1. Oksidlanish-qaytarilish potensiallar Oksidlanishni aniqlash

Reja

1. Oksidlanish-qaytarilish potensiallar

2. Oksidlanishni aniqlash

3.Foydalanilgan adabiyotlar

Oksidlanish-qaytarilish potensiallar

Oksidlanish-qaytarilish jarayonini neytral elektrodlar yordamida elek­trolitik naycha bilan ulangan yacheykalarda olib borilsa, katod va anod oralig‘ida potensiallar farqi paydo bo’ladi.
Misol tariqasida KMnO₄ ning sulfat kislotali eritmada K₂SO₃ bilan reaksiyasi sodir bo’lsin:
MnO₄^– + SO₃^-2 + 8H⁺→ 4 H₂O + Mn⁺² + SO₄^-2
Oksidlovchining xususiy elektron sxemasi
MnO₄^– + 8H⁺ + 5ē → Mn²⁺ + 4H₂O
ga binoan, oksidlovchi elektronlarni inert elektrod(grafit) dan oladi, qaytaruvchi SO₃^-2 ionlari esa boshqa yacheykada inert elektrodga o‘zining elektronlarini beradi:
SO₃^-2 + H₂O – 2ē → SO₄^-2 + 2H⁺
Bu elektronlar oqimi manfiy zaryadlangan elektroddan musbat zaryad­langan elektrod tomon tashqi zanjir — sim orqali oksidlovchi yacheykasiga uzatiladi. Bu yacheykada elektronlarni qabul qilib olgan MnO₄^– ning to ‘q pushti rangi yo‘qolib, deyarli, rangsiz Mn²⁺ ionlariga aylanadi. Ikkala elektrod chegarasida SO₃^-2 ning oksidlanishi va MnO₄^– ning qaytarilishi sodir bo’ladi. Moddalarning oksidlangan va qaytarilgan ionlarini tutgan eritmalar bilan neytral elektrod chegarasida paydo bo’lgan potensialni ok­sidlanish-qaytarilish muvozanatining potensiali deb ataladi.
Oksidlanish-qaytarilish potensiali modda tabiati bilan, uning eritmada­gi oksidlangan va qaytarilgan shakllarining konsentratsiyalari, eritmaning pH qiymati, temperaturasi va boshqa omillar bilan bog’langan bo’ladi. 1-jadvalda ba’zi sistemalar uchun standart vodorod elektrodga nis­batan o’lchangan oksidlanish-qaytarilish potensiallari qiymati keltirilgan.
Oksidlanish-qaytarilish potensiallari moddalarning oksidlovchilik va qaytaruvchilik xossalarini tavsiflaydi.
Oksidlanish-qaytarilish potensiallar jadvali
Jadvalning birinchi qatoridagi yarim reaksiya uchun potensial qiymati MnO₄^– ning kislotali sharoitdagi ok­sidlovchilik xususiyati va Mn²⁺ ning qaytaruvchilik xususiyatini tavsiflaydi.
Oksidlanish-qaytarilish potensialining musbat qiymati qancha katta bo’lsa, oksidlangan holatning oksidlovchilik xususiyati shuncha katta ekan­ligini bildiradi. Jadvaldan ko‘rinishicha, E⁰_F2/2F^– — oksidlovchilar orasida eng kuchlisi bo’ladi. F^– — ionini hech qaysi modda oksidlay olmaydi, bu jarayonni faqat ftoridlarning suyuqlanmasini elektroliz qilish orqali amalga oshirish mumkin.