1 Moylarni rafinatsiyalash va gidrogenizatsiyalash. Gidratlash mahsulotlarini olishda ishlatilishi

1 – rasm. Uzluksiz ishlovchi tarelkali
tindirgich - ajratgich ishlash sxemasi
Sentrafugalash. Gravitatsion maydonda cho‘ktirish kam samara beradi. Agar ajratish jarayoni markazdan qochma maydonda olib borilsa jarayon birmuncha tezlashadi.
Zarrachaga ta’sir qiluvchi S kuchning ta’sirida cho‘kish tezliklarini solishtirib ko‘ramiz.
markazdan qochma maydonda gravitatsion maydonda
S_g = mg

bu erda: S_m, C_g - kuch,

m - bo‘lakcha massasi, kg;
- markazdan qochma tezlanish, m/c²
R - aylanish radiusi, m
w - aylanish tezlik, m/s;

; ;
va nisbatlar, zarrachaga yoki ta’sir qiluvchi kuchning necha marta kattalashishini ko‘rsatadi.
= = ;

Markazdan qochma tezlanishning og‘irlik kuchi tezlanishga nisbati ajratish koeffitsienti deyiladi.

Aylanma tezlik
Qiymatlarni o‘rniga quyib quyidagilarni aniqlaymiz.

u holda
n - aylanish chastotasi
Demak, ajratish koeffitsienti aylanish chastotasi kvadratiga va aylanish radiusiga proporsionaldir.
Sanoatda ajratish koeffitsientiga qarab, normal va o‘ta tezlikdagi sentrifugalar bor.
Normal sentrafugalar (Fr<3500 bo‘lgan separatorlar) suspenziyalarni ajratish uchun ishlatiladi.
O‘ta tezlikdagi sentrafugalar (Fr>3500) moyda dispers suspenziyalarni va emulsiyalarni ajratish uchun ishlatiladi.
Separatorlar ishlash prinsipiga qarab 2 ta guruhga bo‘linadilar:
1. CHo‘ktiruvchi tiniqlashtiruvchi (klarifikatorlar) suspenziyalarni ajratish uchun.
2. Ajratuvchi (purifikatorlar) zichliklari biroz farq qilgan zichliklarni ajratish uchun suyuqliklarni ajratish uchun.
Ajraluvchi suyuqlik uskunasining markaziy quvuri orqali beriladi. Markazdan qochma kuchlar ta’sirida og‘ir suyuqliklar chetga chiqariladi, u erda to‘planib yuqoriga ko‘tariladi va uzluksiz ravishda separatordan chiqib turadi. Yog’‘ engil fraksiya bo‘lgani uchun kelayotgan ajraluvchi suyuqlik ta’sirida o‘rta qismiga yaqin kelib separatordan chiqariladi. Ajraluvchi suyuqliklarda har doim oz miqdorda qattiq zarrachalar bo‘ladi, bu esa fazalarning ajralish samaradorligini pasaytiradi. Bunday kamchiliklarni yo‘qotish uchun separatorlarning o‘z-o‘zini bo‘shatuvchi konstruksiyalari ishlab chiqilgan. Ular neytrallash va gidratlash jarayonlarida ishlatiladi.
Rafinatsiyaning turli sxemalarida quvvati kuniga 80 t dan 300 t gacha bo‘lgan baraban aylanish chastotasi 6500 ayl/min bo‘lgan separatorlar ishlatiladi.

2 – rasm.

CHo‘ktiruvchi-tiniqlashtiruvchi (klarifikatorlar) – suspenziyalarni ajratish uchun

Ajratuvchi (purifikatorlar) – zichliklari biroz farq qilgan suyuqliklarni ajratish uchun

3 – rasm. Separatorning ajratuvchi barabanining
ishlash prinsipi sxemasi.
Ajratiluvchi suyuqlik o‘rtadagi 4 quvurdan 2 aylanuvchi barabanning ichki qismiga beriladi. Separatorning ichki qismi konussimon tarelkalardan iborat. Markazdan qochma kuch ta’sirida og‘ir suyuqlik barabanning chetki qismida to‘planib, yuqoriga ko‘tariladi va uzluksiz ravishda 3 kanal orqali separatordan chiqib turadi. Yog’‘ engil fraksiya bo‘lib, ajratish uchun berilayotgan suyuqlik ta’sirida separatorning o‘rta qismiga ya’ni o‘q atrofida yig‘ilib, 5 kanal orqali chiqib ketadi.