1. Nazariy qism

Aglomeratsion mashinalar – qora va rangli metallurgiyada boyitmalarni (konsentrat) kuydirib aglomeratlar tayyorlashda foydalaniladi. glomeratsion mashinalar tasmali va aylana shaklda buladi. Metallurgiyada tasmali aglomeratsion mashinalar keng qo‘llaniladi.Aglomeratsion mashina uzunligi 35–40 m bo‘lgan po‘lat tasmaga maxsus qutilar joylashtirilgan bo‘lib, tasma zanjirli konveyer kabi harakatlanadi (3-chizma). Qutilarning ichki qismi panjara bilan tugab, pastki qismi konus shaklida bo‘shliqdan iborat bo‘lib, havo so‘rishga yoki berishga moslashtirilgan.
Mashinaning boshlanish qismida (ya’ni qutilar ustida) shixta yuklash moslamasi va shixtani yondirish uskunasi joylashtirilgan. Qutilarga to‘ldirilgan shixta o‘t olish kamerasidan o‘tadi. Bunda shixta tarkibidagi koks hisobiga alanga oladi va shu tariqa unda yuqori haroratdagi issiqlik vujudga keladi. Yonish va oksidlanish jarayoninidavom ettirish maqsadida qutilarga havo beriladi yoki pastki qismdan havo so‘riladi. Bu o‘z navbatida havo surish yoki purkash orqali amalga oshiriladi. Tasmaning harakatlanishi bo‘ylab mashinaning oxirgi qismigacha kuyish va aglomeratsiyalash jarayoni amalga oshiriladi. Hosil bo‘lgan mahsulot konveyerning burilishi hisobigaaglomerat qolipdan ko‘chiriladi.Aglomerat mashinasidagi tasmaning harakatlanish tezligi 1–4m/min ni tashkil etadi. Uning uzunligi 6m dan 75 metrgacha bo‘lishi mumkin. Mashinaning mahsulot bo‘yicha umumiy ish hajmi 6–300 m² ni, ishlab chiqarish unumdorligi qora metall konsentratlari uchun 32 t/m² sutkani, rangli metall boyitmalari uchun 18 t/m² ni tashkil etadi.



3-rasm. Aglomeratsion mashina:
1 – karkas; 2 – qutili aravachalar; 3 – havo so‘rish kamerasi; 4 – shixta
yuklash bo‘limi; 5 – shixtani qutilarga joylashtirish; 6 – yondirish
kamerasi; 7 – mashinani harakatga keltiruvchi dvigatel.


1.5. “KOKPATAS” KONI RUDALARI
Ko’kpatas koni rudalari tiktonik hudud kengliklariga mansub bo’lib, shimoliy-sharqiy, ruralari metosamatik yuvilishlarda yuzaga kelib sulfidlar bilan (15%gacha) birikkan pirit va arsenopiritdan iborat.
Rudaning asosiy marfologik tarkibiga quyidagilar kiradi:

1. 
   O’rta metosamativ kesishuv zonasi (30-60 grad.) tushish (60 %);
   
2. 
   Stratoformadagi linzasimon –qatlam-qatlamli jism (10-30), vulqon qoldiqlari qarashox tog’ jinslari aralashmalari bilan (24 %);
   
3. 
   Qiya egilogan (60-90 grad.) apifiz stratiformali qatlam yon tomoni (16 %).
   

O‘rganiladagan rudada (Ko‘kpatas) oltinni asosiy mavjuddik shakln sifatida pirit va arsenopiritdagi oltinning ultra- va kolloid dispers holatdaligi qayd etildi. Buning tasdig‘i sifatida ko‘zga ko‘rinadigan odtinning juda kam holatlarda uchrashi aniqlangan.
Namunalarni 1250 marta mikroskopda kattalashtirib o‘rganilganda sof oltinning 2,5-6,5 mkm li, har xil shakldagi - doirasimon, burchaksimon va noto‘g‘ri shakllardagi mikro donachalari borligi kuzatilgan. Oltin zarrachalari asosan pirit va arsenopirittarkibida mikro qo‘shilma sifatla uchrayli.
Pirit kristallarining alohida qismlarida 3 foizgacha ko‘rinmas oltin borligi aniqlangan bo‘lib, u klaster holatida bo‘lishi mumkin. Ushbu malumot oltinni klaster nanozarrachali holatini tasdiqlaydi. Ko‘proq sulfidlangan jinslarning kimyoviy taxlili shuni ko‘rsatadiki, ularningtarkibidagi oltinning miqdori ko‘payishi kuzatilgan (1,96-4,5 shartli b), kvars-karbonatli jinslarda esa uning miqdori juda kam (0,12-0.28 shart b ) Gravikonsentrat tarkibida oltin miqdori 19,6 shartli birlikga yetib pirit va arsenopirit miqdorlari bilanproporsional ravishda bog‘langan.
Oltinning rudadagi miqdori 2,36dan 1190,5g/t gacha, va kumush 2,2 dan 200,7 gacha tashkil qiladi. Noruda minerallar kalsit, kvars, serrit, dolamit, gidrosulyut va kaolin ko‘rinishida tasvirlangan.
Markaziy qizilqum minerallari hosil bo‘lishi sxemasiga ko‘ra paragenetik minerallarda oltin va volfram yonma-yon joylashgan. Avvalroq hosil bo‘ladigan paragenetik albit-sheyelit minerallari birlashmasi oltin-pirit-arsenopirit minerali bilan almashadi. Ruda tarkibidagi megallar mayin zarrali va sulfidlar bilan koplangandir. Ruda minerallari mayin zarrali judayam birikib ketgan bog‘lanishga ega. Ruda ikkilamchi o‘zgarishlarga uchragan bo‘lib minerallar qatlam qatlam bo‘lib joylashgan. Ko‘kpatas koni sulfidli rudalarning minerologik tarkibi 3 jadvalda tasvirlangan.
Jadval №3. Ko‘kpatas koni sulfidli rudalarining mineralogik tarkibi.

Minerallar	O‘zgarish zonasi, %	O‘rtacha ko‘rsatgichi, %
Kvars( + silikatlar va glinalar)	18,6-25,6	22,30
Karbanatlar	12,3 -24,7	16.60
Glinali-slyudali minerali	39,0 -46,8	44.5044,50
Sulfidlar (pirit va arsenopirit)	10,1 -15,4	12.50
Uglerodli birikma	1,0 - 4,2	Do 2,70

Ko‘kpatas koni rudalarining ikkinchi va uchinchi foydali komponentlari kumush va volfram hisoblanadi.