- Ishlab chiqarish va kundalik extiyojlar natijasida xosil bo`lgan oqava suvlar har xil eriydigan va erimaydigan mavhum qayonovchi zarrachalarni o`z ichiga oladi. Bu aralashmalar suv bilan dispers sistemani tashkil qilib qattiq va suyuq aralashmalarga bo`linadi. Dispers sistemalar tarkibidagi zarrachalarning o`lchamiga qarab uch guruxga bo`linadi:
- Qo`pol dispers sistema bo`lib o`lchami 0,1 mkm dan katta bo`ladi (bularni suspenziya va emulsiyalar deyiladi)
- Kolloid sistemalar.Bu sistemadagi zarrachalarning o`lchamlari 0,1mm dan -1nm metrgacha (NM)bo`ladi.
- Xaqiqiy eritmalar bo`lib bu sistemadagi zarrachalarning o`lchami ayrim molekula va ionlarning razmeriga teng bo`ladi.
- Oqava suvlardan mavxum qaynovchi zarrachalarni yo`qotish uchun gidromexanik jarayolar (Uzlikli va uzliksiz) elash, cho`ktirish (grovitotsion va markazdan qochirma) va fil`trl`ash jarayonlarni qo`llaniladi.
- Oqava suvlardagi qo`pol dispers aralashmalarni cho`kmaga tushirish uchun tinitish qo`llaniladi.
- Aralashmalarning cho`kmaga tushishi og`irlik kuchi natijasida yuzaga keladi. Bu jarayonning borishida qumushlagich, tinitish va (osvetlitil`) rangsizlantirish qo`llaniladi.
- Yorug`lantirgichda bir vaqtning ichida tinitish bilan birgalikda oqava suvlar mavhum qaynovchi zarrachalar qatlami orqali fil`trlanadi.
- Tabiatni oqava suvlar tarkibidagi zarrachalar har xil forma va o`lchamlarga ega bo`ladi shuningdek har xil fizik xossalarni namoyon qiladi. Bundan tashqari har xil ximik tartibli moddalarni oqava suvga qo`shilishi natijasida qattiq fazali moddalar hosil bo`lishi yokikogulyantlar hosil bo`lishi mumkin. Bular muvallaq holatdagi zarrachalarning o`lchamlariga va formasiga ta`sir ko`rsatadi. Bularning hammasi haqiqiy cho`ktirish jarayoni qonuniyatlarini o`zgartirib yuboradi.
- Oqava suvning hossalari toza suv xossalaridan farq qilishini bilamiz. OS/q zichligi va qovushqoqligi oddiy suvlarni qaraganda yuqori bo`ladi. Qattiq holatdagi muvallaq zarrachalardan iborat bo`lgan OSq qovushqoqligi va zichligi quyidagicha ifodalanadi:
- Mosq MTs(1+2,5 So)
- Oqava suvlarning xossasiga, tempuraturasiga, fil`tirlash bosimiga va fil`trning konstruktsiya qurulmasiga qarab fil`trlovchi to`siqlar tanlanadi. Fil`trlash jarayonida to`siqning ust qismida cho`kmalarning hosil bo`lishi yoki g`ovaklarning tiqilib qolishi mumkin.
- Fil`trlash jarayonida hosil bo`lgan cho`kmalar siqiluvchan va siqilmaydigan moddalar bo`lishi mumkin. Siqiluvchan cho`kmalar bosim ta`siri ostida g`ovaklar ichiga kirib va to`siq ustida qatlamlar hosil qilib fil`trlash qarshiligini oshirib boradi. Siqilmaydigan cho`kmalar esa fil`trlash jarayonidagi qarshiligi o`zgarmay qiymatga ega bo`lib qoladi. Bundan cho`kmalarga mineral holatdagi (qum, sodo va) zarrachalarning o`lchamlari 100 mkm dan kichik bo`lgan moddalar kiradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
