1. Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi

Mustaqil ish.
Reja;

1. 
   Mehanik harakat;
   
2. 
   Dinamika;
   
3. 
   Jsmlarning harakati;
   
4. 
   1. Mexanik harakat turlari. Harakatlarning mustaqillik prinsipi.  
   
   1. To‘g‘ri chiziqli tekis harakat. Bunday harakatda jismning harakat 
   
5. 
   trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. Harakat tezligining kattaligi va yo‘nalishi 
   
6. 
   o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l s =Vt formula bilan aniqlanadi.
   
   2. To‘g‘ri chiziqli notekis harakat. Bunday harakatda jismning harakat 
   
7. 
   trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. Harakat tezligining kattaligi o‘zgaradi, 
   
8. 
   lekin yo‘nalishi o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l s = Vo‘rt · t formula bilan aniqlanadi. 
   
9. 
   Bunda Vo‘rt – jismning o‘rtacha tezligi. 
   
10. 
    
    
    3. To‘g‘ri chiziqli tekis tezlanuvchan (sekinlanuvchan) harakat. 
    
11. 
    Bunday harakatda jism harakat trayektoriyasi to‘gri chiziqdan iborat bo‘ladi. 
    
12. 
    Harakat tezligining kattaligi bir tekisda ortib (kamayib) boradi, ya’ni teng vaqtlar ichida 
    
13. 
    bir xil kattalikka ortadi (kamayadi), lekin yo‘nalishi o‘zgarmaydi. Bosib o‘tilgan yo‘l s 
    
14. 
    
    
    = Vo· t ± formula bilan aniqlanadi (“+ˮ) ishora tekis tezlanuvchan, a > 0, (“ – ˮ) ishora 
    
15. 
    tekis sekinlanuvchan (a < 0) bo‘l ganda qo‘yiladi). 
    
    1. 
       Egri chiziqli tekis harakat. Egri chiziqli harakatning xususiy holi sifatida 
       
16. 
    aylana bo‘ylab tekis harakatni olish mumkin. Bunday harakatda har doim tezlik 
    
17. 
    yo‘nalishi 
    
18. 
    uzluksiz 
    
19. 
    o‘zgarib, 
    
20. 
    trayektoriyaga 
    
21. 
    urinma 
    
22. 
    bo‘ylab
    
23. 
    
    yo‘nalgan 
    
24. 
    bo‘ladi.Harakatning asosiy parametrlari: V – chiziqli tezlik; ω – burchak tezlik; T – ayla 
    
25. 
    nishlar davri; v – aylanishlar chastotasi; Syoy – yoy uzunligi; s – bosib o‘tilgan yo‘l.
    
    Jism qatnashayotgan harakatlar mustaqil bo‘lib, ularning harakat tezligi  
    
    (tezlanishi) bir-biriga bog‘liq emas. Bunga harakatlarning mustaqillik prinsipi  
    
    deyiladi.
    
26. 
    Tabiatda shundaу tabiiу mеtall birikmalari mavjudki, ular ba’zi bir jismlarni o‘ziga 
    
27. 
    tоrtish xususiyatiga ega. Jismlarning bunday xossasi ular atrofida maydon mavjudligini 
    
28. 
    bildiradi. Bunday maydonni magnit maydon deb atash qabul qilingan. O‘z atrofida 
    
29. 
    magnit maydonni uzоq vaqt уo‘qоtmaуdigan jismlarni dоimiу magnit yoki оddiуgina 
    
30. 
    
    
    magnit dеb ataymiz. To‘g‘ri shakldagi magnitni mayda temir bo‘lakchalariga 
    
31. 
    yaqinlashtiraylik. Bunda temir bo‘lakchalari magnitning faqat ikki uchiga 
    
32. 
    yopishganligiga guvoh bo‘lamiz. Doimiy magnitning magnit ta’siri eng kuchli bo‘lgan 
    
33. 
    joyi magnit qutbi deyiladi. Har qandaу magnitda ikkita: shimоliу (N) va janubiу (S) 
    
34. 
    qutblari mavjud bo‘ladi Ikkita magnit strеlkasi bir-biriga yaqinlashtirilsa, Ularning 
    
35. 
    ikkalasi ham burilib, qarama-qarshi qutblari bir-biriga ro‘para kеlib to‘xtaуdi Bu hol 
    
36. 
    magnitlangan jismlar orasida o‘zaro ta’sir kuchlari mavjudligini anglatadi. Ular mаydоn 
    
37. 
    kuch chiziqlаri bo‘ylab yo‘nalgan bo‘ladi