1. Naqd pulsiz hisob-kitoblarning to‘lov topshiriqnomasi shakli

23-variant
1. Naqd pulsiz hisob-kitoblarning to‘lov topshiriqnomasi shakli
2. Pul aylanish tezligini
3. Qog‘oz pullarning muomalaga kiritilishi.

1. 
   Naqd pulsiz hisob-kitoblarning to‘lov topshiriqnomasi shakli
   

(1-ilova O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 21-fevraldagi 2/8-son qarori (ro‘yxat raqami 3229-2, 07.03.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son)
O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizomga
2-ILOVA
Oldingi tahrirga qarang.

(2-ilova O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 21-fevraldagi 2/8-son qarori (ro‘yxat raqami 3229-2, 07.03.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son)
O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizomga
3-ILOVA
Oldingi tahrirga qarang.

(3-ilova O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 21-fevraldagi 2/8-son qarori (ro‘yxat raqami 3229-2, 07.03.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son)
O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizomga
4-ILOVA
Oldingi tahrirga qarang.

(4-ilova O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 21-fevraldagi 2/8-son qarori (ro‘yxat raqami 3229-2, 07.03.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son)
O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizomga
5-ILOVA
Oldingi tahrirga qarang.

(5-ilova O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki boshqaruvining 2022-yil 21-fevraldagi 2/8-son qarori (ro‘yxat raqami 3229-2, 07.03.2022-y.) tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son)
O‘zbekiston Respublikasida naqd pulsiz hisob-kitoblar to‘g‘risidagi nizomga
6-ILOVA



(Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 13.04.2020-y., 10/20/3229/0455-son, 07.09.2020-y., 10/20/3229-1/1259-son; Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 28.07.2021-y., 10/21/3313/0724-son, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son, 07.03.2022-y., 10/22/3229-2/0193-son)

2. Pul aylanish tezligini

Jamiyat rivojlanishi bilan mehnat va savdoning jug'rofiy taqsimlanishi, pul almashinuvi va to'lov vositasi sifatida paydo bo'lishi ham mantiqan to'g'ri keldi. Tirik dehqonchilikda pulning ahamiyati qimmatbaho metallardan yasalgan tangalar bo'lgan. Pulning qiymati ushbu metalning tanga ichidagi miqdori (uning hajmi va vazni) bilan aniqlandi. Bozorda ma'lum miqdordagi tangalar (qimmatbaho metalning ma'lum miqdori yoki og'irligi) uchun dastlabki tovar almashinuvi sodir bo'ldi.
Ammo kapitalistik munosabatlar rivojlanishi va bozorning shakllanishi bilan qog'oz pullar metall pullarning o'rniga keldi va yaqinda elektron pullar ham paydo bo'ldi.
Har qanday davlat uchun aniqlik zarurati pul-kredit siyosati. Pul siyosati ushbu siyosatning muhim ko'rsatmasi hisoblanadi. Bu iqtisodiyot o'sishi, bandlik, bozordagi narxlar dinamikasi, to'lov tizimining barqaror ishlashiga ta'sir qiladi.
Pul ta'minoti - bu naqd pulsiz va naqd pulsiz aylanmalarning umumiy summasi.
Ushbu pul massasining yig'indisida olimlar faol va passiv pullarni, kvazik pullarni ajratadilar. Faol pul mablag'lari naqd va naqdsiz to'lovlarda qatnashadigan naqd pullarni o'z ichiga oladi. Va passiv pul tarkibiga turli xil jamg'armalar, zaxiralar va qoldiqlarga xizmat qiladigan pullar kiradi. Ushbu pulni to'lovlarni amalga oshirish uchun ishlatish mumkin. Kvazi-pullar muddatli va omonat pullarini o'z ichiga oladi tijorat banklari va har xil kredit tashkilotlari. Ulardan to'g'ridan-to'g'ri to'lov vositasi sifatida foydalanib bo'lmaydi.
Pul ta'minoti pul miqdori va ularning aylanish tezligiga bog'liq. Davlat tomonidan chiqarilgan pullar qat'iy ravishda ma'lum miqdorda. Agar siz ko'proq nashr qilsangiz, unda pulni qadrsizlantirish tahdidi - inflyatsiya. Davlat organlari, tadbirkorlik subyektlari va jismoniy shaxslar o'rtasida pullarning doimiy harakati mavjud.
Naqd va o'z vazifalarini bajarishda pul harakati naqd pulsiz shakllar chaqirdi pul muomalasi. Ushbu jarayon iqtisodiy qonunlarga bo'ysungan holda ob'ektivdir. Ushbu qonunlarga pul muomalasi qonunlari deyiladi.
Naqd pul oqimi tezligi Har bir yil uchun inqiloblarning o'rtacha soni pul birligi.
Ushbu jarayon pul muomalasi va to'lov vositasi sifatida pul harakati intensivligi darajasining muhim ko'rsatkichidir. Zamonaviy iqtisodiy fanlarda pul massasini (M), tovarlar narxini (P), bozordagi tovarlar sonini (Q) hisobga olish orqali pul aylanish tezligini (Y) aks ettiradigan formula mavjud.
Bu klassik Mashall-Fisher formulasi. Bundan kelib chiqadiki, pul aylanmasi tezligining o'sishini pul massasining pasayishi bilan tenglashtirish mumkin, bu esa iqtisodiyotni mustahkamlash va inflyatsiya xavfini kamaytirishni anglatadi.
Naqd pul aylanishining sur'ati kredit tizimi va naqd pulsiz hisob-kitoblarning rivojlanish darajasi, naqd pulsiz to'lovlarning yaxshilanishi va ma'lum pul massasi bo'yicha iqtisodiy faoliyatning hajmiga ta'sir qiladi. Bundan tashqari, davlatning kredit-moliya tizimini tartibga solish va kapitalni ko'paytirish jarayoniga aralashuvi pul muomalasi tezligiga ta'sir qiladi.
Tijorat bank krediti tijorat banklari tarmog'ining kengayishi ham pul oqimi jarayonini tezlashtirishga qodir. Muomaladagi pul massasi iqtisodiyotda muvozanatni, talab va taklif muvozanatini ta'minlaydi. Pul muomalasi tezligini oshirish pul massasini cheklashning muhim shartidir.