1-mavzu: sug’urta ishi fanining predmeti, ob’ekti, maqsadi, vazifalari

 
 
Masala 1.Narxi 20000 shartli birlik (sh.b) bo’lgan avtomobil kasko 
sistemasiga asosan sug’urta qilingan. Sug’urta hodisasining ro’y berish ehtimoli 
5% tavakkalchilik mukofotini toping. 
Echish. Bu Masalada sug’urtachi va sug’urta qilinuvchi tavakkalchiligining 
kuchaytirilgan variantidan foydalanishga xojat yo’q va tavakkalchilik mukofoti 
Rp ni sug’urtachi va sug’urta qilinuvchi tavakkalchiligi ekvivalentligining sodda 
variantidan foydalangan holda aniqlash mumkin:
Rp=20000*0.05=1000 (sh.b). 
Javob: 1000 sh.b
Masala 2. Obyektning sug’urta bahosi 20 mln sh.b. Obyektning yil davomida 
bo’rondan shikastlanish ehtimoli 3% ga, toshqindan zararlanish ehtimoli 2%, 
yong’indan zararlanish ehtimoli esa 1% gat teng. Ushbu uch xavfning barchasi 
bir-biriga bog’liq emas. 
Toping: 
1.Agar obyekt ana shu ofatlarning hech bo’lmaganda bittasidan sug’urta 
qilingan holida tavakkalchilik mukofotini. 
2.Agar obyekt bir vaqtning o’zida uchala ofatning hammasidan sug’urta 
qilingani holda, tavakkalchlik mukofotini toping. 
Echish. B
1
,B
2
va B
3 
orqali mos ravishda obyektning bo’rondan, toshqindan va 
yong’indan shikastlanish xavfini belgilaymiz. A
1
orqali shu xavflardan hech 
bo’lmaganda birining ro’y berishini, A
2
orqali esa uch xavfning barchasini ro’y 
berishini belgilaymiz. Ma’lumki
1
=
1
*
2
*
3
, 
U holda: P(B
1
)=0.03, P(B
2
)=0.02, P(B
3
)=0.01,
tengliklardan foydalangan holda
P(
1
)=P(
1
)*P(
2
)*P(
3
)=(1-P(B
1
))*(1-P(B
1
))*(14P(B
1
))=(1-0,03)*(1-0,02)*(1-
0,01)=0,941094 ga ega bo’lamiz. 
Shuning uchun
P(A
1
)=1-P(
1
)=1-0,941094=0,058906. 
Shunday qilib, agar obyekt A
1
hodisasining ro’y berish hodisasidan sug’urta 
qilingan bo’lsa, tavakkalchilik mukofoti 

---

190 
Rp
1
=20000*0,058906=1178120 (sh.b.) 
Xuddi sho’nga o’xshash mulohazalardan
A
2
=B
1
*B
2
*B
3
, 
U holda 
P(A
2
)=P(B
1
*B
2
*B
3
)=P(B
1
)*P(B
2
)*P(B
3
)=0,03*0,02*0,01=0,000006 
Demak, obyekt A
2
xavf ro’y berishidan sug’urta qilingan holda, tavakkalchilik 
mukofoti 20 000 000*0,000006=120 (sh.b.). 
Javob: Obyekt hech bo’lmaganda birorta xavf ro’y berishidan sug’urta 
qilingani holda, tavakkalchilik mukofoti esa 1178120 (sh.b.) gat eng bo’ladi. 
Agar obyekt uchala ofatdan sug’urta qilingan holda tavakkalchilik mukofati esa 
120 (sh.b.) ga teng.