1. Perinatologiyanıń aktual mashqalaları

2.3. Jańa tuwılǵan nárestelerdi kókirek súti menen azıqlandırıw
1. Erte emiziw hám kókirek súti menen aziqlandırıw nege járdem beredi? (barlıq juwap durıs birewinen basqa)
a) laktaciya dáwiri tikleniwi hám ana jatırı qısqarıwı
b) *Anadan balaǵa VICH infekciyasınıń juǵıwınıń aldını alıw
c) Normal ishek mikroflorasınıń tez tikleniwi
d) Jańa tuwılǵan náreste organizminiń ózine tán bolmaǵan (nespecifik) qorǵanıwın asırıw
2. Prolaktin sekreciyasin kúsheytiwshi ne bolıp esaplanadı?
a) *Sút beziniń bosatılıwı
b) Sút beziniń isiwi
c) Sút sekreciyasın jaqsılawshı preparatlardı qabıllaw
d) Sorǵıshlardıń ziyanlanıwı

3. Laktaciyani payda etiw hám saqlap qalıwdıń birden-bir jolı qanday?

a) Jutıw
b) *Emiw
c) Massaj islew
d) Kwkirek sorǵıshınan paydalanıw
4. Sorıw processinde miometriya tegis bulshıq etleriniń qısqarıwı qaysı gormon islep shiǵarılıwı esabınan júz beredi?
a) Prolaktin
b) Progesteron
c) *Oksitocin
d) Sinestrol
5. Laktogenez tuwǵannan soń qaysı sutkada baslanadı?
a) 5-kúninde
b) 1-kúninde
c) *2-3-sutkada
d) 4-6-sutkada
6. Kókirek súti ajıralıwı neniń esabinan júz beredi (barlıq juwap durıs birewinen basqa)
a) *Estrogen esabınan
b) Sorıw aktı esabınan
c) Oksitocin esabinan
d) Ananıń awqatlanıwı esabınan
7. Birlemshi sút ne dep ataladi?
a) Ótkinshi sút
b) Kókirek súti
c) *Uwız súti
d) Sút kanalları
8. Uwız súti quramındaǵı leykocit qanday rol oynaydı?
a) Qorǵaw
b) Fagocitar
c) Azıqlıq
d) *Immun
9. Kókirek súti quramında kóbirek neler boladı?
a) Saxaroza
b) Fruktoza
c) *Laktoza
d) Galaktoza

10. Kókirek súti menen azıqlandırıwǵa qarsı kórsetpe (barlıq juwap durıs birewinen basqa)

a) Galaktozemiya, anada aktiv tuberkulyoz infekciyasi
b) VICH infekciyalanǵan ana
c) *ORVI menen awırǵan ana
d) Radioaktiv zatlar menen hám óspege qarsı preparatlar menen emlenip atırǵan analar

11. Emiziwli jastaǵı balalar salamatlıǵı ushın kókirek súti menen aziqlandırıwdıń abzallıqları (barlıq juwap durıs birewinen basqa)

a) Dispeptik keselliklerdiń jiyiligi hám dawamlılıǵı kemeyedi
b) Dem alıw sistemasi keselliklerinen qorǵaydı
c) Otit keselligi jiyiligi hám qaytalanıwshi otit jaǵdayin kemeyetedi
d) *Tuwma patologiyalar jiyiligin kemeytiredi

12. Emiziwli náresteler salamatlıǵı ushın kókirek súti menen azıqlandırıwdıń abzallıqları (barlıq juwap durıs birewinen basqa)

a) Qawipli sidromlardı kemeytiwi múmkin
b) Salamat kórinetuǵın balanıń tosattan ólimi
c) *Nárestelerde anemiya rawajlanıw qáwipin kemeytiw ushın
d) Úlkenrek jastaǵı balalıq dáwirinde semirip ketiw qáwipin kemeytiwi múmkin.

13. Nárestelerdi kókirek súti menen aziqlandırıwdıń náreste densawlıǵı ushın paydaları?

a) Kóriw ótkirligin hám psixomotor rawajlanıwdı kúsheytedi
b) IQ shkalası boyinsha aqlıy rawajlanıw kórsetkishleri artadi
c) *Balalar cerebral paralichi rawajlanıw qáwipin kemeytedi
d) Jaqlardıń formasi hám rawajlanıwınıń jaqsılanıwı arqalı tislerdiń anomaliyaları kemeyedi
14. Nárestelerdi kókirek súti menen aziqlandırıwdıń ana densawlıǵı ushın paydaları (barlıq juwap durıs birewinen basqa)
a) Bala tuwılǵannan soń kókirek súti menen azıqlandırıwdı erte baslaw ananıń tuwǵannan keyingi kúshin qayta tikleydi, jatır involyuciyasın tezletedi hám qan ketiw qáwipin kemeytedi
b) Ana hám bala ortasında emocional baylanıs formalanıwın támiynleydi
c) *Anada anemiya rawajlanıw qáwipin tómenletedi
d) Tuwǵannan keyingi biypushlıq dáwiri artadi

15. Ana salamatlıǵı ushın kókirek súti menen azıqlandırıwdıń abzallıqları (barlıq juwap durıs birewinen basqa)

a) Preklimakterik dáwirde kókirek raki qáwipin kemeytiredi
b) *Respirator infekciyalardan qorǵawdı támiynleydi
c) Máyeklik raki qáwipin kemeytiredi
d) Postklimakterik dáwirde súyek mineralizaciyası kúsheyiwi esabınan san súyegi sınıw qáwipi kemeyedi
16. Balanı qaysı jasqa shekem tek kókirek súti menen emiziw usınıladı?
a) 1 jılǵa shkem
b) 3 ayǵa shekem
c) *6 ayǵa shekem
d) 10 ayǵa shekem
17. Balanı 1 sutkada neshe márte emiziw kerek?
a) Kúnine 10 mártege shekem tek kún dawamında
b) *Kúnine 8-12 ret, keshe-kúndiz
c) Kúnine 20 ret, keshe-kúndiz
d) Kúnine 6-8 ret
18. Qaysı belgilerge qarap balanı kókirek súti menen azıqlandırıw talap etiledi?
a) Eger bala ash bolsa
b) Eger bala ıǵal bolsa
c) *Balanıń talabına qarap
d) Ananıń kókireginde sút aǵımı anıqlansa
19. Kókirek súti menen emiziwge qanday qarsılıqlar bar (barlıq juwap durıs birewinen basqa)
a) *Kókirek hám sorǵıshlar forması
b) Anada VICH infekciya
c) Aktiv tuberkulyoz infekciyasi
d) Ananıń óspege qarsı preparatlar qabıllawı
20. Jańa tuwılǵan náresteni kókirekke qoyıw texnikası punktlerine tán emes juwaptı tabıń?
a) Náresteniń murnın kókirek sorǵıshı menen bir tegiste uslap turıwǵa háreket qılıw kerek
b) Anaga kókirekke qoyıw procedurasın túsindiriw kerek
c) Hayal dem alıwı hám ózi ushın da, bala ushın da qolaylı poziciyani iyelewi kerek
d) *Anadan kókireklerin barmaqları menen sıǵıwdı soraw
21. Kókirek súti menen salıstırǵanda balalar qosımsha azıqlıq aralaspalarında qanday zatlar joq?
a) Mineral zatlar hám temir
b) Maylar hám uglevodlar
c) *Immunologik hám biologik aktiv zatlar
d) Belok hám mineral zatlar
Kókirek súti menen azıqlandırıw principleri:
22. Qashan YUNISEF hám DJDSSSh «Tabısli kókirek súti menen azıqlandırıwdiń 10 qádemi» tiykarindaǵı «Balaǵa miyirman emlewxanalar» iniciativası keńnen en jaydırıla basladı?
a) 2000 jılı
b) 1997 jılı
c) *1992 jılı
d) 2010 jılı
23. Qaysı qádem tabısli kókirek súti menen azıqlandırıwdıń 10 qádemine kirmeydi?
a) Tabısli kókirek súti menen aziqlandırıwdıń 10 qádemi ámeliy izbe-izligi haqqında medicina qániygesine túsindirme beriw
b) *Ana sútine suyıqlıq hám basqa azıqlıqlardı qosıw
c) Emiziw boyınsha jazba unıslarǵa iye bolip, olar barlıq medicina xızmetkerlerine jetkiziliwi kerek
d) Barlıq hámiledar hayallarǵa emiziwdiń abzallıqları hám emiziw boyınsha kórsetpeler haqqında maǵlıwmat beriwi kerek
24. Qaysı biri tabıslı emiziwdiń 10 qádeminen birine kirmeydi?
a) Analarǵa náreste tuwılǵanınan keyin birinshi yarım saat ishinde emiziwge tayar bolǵanda emiziwdi baslawina jardem beriń
b) Jańa tuwılǵan narestege, eger medicinalıq kórsetpe bolmasa, ana sútinen basqa awqat yaki suyıqlıq bermeń
c) Analarǵa náreste tuwılǵannan keyin 2 saat ishinde emiziwge tayın bolǵanda emiziwdi baslawına járdem beriń
d) Ana hám balanıń bir xanada qalıwına ámel qılıń, ana hám balanıń kúnine 24 saat birge bolıwına imkan beriń
25. Kókirek súti menen tabıslı emiziwdiń 1 nadurıs qádemin kórsetiń?
a) Náresteniń qálewine qaray emiziwdi támiynlew
b) *Ana hám balanıń bir xanada qalıwına ámel qılmaw, ana hám balanıń kúnine 24 saat birge bolıwına imkan bermew
c) Kókirek súti menen baǵılatuǵın balaǵa soska bermew
d) Analarǵa, eger ana hám bala ajıratılǵan bolsa da, emiziwdi hám laktaciyani qalay saqlawdı kórsetiń
26. Qaysi belgi narestede sút jetispewshiliginiń belgisi emes?
a) Salmaq artıwınıń buzılıwı
b) Kem sidik ajıralıwı
c) *Balada uyqı jamanlasıwı
d) Náresteniń emiziwden soń qanıqpawı
27. Ana sútiniń islep shiǵarılıwı nege baylanıslı emes?
a) *Kókirek kólemine
b) Balanıń durıs emiw háreketi aktine
c) Hayaldıń jeterlishe sút islep shiǵarıwǵa bolǵan isenimine
d) Náreste qansha kóp sút sorasa sonsha kóp sút islep shıǵarılıwına
28. Baladaǵı ashlıqtıń birinshi belgisine qaysı biri tiyisli emes?
a) Qoldıń awız tárepke háreketleniwi
b) silekey payda bolıwı
c) *qarin gúwillewi
d) Bas háreketi
29. Kókirek tárepinen islep shıǵarılatuǵın sút muǵdarına ne tásir qiladi?
a) *Túngi awqatlandırıwdıń bolmawı
b) Ananıń jası
c) Keser kesiw
d) Menstruaciya
30. Emiziw waktında neler usınıladı?
a) Eger náreste kókirekti ózi qoyip jibermegen bolsa, awqatlanıwdı toqtatıw
b) *Túnde awqatlandırıw
c) Nárestege kókirek sorǵıshların beriw
d) Awqatlandırıw ushın ishimlikler hám basqa azıqlıqlardan paydalanıw
31. Kókirekke nadurıs qoyıw nátiyjesine neler kirmeydi?
a) sorǵıshtıń ısqalanıwı hám jarılıw
b) Náresteniń sútti jeterlishe qabıllamawi
c) *Tınıshsızlaniw hám náresteniń jılawı
d) Sorǵıshtı «sorıw» hám onnan keyingi awırıwlar
32. Sút bezlerinde sút islep shıǵarılıwınıń kemeyiwi ne delinedi?
a) Agalaktika
b) *Gipogalaktiya
c) Galaktoreya
d) Atoniya
33. Gipogalaktiyanıń aldını alıwga tiyisli emes juwaptı tabıń?
a) Turaqlı basım
b) *Óz-ózin azıqlandırıw
c) Kúnine keminde 10 saat uyqlaw
d) Sút bezleri tarawında kontrastli dush
34. Gipogalaktemiya rawajlanıw qáwipi qaysı jaǵdaylarda joqarı emes?
a) máyeklikler disfunkciyası bolǵan hayallar
b) Kesh hám erte menarxe bolǵan hayallar
c) *Anamnezinde VSD hám glomerulonefrit
d) Endokrin kesellikleri bolǵan hayallar

35. Laktogen qásiyetke iye ósimliklerge qaysı biri tiyisli emes?

a) Krapiva
b) Ukrop
c) Tmin
d) *Aygabaǵar

36. «Xár bir mámleket óziniń awqatlanıw hám balalardı awqatlandırıw boyınsha metodik usınısları sıpatında kókirek jasındaǵı hám kishi jastagı balalar ushın ilimiy maǵlıwmatlarǵa tiykarlanǵan, xalıqaralıq shólkemlerden alınǵan azıqlıq zatlar kóleminde balalarǵa usınıs etililiwi kerek». Qay jerde usı principler aytılǵan?

a) *«Awqatlandırıu hám kokirek jasındaǵı, kishi jastaǵı balalardı emiziw» Evropa DJDSSSh byurosı oqıw seminarında
b) «Balalardı awktalandırıu» DJDSSSh Aziya byurosı den sawlıqtı saqlawǵa tiykarlanǵan konferenciyasında
c) «Awqatlandırıw hám kókirek jasındaǵı, kishi jastaǵı balalardı emiziw» konferenciyasında
d) «Múddetinen aldın tuwılǵan balalardı awqatlandırıu» DJDSSSh usınısları oqıw materiallarında

37. Azıqlıq zatlardı qabıllau muǵdarı boyınsha usınıslar metodik usınıslar bazası tiykarında neni usınadı?

a) Talap eń kem bolǵan, úzliksiz saqlanıwshı azıqlıq zatlardı qabıllaw
b) Azıqlıq zatlarǵa bolǵan talap hár bir insanda ózgeshe, ol yaki bul azıqlıq ónimlerdi qabıl qılıw usınılǵanda barlıq insanlardıń qálewin inabatqa alıwı tiyis
c) Hálsiz toparlarda azıqlıq zatlardı qollanıw jetkilikligin bahalaw
d) *Awqatlanıu hám xalıqtıń durıs awqatlanıuı strategiyasın rejelestiriw katnasıqları
38. Jańa tuwılǵan balalar ushın awqatlandırıwdıń «Altın standartı» dep nege qarata aytıladı?
a) *Balanı ómiriniń dáslepki aylarında kókirek súti menen awqatlandırıw
b) Kókirek súti menen birge jasalma awqatlandırıwdı da alıp barıw
c) Eshki hám sıyır súti menen awqatlandırıu
d) Awqatlanıu ónimlerini markirovkalau
39. Altın standart boyınsha salamat tuwılǵan balanı azıqlandırıwshı ananıń sútiniń quramı kay waqıtqa shekem korrekciyaǵa mútáj emes boladı?
a) Bala 1-2 jas bolǵanǵa shekem
b) Bala 2-3 jas bolǵanǵa shekem
c) *Bala 5-6 aylıq bolǵanǵa shekem
d) Bala 7-8 aylıq bolǵanǵa shekem
40. Qashan jańa tuwılǵan balanıń azıqlıq mútájlikleri haqqında maǵlıwmatlar isletiledi?
a) Fototerapiyada, energiyaǵa mútájligi anıqlanǵanda
b) Tranzitor salmaq joǵaltıw tiklengende
c) Múddetinen aldın tuwılǵan balalardı azıqlandırıwda
d) *Parentaral azıqlandırıw ótkeriwde, jasalma awqatlandırıuda

41. Qashan hám kay tárizde balanıń fizikalıq rawajlanıw tempi ózgeredi?

a) 2-yarımında 15-20 g/kg nan qosıladı
b) *Trimestrde 10-15 g/kg nan qosıladı
c) Tuwılǵannan soń hár sutkada 1 kg nan kóbeyedi
d) Tuwılǵannan soń hár saatta 2 ese artadı
42. Kim hám kashan hár qıylı gestaciya dáwirlerinde hár qıylı azıqlıq zatlardıń toplanıw muǵdarların anıqlagan?
a) *M. Koks, 1985-j
b) V.S.Xayrd, 1972-j
c) E.E.Ziegler, 2011-j
d) I.Ya.Kon', 2004-j

43. Nawqas balalardı awqatlandırıw qıyınshılıqların kórsetiń. Nadurıs juwaptı tabıń

a) Energiyanıń jetispewshiligine júda seziwsheńligi
b) Maylardıń kóbeyiuiniń shekliligi
c) *Deneniń 14-16%in may qurawı
d) Belok sintezine bolǵan talap

44. Kúshli hám azıqlıq basımnıń tolerantlılıǵınıń keskin tomenleui natiyjesinde neler ańsatlıq penen qáliplesedi?

a) * Acidoz, azotemiya, giperglikemiya
b) Alkoloz, gipervolemiya
c) Anemiya, Avitaminoz
d) Gipoglikemiya, alkoloz
45. Ulıwma energiya sarıplanıwın neshe toparǵa ajıratıw múmkin?
a) *3
b) 4
c) 5
d) 2

46. Qaysı energiya sarıplanıw toparına eń kóp energiya sarıplanadı?

a) Tiykarǵı almasıw
b) *Fizikalıq aktivlik
c) Termogenez
d) Beloklardıń tarqalıwı
47. Qaysı energiya sarıplaw toparı wakıt ótiwi menen keskin kemeyip ketedi? (shama menen UES (ulıwma energiya sarıplanıwı) tuwılǵan paytta 35 % dan 1 jasqa shekem 1% ke)
a) *Tiykarǵı almasıw
b) Fizikalıq aktivlik
c) Termogenez
d) Beloklardıń tarqalıwı
48. Dene massası qosılıwı ushın qansha energiya sarıplanadı?
a) *hár grammǵa 2,5-5 kkal
b) hár grammǵa 3,5-7 kkal
c) hár grammǵa 2-3 kkal
d) hár grammǵa 11-12,5 kkal
49. Múddetinde tuwılǵan náreste (1); JKSN (júdá kishi salmaqlı náreste) hám EKSN (ekstremal kishi salmaqlı náreste) (2); XRAQ (hámile rawajlanıwı arqada qalǵan) náreste (3) niń sutkalıq energiyaǵa bolǵan talabın kórsetiń?
a) *1-100 kkal/kg; 2-150 kkal/kg; 3-140 kkal/kg
b) 1-140 kkal/kg; 2-100 kkal/kg; 3-140 kkal/kg
c) 1-150 kkal/kg; 2-100 kkal/kg; 3-140 kkal/kg
d) 1-100 kkal/kg; 2-120 kkal/kg; 3-140 kkal/kg
50. 1 enteral kkal nege ten?
a) *0,75 parentaral kkal
b) 1,25 parentaral kkal
c) 2,25 parentaral kkal
d) 0,85 parentaral kkal

51. Sutkalıq energiyaǵa bolǵan talaptıń (1) - azıq mayları, (2) – uglevodlar, (3) – maylar quraydı

a) *1. 10-12%, 2. 37-45%, 3. 35-40%
b) 1. 15-17%, 2. 39-47%, 3. 40-45%
c) 1. 37-45%, 2. 10-12%, 3. 35-40%
d) 1. 35-40%, 2. 10-12%, 3. 37-45%

52. Energiya deficiti nátiyjesinde ne buzıladı?

a) Ósiwdiń ástelesiui
b) *Nerv sistemasınıń funkcional jaǵdayları
c) Anatomo-fiziologik rawajlanıw
d) Moro refleksi buzılıwı
53. Jańa tuwılǵan náresteniń miyi qansha procent energiya sarıplaydı?
a) *40%
b) 33%
c) 20%
d) 65%
54. Qaysı waqıtqa deyin maydıń toplanıw tezligi júdá kúshli boladı?
a) 3 ayǵa shekem
b) 1 jasqa shekem
c) * 4 ayǵa shekem
d) 6 jasqa shekem

55. Eger erte beloklı nagruzkada 4,0/kg kúnine qabıl etkende qanday ózgerisler 5-7 jasqa kelgende bolıwı kútilmekte?

a) 5-7 jasında anıqlanadı ishteydiń tómenlewi, gipertrofiya
b) 5-7 jasında baqlaǵanımızda uyqıshılıq, sharshaw, gipotrofiya
c) *5-7 jasında intellektuallıq qábiletiniń tómenlewi
d) 5-7 jasında gúzetiledi fiziologik rawajlanıwdan arqada qalıw

56. Organizimde beloktın rezervı qansha procent?

a) *3%
b) 4%
c) 2%
d) 1%
57. Sut smes'lerinde sıvorotkalı belok kazein muǵdarı 18:82ni quraydı (mısalı, «Similak»), bul smes'lerde qaysı zat deficiti guzetiledi?
a) *Cistein deficiti (sıyır sutine qaraǵanda onıń koncentraciyası 3 ese kóp)
b) Dokozogeksaen kislota hám membrana fospolipidleri deficiti
c) Gipovitaminoz klinikalıq qartinası guzetiliwi múmkin
d) Parenteral azıqlanıwdaǵı kesel náresteler, múddetine jetpey tuwılǵan náresteler polivitaminlerdi qabıl etpewi tiyis

58. Múddetine jetip tuwılǵan nárestede neniń tómenlewi esabınan maydın mal'absorbciyası 10-15% ti qurawı múmkin?

a) *Ót kislota sintezi
b) Belok sintezi
c) Uglevod sintezi
d) Minerallar sintezi
59. Múddetinen aldın tuwılǵan balalarda asqazan-ishek traktını, bawır, asqazan astı bezi tolıq rauajlanbawı neshe % boladı?
a) *30%ke shekem
b) 50%ke shekem
c) 40%ke shekem
d) 20%ke shekem

60. Jańa tuwılǵan balalarda erte jasında toyınbagan may kislotasınıń jetispewshiligi neniń rawajlanıwına alıp keledi?

a) Sezilerli dene massasınıń kóbeyiwi infekciyaǵa seziwsheńliginiń tómenletedi
b) Toyınǵan may kislotasınıń artıwı júrek qan tamırı keselliklerin payda etedi
c) *Dermatit, trombocitlerdiń disfunkciyası, trombocitopeniya, alopeciya
d) Toyınǵan may kislotası joqarılawı násiliy kesellikler hám endokrin kesellikler kóbeyiwine alıp keledi

61. May kislotası ornın basılmaytugıń hám adam organizmi islep shıǵarmaytuǵın birikpe ne?

a) *Linol I a- liolen may kislotası
b) Lizocim I lipaza
c) Karnitin, taurin
d) Laktoferin, katalaza

62. Hámile ishinde hámilege glyukoza qanday tezlik penen baradı?

a) 10mg/kg1- minuta
b) 9mg/kg 1- minuta
c) *5mg/kg 1- minuta
d) 8mg/kg 1- minuta

63. Kókirek súti taza chashkada, súti jawılǵan xalda, xana temperaturasında ziyanlanbaǵan túrde qansha saqlanıwı múmkin?

a) *10 s
b) 14 s
c) 24 s
d) 6 s

64. Kókirek súti - «Tiri substanciya» sıpatında ol qanday atqa erisken?

a) *«Aq qan»
b) «Tiri suw»
c) «Ómir deregi»
d) «Óli azıq»
65. Náreste ómiriniń 15 aylıǵında kóqirek sutinde bolatuǵın ózgerislerge kirmeytuǵın juwaptı tabıń
a) Laktoferrin muǵdarı maksimal dárejege jetedi
b) *Immunoglobulin M muǵdarı artadı
c) Lizocim 6 márte artadı
d) Immunoglobulin A muǵdarı artadı
66. Miydi zyainlawshı kumulyativ záxár dep neni aytadı?
a) Alyuminiy
b) Sera
c) *Qorǵasın
d) Cink
67. Kókirek sutiniń qaysı komponenti bakterial «jabısıw»dıń aldını aladı, antigenlerdiń kiriwin shekleydi hám neytrofiller xemotaksisin qıyınlastıradı?
a) T-limfocitı
b) V-limfocitı
c) *Immunoglobulin A
d) Makrofaglar
68. Kókirek sutiniń qaysı komponenti immunitettiń kletkalar arqalı ótiwin támiynleydi?
a) Immunoglobulina A
b) *T-limfocitı
c) V-limfocitı
d) Makrofaglar
69. Kókirek sutiniń qaysı komponenti temirdi baylaǵan xalda bakteriyalar kóbeyiwin qıyınlastıradı?
a) *Laktoferin
b) Lizocim
c) Lipaza
d) Immunoglobulin A
70. Kókirek súti quramındaǵı bakterecid fermentti tabıń?
a) Lipaza
b) Amilaza
c) *Lizocim
d) Proteaza
71. Kókirek súti quramındaǵı temir hám molibden tasıwshısı esaplanǵan fermentti tabıń
a) *Ksantinoksidaza
b) Peroksidaza
c) Lizocim
d) Lipaza
72. Kókirek súti quramındaǵı infekciyaǵa qarsı fermentti tabıń?
a) Lizocim
b) Peroksidaza
c) *Lipaza
d) Ksantinoksidaza
73. Kókirek sutiniń qaysı komponent AIT (asqazan-ishek trakt) motorikası esaplanadı?
a) *Polisaxarid
b) Taurin
c) Lipaza
d) Amilaza
74. Kókirek sutiniń qaysı komponent miydin rawajlanıwı ushın zárur?
a) *Karnitin
b) Taurin
c) Polisaxaridı
d) R-kasamforinı
75. Kim hám qashan «Nátiyjeli emiziwdiń 10 qádemi» dástúrin islep shıqqan?
a) * 1980-j aqırları, DJDSSSh hám YUNISEF
b) 1970-j aqırları, DJDSSSh Evropa byurosı hám AIO
c) 1985-j aqırları, DJDSSSh hám YUNESKO
d) 1980-j aqırları, «Bala huqıqları haqqında konvenciya» hám YUNISEF
76. «Nátiyjeli emiziwdin 10 kádemi» dástúri boyınsha birinshi awqatlandırıu qashan baslanıwı kerek?
a) *Tuwıwdan sonǵı dáslepki yarım saat ishinde
b) Tuwıwdan soń 20 saattan keyin
c) Tuwıwdan 12 saattan soń
d) Tuwıwdan son 1 saattan soń

77. DJDSSSh usınısları boyınsha balanı azıqlandırıw rejimi qanday?

a) Hár 3,5 saattan
b) Hár 4 saattan
c) Hár 6 saattan 6 saatlıq túngi tánepis penen
d) *Erkin bala talabı menen
78. Ana menen balanıń erte kontaktınıń unamlı nátiyjelerine tómendegilerden qaysı biri tiyisli emes?
a) *Ókpe keselligi payda bolıw itimallıǵınıń kemeyiwi
b) Anada laktaciyanıń uzaq múddetke saqlanıwı
c) Irińli-septik kesellik padya bolıw itimallıǵınıń kemeyiwi
d) Jatırdıń tuwıwdan sońgı eń jaqsı efolyuciyası
79. Náresteni birinshi emiziw dawamlılıgı qansha?
a) *20 minut
b) 30 minut
c) 40 minut
d) 15 minut
80. Uwız sutin táriyplemeytuǵın juwaptı tabıń
a) *Allergik reakciyalar payda etedi
b) Immunoglobulinlerge bay
c) Kóp antitela hám protivoinfekcion faktorlarǵa iye
d) Jetiliske sutke qaraǵanda kóp belokqa iye
81. Neniń járdeminde ńareste ishegi mekoniydan tazalanadı?
a) *Uwız suti
b) Jetilisken sut
c) Aldınǵı sut
d) Immunoglobulin A
82. Uwız súti quramında jiyi ushırasıwshı vitamin qaysı?
a) *Vitamin A
b) Vitamin V6
c) Vitamin S
d) Vitamin V12
83. «Balanı sonday qálipte uslań, oǵan moynın sozıw qájeti bolmasın. Sozılǵan moyın menen awqatlanıw kimge jaǵadı deysiz? Bul degeni, balanıń kókirek bólimin ana kókiregine, yaǵniy, bala ishin ana ishine sáykes etip qoyıw tiyis. Balaǵa qolaylıǵın tekseriń» Kókirekke durıs beriwdiń neshenshi kádemine tiyisli?
a) *2
b) 3
c) 1
d) 4

84. «Náresteni basınan emes, arqasınan uslań». Kókirekke tuwrı qoyıwdıń qaysı qademine tiyisli?

a) 2
b) 3
c) 1
d) *4
85. Tómende keltirilgenlerden qaysı biri kókirekke kesh beriw ushın kórsetpege (bala tárepinen) tiyisli emes
a) *Pnemoniya hám pnevmotpatiya
b) Bas suyegi ishi jaraqatı
c) Tereń múddetine jetpey tuwılıw
d) kefalogematoma
86. Askazan-ishek traktında maydın sorılıwı qansha?
a) Uglevod hám beloklar adsorbciyasına salıstırǵanda 30%ten tómen
b) Uglevod hám beloklar adsorbciyasına salıstırǵanda 50%ten joqarı
c) *Uglevod hám beloklar adsorbciyasına salıstırǵanda 50%ten tómen
d) Uglevod hám beloklar adsorbciyasına salıstırǵanda 30%ten joqarı
87. DJDSSSh Evropa byurosı «Erte jastaǵı hám kókirek penen azıqlanıwshı balalardıń azıqlanıwı» oqıw seminarında qanday pikirler bildirildi?
a) Ishekte belok utilizaciyasın esapqa alǵanda jańa tuwılǵan balalardıń sutkalıq belokqa bolǵan talabı artadı
b) *Energiyaǵa bolǵan mútájlik – bul jańa toqımalarda toplanıwshı azıqlıq energiyasınıń muǵdarı
c) Múddetinen aldın tuwılǵan balalarda sheklengen imkaniyatlar bolıwı
d) Azıqlıq beloktıń sapası úlken áxmiyetke iye
88. Kókirekke tuwrı qoyıw izbe-izligińin 5-qademin kórsetiń
a) Qolay xalatta otırıń, erkin otırıń
b) Balanı sonday xalatta uslań, onnan moynın sozıw talap etilmesin
c) Barmaqlar menen aralıqtı regulirovka qılmań
d) * Náresteniń murnı sorǵısh penen bir teńlikti turıwı lazım.
89. Kókirkke tuwrı qoyıw izbe0izligińin 8-qademin kórsetiń.
a) Qolay xalatta otırıń, erkin otırıń.
b) *Eger náreste oyqısırap atırǵan yaki tınıshsız xalatta bolsa onıń itibarın emiziuǵe karatıń
c) Barmaqlar menen aralıqtı regulirovka qılmań
d) Náresteniń murnı sorǵısh penen bir teńlikti turıwı lazım.

90. Ana tárepinen shaqırlatuǵın kókirekke kesh beriw ushın kórsetpe qanday bolıwı múmkin?

a) Ata-ana jası
b) Anadaǵı anemiya
c) *Preeklamsiya hám eklamsiyadaǵı tuwıwlar
d) Teri qaplamları cianozı
91. Ananıń xalatı kókirek súti menen emiziu ushın qanaatlandırarsız bolsa ne islew kerek?
a) Tuwılǵannan soń 2-3 saattan soń kókirekke beriw
b) * Tuwılǵannan soń 1-2 saattan soń shiysheden donor sutin beriw
c) Tuwılǵannan soń 4-6 saattan soń ńaresteler ushın smes' beriw
d) Tuwılǵannan soń 1-2 saattan soń perenteral dárilik órınbasarlardı beriw.
92. Ananıń kókirek súti menen emiziw ushın qarsı qorsetpe esaplanǵan keselligin kórsetiń
a) Anemiyanıń turli formaları
b) Qarsı kórsetpe joq
c) *Tuberkulezdıń ashıq forması (bacillovıdelenie)
d) Gepatit A siyaqlı infekcion kesellikler
93. Ana súti menen de, sıyır súti menen de emiziuge qarsı qorsetpe esaplanǵan kesellik qaysı?
a. *Fenilketonuriya, galaktozemiya, leycinoz.
b. Erin hám qattı tańlay nwksanı (rasshelina)
c. Násillik kesellikler, Daun keselligi.
d. Erinniń kısqa uzdechkası
94. Násiliik kesellikler anıqlańgan ńáresteler qalay azıqlantırıladı?
a) Miywe dámli «NesstIesa» aralaspası
b) *Mindal, soya suti, «Berlofen» smes'i
c) «Nan» aralaspası
d) «Laktojin» aralaspası
95. Tuwıwdan bir neshe kunnen soń qaysı sút júda kóp muǵdarda payda bola baslaydı?
a) Uwız*
b) Aldınǵı
c) Keyingi
d) Keyingi, kesh
96. Qaysı súttiń payda bolıwın «sút prilivi» dep ataw múmkin?
a) Uwız*
b) Aldınǵı
c) Keyingi
d) Keyingi, kesh
97. Qaysı sút kógis reńge iye?
a) Uwız
b) *Aldınǵı
c) Keyingi
d) Keyingi, kesh
98. Qaysı sút toyǵın aq reńge iye boladı?
a) Uwız
b) Aldınǵı
c) *Keyingi
d) Keyingi, kesh
99. Qaysı sút kóbirek maylar menen toyınǵn?
a) Uwız
b) Aldınǵı
c) *Keyingi
d) Keyingi, kesh
100. Qaysı sútte belok ham laktoza muǵdarı kóp boladı?
a) Uwız
b) *Aldınǵı
c) Keyingi
d) Keyingi, kesh
101. Náresteniń mútajliklerin qandırıwdıń neshe pricnipi bar?
a) 10
b) 15
c) * 13
d) 8
102. Nárseteni kúnine maksimal neshe márte awkatlandırıw múmkin?
a) *10-12 márte
b) 6-7 márte
c) 4-6 márte
d) 8-9 márte
103. Náresteniń dáslepki aylarınla normal salmaq kosıw qansha bolıwı kerek?
a) *hár ayda 500-800 g
b) hár ayda 300-400 g
c) hár ayda 500-550 g
d) hár ayda 600-750 g
104. Kókirekke natuwrı beriwdiń aqıbetleri qanday?
a) *Sorǵısh terisi ısqalanıwları, jarıqlar
b) Isiniu genezli mastit
c) Mastopatiya.
d) Infekcion genezli abcess
105. Kókirek sútin effektiv sorımaw nege alıp keledi?
a) Nárestede psixik rawajlanıwdıń arqada qalıwı
b) *Náreste ulıwma emiwden bas tartadı
c) Dene salmaǵı qosılıwı buzıladı
d) Nárestede infekcion kesellikler rawajlanadı
106. Emiziwler ortasındaǵı interval qansha bolıwı kókirekke natuwrı qoyıw haqkında xbara beredi?
a) 2-4 s
b) 3-4 s
c) *1-1,5 s
d) 2-2,5 s
107. Finkel'shteyn formulasın kim jarattı?
a) A. Shaffer
b) *A.F.Tura
c) P'era Budina
d) B.F. Shagan
108. Sutka dawamında nárestege kerek bolǵan sút muǵdarın anıqlaw ushın onıń ómirińin kunlerin qaysı sanǵa kóbetiw lazım? (tuwılıwdaǵı dene massası 3200 gr nan kem. Finkel'shteyn formulası boyınsha)
a) *70
b) 80
c) 90
d) 60
109. Ómiriniń 10-kuninen baslap suttiń sutkalıq muǵdarın tabıń?
a) * 700-750 ml den aspaydı
b) 600-650 ml den aspaydı
c) 500-550 ml den aspaydı
d) 800-950 ml den aspaydı
110. Egizeklerdi kókirekke koyıwdın nadurıs etapın kórsetiń?
a) *Ekinshisin basqa sút bezine qoyadı
b) Kókirkke gezeklestirip qoyadı
c) Tınıshsız baladan baslanadı
d) Keyingi emiziw ekinshi balanı emizgen kókirekten baslanadı
111. Juda ıssı xawa rayında yaki kesken salmaq joǵaltıwda náresteni emiziw qalay ámelge asırıladı?
a) Tek ǵana qosımsha suw menen qosımsha awkatlandırıw
b) Qosımsha awqatlandırıw talap etilmeydi
c) * NaCl izotonik eritpesi+5% li glyukoza eritpesi menen qosımsha awkatlandırıw
d) NaCl gipertonik eritpesi+5% li glyukoza eritpesi menen qosımsha awkatlandırıw
112. Gipogalaktiyaǵa anıqlama beriń?
a) *Sút bezleriniń sektertor iskerligi tómenlewi
b) Sút bezleriniń sektertor iskerligi artıwı
c) Sút islep shıǵarıwdıń artıwı
d) Sút islep shıǵarıwdıń kemeyiwi
113. Laktaciyanıń dáwirlerin kórsetiń?
a) Ótkir, ótkir astı
b) *Erte, kesh, birlemshi, ekilemshi
c) Erte, kesh
d) Tábiyiy, jasalma
114. Qaysı gipogalaktiya klassifikaciyası salamat ananıń gormonal ózgerisleri menen shaqırılıwı múmkin?
a) *Birlemshi
b) Kesh
c) Erte
d) Ekilemshi
115. Qaysı gipogalaktiya klassifikaciyası ananıń somatik hám basqa kesellikleri fonında júz beriwi múmkin?
a) Birlemshi
b) Erte
c) Kesh
d) *Ekilemshi

116. Kókirek sútiniń muǵdarına ne tásir estpeydi

a) Dárilik preparatlar
b) Psixologik faktorlar
c) Kókirek penen siyrek emiziw
d) *Jınısıy ómir, menstruaciya.
117. «Galaktoreya» terminine anıqlama beriń?
a) Sút bezleriniń sektertor iskerligi tómenlewi
b) Sút bezleriniń sektertor iskerligi artıwı
c) Sút islep shıǵarıwdıń artıwı
d) *Súttiń óz betinshe bólinip shıǵıwı (istechenie)
118. Sorǵıshlardıń natuwrı formasınıń qanday truleri parıqlanadı?
a) Tómen tusken, joqarı kóterilgen
b) Aldıǵa sozılǵan, tartılǵan
c) * Infantil, sozılǵan, tegis
d) Infantil, tegis
119. «Mastit»tıń differencial diagnostikası qaysı kesellikler menen ótkeriledi?
a) Qattı kókirek (tugaya grud')
b) * Ótkir suttiń qatıp qalıwı
c) Kókiretiń nadurıs forması
d) Sorǵıshlardıń jarıǵı hám tırtıqları
120. Qaysı tuwma anomaliyalı náresteler sorıwga uqıplı boladı ?
a) Kandidoz stomatit
b) * Erin hám qattı tańlay rasshelinası
c) Tómengi jaqtıń kishi bolıwı, glossoptoz
d) Silekeyli qabattıń isiniwi
121. P'era Robin sindromına anıqlama beriń
a) *Tómengi jaqtıń kishi bolıwı, glossoptoz
b) Kandidoznıy stomatit
c) Silekeyli qabattıń isiniwi
d) Erin hám qattı tańlay rasshelinası
122. Kandidoz stomatittı ne dep ataw múmkin?
a) Mastit
b) * Molochnica
c) Rinit
d) Orta otit
123. Molochnicanı emlew ushın isletiletuǵın preparattı kórsetiń?
a) *Nistatin
b) Aciklovir
c) Oksolin
d) Maz' Vishnevskogo
124. Ótkir kataral orta otittı emlew ushın isletiletuǵın preparattı kórsetiń?
a) *Otipaks
b) Nistatin
c) Oksolin
d) aciklovir
125. Jańa tuwılǵan ńáresteler rinit keselliginiń klinikalıq kartinasın kórsetin?
a) *Appetittin jaksı bolmawı
b) Náreste jaqsı dem aladı
c) Sútti jaqsı jutadı
d) Bradikardiya
126. Muzlatqıshta kókirek súti qansha saqlanıwı múmkin?
a) 14 s*
b) 72 s
c) 1 ay
d) 48 s
127. Bıtovoy suwıtqıshta kókirek súti qansha saklanadı?
a) 14 s
b) 72 s*
c) 1 ay
d) 48 s
128. Eger ana kókirek penen emiziwdi baslay almay atırsa, laktaciyanı saqlap qalıw maqsetinde kimdi járdemge shaqıradı?
a) * Neonatolog
b) Akusher
c) Ana
d) Ginekolog
129. Kókirek sútin qol menen sıǵıwdıń neshe usılı bar?
a) *11
b) 9
c) 7
d) 13
130. Emiziwdiń gastral usılında zond uzınlıǵı qansha boladı?
a) *50-70sm
b) 10-20sm
c) 20-30sm
d) 30-50sm
131. Aralaspa elementi menen azıqlantırıwdıń neshe usılı bar
a) 2
b) 3
c) * 4
d) 5
132. Kókirek sútin sıǵıwdıń dawamlılıǵı qansha?
a) *15-20 minut
b) 10 minut
c) 7-8 minut
d) 20-25 minut