ONA TILI PUNKTUATSIYASI NING ASOSIY TAMOYILLARI
Pungtuatsiya yozma fikrni aniq va ravon, tushunarli va ifodali bayon qilishda muhim
ahamiyatga egadir. Yozma nutqning ayrim leksik-garamatik vositakar bilan ifoda qilish
mumkin bo’lmagan tomonlarini ifoda qilishda pungtuatsiyaning ahamiyati yanada ortadi.
Pungtuatsiya tilshunoslikda uch ma’noda qo’llanadi: tinish belgilari sistemasi va
ularninq qo’llanish qoidalari haqidagi bilim: tinish belgilarining qo’llanishi haqidagi
qoidalar to’plami: tinish belgilari.
Umuman, pungtuatsiyaning tekshirish obekti tinish belgilaridir.
Pungtuatsiya grafika va orfografiya, sintaksis, intonatsiya bilan uzviy aloqadordir.
O’zbek tili p
ungtuatsiya
sining asosi va tamoyillari
.
§2. Pungtuatsiya asosi deganda tinish belgilarinig qo’llanishi nimaga bog’liqligi
tushuniladi.
O’zbek tili
Pungtuatsiya
sining birinchi asosi o’zbek tilining grammatik
sistemasi nutqning mazmun, intonatsiya va tuzilish tomonlarining bir butunligini
tashkil qiladi. Bu o’zbek tili
pungtuatsiya
sining negizidir.
O’zbek tili
pungtuatsiya
sining ikkinchi asosi rus tilining punktuatsion
sistemasidir.
Grammatik sistema nutqning mazmuni, intonatsion va tuzilish tomonlarining
bir butunligini tashkil qiladi. Bu o’zbek tili
pungtuatsiya
sining negizidir.
O’zbek tili
pungtuatsiya
sining ikkinchi asosi rus tilining
pungtuatsion sistemasidir.
Bu- o’zbek tilidagi ko’pchilik tinish belgilarining rus tilidan o’zlashganligi, rus tilida
pungtuatsiya
sining ilmiy va nazariy jihatdan chuqur ishlanganligi, bilan bog’liq.
Pungtuatsiya
prinspi –tinish belgilarining qaysi usul va tartibda qo’llanilishi
demakdir.
O’zbek tili
pungtuatsiya
sining prinsplsri quyidagilardir.
1.
L o g i k g r a m m a t i k tamoyil. Bu prinspda tinish
belgilarining qo’llanishi nutqning mazmuni, tuzilishi, intonatsiyasi bilan bog’liq.
2.
S t I l I s t I k tamoyil. Bu prinspda tinish belgilarining
qo’llanishi nutq stili bilan aloqador bo’ladi.
3.
D i f f e r en t s i y a tamoyil. Bu prinspda tinish belgilarining
qo’llanishi yozuv texnikasi (formasi) ni aniqlash (differentsiya qilish) bilan bog’liq.
Tinish belgilarining qo’sh qo’llanish sistemasi (masalan boshida yoki oxirida ikki
qo’shtirnoqning barobar qo’llanishi) ham shu prinspga a’loqador.
Do'stlaringiz bilan baham: |