1-мавзу: Юридик психологиянинг предмети, ма=сад ва вазифалари

Тинтув ҳолатида терговчининг касбий фазилатлари.

? Терговчида жиноятни очиш учун қандай фазилатлар шаклланган бўлиши керак?
Тинтув ўтказиш терговчидан турли-туман психологик хислатлар, хусусиятлар, профессионал билим, қобилият ва малакани талаб қилади. Тинтув ўтказишга тайёргарлик мобайнида терговчи қуйидаги саволларга жавоб топиши талаб қилинади:

1. 
   Нимани қидириш керак, қидирилаётган предметларнинг шакл-шамойили қандай?
   
2. 
   Тинтув қилинажак объектнинг тузилиши: майдони, қандай режа билан қурилгани, хона, эшик, деразаларнинг сони, мебеллар ва уларнинг жойлашиши кабилар.
   
3. 
   Тинтув пайтида гумонланувчидан бошқа яна ким бўлиши мумкин?
   
4. 
   Тинтув қилинажак объектнинг табиий ва сунъий ёритилиши қандай?
   
5. 
   Объектда телефон ёки бошқа алоқа воситалари (рация, қўнғироқ, селектор) борми?
   
6. 
   Қидирилаётган предметлар қаерда бўлиши мумкин?
   
7. 
   Тинтувни ким ўтказади? Улар қандай техника воситаларини олишлари керак?
   
8. 
   Тинтувни қай пайтда ўтказиш муҳим?
   
9. 
   Тинтув пайтида тинтув бўлинмаси билан қандай алоқа қилиш мумкин?
   

? Нима учун тинтув ўтказилади?
Терговчи тинтув вақтида ташкилий ишларни уюштиради. Унинг муҳим вазифаси тинтув жараёнида тинтув ўтказаётган шахс билан оғзаки муомала (контакт) ўрнатишдан иборат. Тинтув пайтида тинтув қилинаётган шахсни имкони борича кўпроқ суҳбатига тортиш, у ёки бу предметларнинг зарурати ҳақида саволлар билан суҳбатга тортиш ҳам муҳим аҳамиятга эга. Унинг сўзлари ички ҳолатини, терговчининг айрим ҳаракатларига муносабатини сездириб қўяди. Сўз оҳанги, гапириш услуби – бошқа таассуротга нисбатан кишининг ҳақиқий кечинмалари, муносабати тўғрисида кўпроқ маълумотларни бериши мумкин.
Терговчи тинтув мобайнида ахлоқий - этик нормалар доирасидан чиқмаслиги, бошидан охиригача хушмуомалалик билан иш кўриши, қўполлик, ҳақорат, қўрқитиш кабиларга йўл қўймаслиги зарур. У уйи тинтув қилинаётган шахсга нисбатан нафрат, ғазаб, жирканиш ҳисларини яшира ошили, ўзини тута билиши, оиланинг бошқа аъзоларининг иззат-нафсига тегмаслиги керак, яъни терговчи одоб доирасида ишлаши лозим.
Тинтув ўтказилаётганда айбланаётган шахснинг маълумоти, маданияти, касби, билимлари, ақл-идрок қобилиятларини эътиборга олиш муҳимдир. Тинтув жойида қатъий интизом ўрнатилиши, асосий ишдан чалғитувчи ортиқча гап-сўзлар, хонама-хона юришлар тақиқланиши зарур.