавий рисклар
Суғуртасиз рисклар
Суғурта шартномаларида ўз аксини топган рисклар - Суғуртавий рисклар дейилади.
Рискнинг энг катта гуруҳини суғурталаниши мумкин бўлган рисклар ташкил этади.
Қуйидаги келтирилган меъзонлар бўйича суғуртавий рискни суғуртасиз рисклардан фарқ қилиш мумкин:
Риск тасодифий характерга эга бўлиши керак;
Суғурта ҳодисаларининг рўй бериш фактининг вақти ва маконини номаълум бўлиши;
Хавф солиш манбасига кўра рисклар
Стихик кучлар билан боғлиқ рисклар
Инсониятнинг табиатга таъсири билан боғлиқ рисклар
Риск менежменти-рискни чегаралаш ёки камайтириш билан боғлиқ тадбирлар йиғиндисидир.
Амалиётда рискни бошқариш қуйидагича амалга оширилади:
Рискни аниқлаш
Рискни баҳолаш
Рискни назорат қилиш
Рискни молиялаштириш
Суғурта муносабати қайта тақсимлаш харатерига эга. Молия тушунчаси каби суғурта ҳам МДни қайта тақсимлашда иштирок этади.
Суғурта муносабати субъектлари
Суғурталовчи
Суғурталанувчи
Суғурта воситачилари
Суғурталанувчи-суғурталовчи билан аниқ суғурта муносабати ўрнатган ва тегишли суғурта мукофотларини тўловчи юридик ёки жисмоний шахс.
Суғурталовчи-суғурта хизматларини кўрсатишга ихтисослашган ва тегишли лицензияга эга бўлган юридик шахслар.
Суғурта шартномасига кўра суғурта товони (суғурта пули) тўловини амалга ошириш мажбуриятини олувчи юридик шахс Суғурталовчи деб ҳисобланади. (“Суғурта фаолияти тўғрисидаги” қонун.2002й. 05.04)
Суғурта воситачиси-суғурталовчи ва суғурталанувчи ўртасида воситачилик вазифасини бажарувчи юридик шахс.
Суғурта функциялари
Қайта тақсимлаш
Назорат
И.ф.д. Проф. В.М. Родионова “Финансы”
Хавф-хатар
Огоҳлантириш
Инвестиция
Омонат
ахборот
И.ф.д. Проф. Ҳ.Р.Собиров
Суғурта функциялари
Суғурта фондини ташкил этиш билан боғлиқ фукция
Суғурта фондидан фойдаланиш билан боғлиқ фукция
Назорат фукцияси