1-Mavzu: Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining maqsad va vazifalari. Milliy tarbiyaning mazmuni va mohiyati

1-Mavzu: Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining maqsad va vazifalari . Milliy tarbiyaning mazmuni va mohiyati

Reja:

1. Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining maqsad va vazifalari

2.Tarbiya haqida tushuncha

3.Tarbiyaviy ishlarning metodologik asoslari

4.Milliy tarbiya tushunchasining mohiyati

5.Milliy qadryatlar asosida shaxs dunyoqarashining shakllanishi

Inson shaxsini kamol topishi juda murakkab, uzluksiz va uzoq davom etadigan jarayon orqali shakllanadi. Uning tarbiyasiga ota-onasi, maktab, mahalla, do`stlari, jamoat tashkilotlari, atrof- muhit, ommaviy axborot vositalari, san`at, adabiyot, tabiat va hokazolar bevosita ta`sir ko`rsatadi. Shunday ekan, tarbiya barcha jamiyat uchun , kelajak avlodning shakllanishi uchun, har kuni, har vaqt zaruriy ehtiyol hisoblanadi. “Yoshlar tarbiyasi hamma zamonlarda ham g`oyat muhim va dolzarb ahamiyatga ega bo`lib kelgan” deya ta`kidlaydilar prezidentimiz Shavkat Mirziyoyev. Darhaqiqat hozirgi davrda mamlakatimizda tarbiyaviy ishlarning mazmuni barkamol avlodni shakllantirishga qaratilgan. Respublikada sogʻlom va barkamol avlodni tarbiyalash, yosh avlodni XXI asr talablariga toʻliq javob beradigan har tamonlama rivojlangan shaxslar qilib voyaga yetkazish uchun zarur shart-sharoitlar va imkoniyatlar yaratilgan.

 Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining asosiy vazifasi yosh avlodni ma’naviy-ahloqiy jihatdan tarbiyalashda xalqning boy milliy, ma’naviy-tarixiy merosimizga, umumbashariy qadriyatlarga, urf-odatlar va ananalarga tayanib, ongli shaxslarni intelektual salohiyatli qilib tarbiyalashdir.

 Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining asosiy vazifasi yosh avlodni ma’naviy-ahloqiy jihatdan tarbiyalashda xalqning boy milliy, ma’naviy-tarixiy merosimizga, umumbashariy qadriyatlarga, urf-odatlar va ananalarga tayanib, ongli shaxslarni intelektual salohiyatli qilib tarbiyalashdir.

Tarbiyaviy ishlar metodikasi fanining vazifalari quyidagilardan iborat:

oʻquvchilar jamoasining tarbiyalanganlik darajasini oʻrganib, unga tarbiyaviy ta’sir koʻrsatish mahoratiga ega boʻlish ;
tarbiyaviy ish va tadbirlar uchun zarur boʻlgan metodlarni tanlab, koʻzlangan maqsadga erishish chora-tadbirlarini koʻra bilish ;
ilgʻor tajribalarni tahlil qilish va uni oʻz faoliyatida ijodiy foydalanish ;
- tarbiyaviy ishlarning oʻquvchilar ruhiyatiga qanchalik ijobiy ta’sir etganini kuzatib, uni yanada rivojlantirish va takomillashtirish
- tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirishda oʻz bilimini doimiy rivojlantirib borishi lozim

Tarbiyaviy ishlar jarayonida tarbiya uch narsaga ehtiyoj sezadi: iste’dordga, ilmga va mashqqa degan edi, ulugʻ olim Arastu. Shunga asosan tarbiya ishi bilan shugʻullanuvchilar quyidagilarga amal qilishlari lozimdir:

- tarbiyaviy ishlar jarayonida va tarbiyada ulgʻayotgan inson shaxsini oliy ijtimoiy qadriyat deb bilish, har bir bola, oʻsmir va yoshlarning oʻziga xosligini hurmat qilish;

- milliylikning oʻziga xos an’ana, vositalariga tayanish, milliy merosga asoslanish;

- oʻquvchilar faoliyatida tarbiyaviy jarayonning asosini tashkil qilish, qiziqarli, toʻlaqonli bolalar yosh jihatlariga mos turli xil ma’naviy-ma’rifiy tadbirlarga qatnashishini ta’minlash, mehnat, ijtimoiy foydali, koʻngilochar tadbirlar tashkil etish lozim.

 Tarbiyaviy ishlarni tashkil qilishning asosiy maqsadi, milliy istiqlol talabiga javob beradigan barkamol shaxsni shakllantirishga qaratilgandir.

Fanning maqsadi: boʻlajak oʻqituvchi va tarbiyachilarning tarbiyaviy ish va tadbirlarning mazmunli boʻlishini ta’minlashda boy milliy va umuminsoniy qadriyat va urf-odatlardan keng foydalanishga, tarbiyaviy ta’sirga ega boʻlgan manbalarni ajrata bilishga qaratilgandir.

Tarbiyaviy ishlarni tashkil qilish metodikasining asosiy manbalari:

O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi
Milliy qadriyatlar.
Umuminsoniy qadriyatlar.
Islom ta’limoti.
O`zbek milliy urf-odatlari.
O`zbekiston maktablaridagi ilg`or tajribalar.

TARBIYA HAQIDA TUSHUNCHA

• Tarbiya”-arabcha “parvarish qilish”,”ta’lim berish”,”o’rgatish”, “odob o’rgatish”,”mehribonlik ko’rsatish”,”ko’z-quloq bo’lish”, ”himoya qilish” ma’nolarini anglatadi Tarbiya-muayyan,aniq maqsad hamda ijtimoiy,tarixiy tajriba asosida yosh avlodni har tomonlama o’stirish,uning ongi,xulq-atvori va dunyoqarashini tarkib toptirish jarayonidir.

• Tarbiya-muayyan maqsad asosida,rejali,uzluksiz ravishda amalga oshiriladigan davomiy jarayondir. Xalqimiz azaldan sharqona tarbiya ko’rgani bois,ezgu fazilat va milliy qadriyatlar qon-qonimizga singib ketgan.Shu tariqau ma’naviy mezonlarga hos odob-ahloq,komillik sari yetaklovchi fazilatlarni uyg’otib hamiyatimizni, orimizni qo’zg’atib turadi.Bu bizning milliy tarbiyamizdir.

AN’ANA

• Tarixiy taraqqiyot jarayonida tabiiy va ijtimoiy ehtiyojlar asosida vujudga keladigan ,avloddan avlodga meros bo’lib o’tadigan , kishilar ma’naviy hayotiga ta’sir ko’rsatadigan madaniy hodisadir.

Milliy qadriyat

• Milliy qadriyat murakkab ijtimoiy –ruhiy hodisa bo’lib , millatning tili, madaniyati, tarixi, urf-odatlari,an’anajari, jamiki moddiy va ma’naviy boyliklari, iqtisodiy, ijtimoiy- siyosiy hayotining barcha tomonlaridir.

ODAT

• Kishilarning turmushiga singib ketgan, ma’lum muddatda takrorlanib turuvchi xatti –harakat, ko’pchilik tomonidan qabul qilingan xulq-atvor, qoidalar ko’nikmasidir.

MAROSIM

Inson hayotidagi muhim sanalarni nishonlashga qaratilgan, rasmiy va ruhiy ko’tarinkilik vaziyatida o’tadigan , umum qabul qilingan tartib qoidalarga amal qilinadigan tadbir sanaladi.