1-практич задание

O ‘zbek tili leksikasi. Bir ma’noli va ko ‘p ma’noli so ‘zlar. Omonimlar. Sinonimlar. Antonimlar.
1-topshiriq. 1-ish. Gaplarni o’qing, o’z va ko’chma ma ‘noda qo’llangan so’zlarni aniqlng. 1. Labing xanda otsin, mayli tonggacha, Kulgularing singib botsin jonggacha. G’animatim, shabnam urar bonggacha Qayg'u seli qalbda giryon, parishon. (O’. Xidir) 2. Daryo suvini sel toshirar, Odam qadrini meynat oshirar. (Maqol) 3. Yulduzlar ostida o’tirib oshom, Yulduzday olis bir qizni esladim. Siz mendan ranjimang, unutmang tamom – Ko’zlari yulduzim, sizni esladim. (O’. Xidir)

Javob:

Ko’chma ma’no: Labing xanda, Qayg’u seli, Yulduzday olis, Ko’zlari yulduzim, .

O’z ma’no: mayli tonggacha, qalbda giryon, Daryo suvini sel toshirar. Odam qadrini meynat oshirar. Siz mendan ranjimang: 1-gapdagi sel (qayg’u seli), 3-gapdagi yulduz(ko’zlari yulduz) so’zlari ko’chma ma‘noda qo’llangan bo’lib, qayg’u seli – g’am-qayg’uning haddan ziyodligi, ortiqligini bildirsa, yulduz(ko’zlari yulduzim) shaxs – qiz ma‘nosini ifodalagan. 2-gaplagi sel, 3-gapdagi yulduz o’z ma‘nosida qo’llangan. Sel – jala; jala yoki qor erishidan hosil bo’lgan kuchli suv oqimi. Yulduz – osmon jismi.

2-topshiriq. Quyida berilgan gaplarni o’z va ko’chma ma‘noli so’zlarni 1-topshiriq namunalari asosida tahlil qiling.

1. 
   Necha ming yillar sadosi unda bo’lmish barqaror, Necha ajdod san‘atin oliymaqom etgay maqom. (J. Jabborov) 2. Mana majlis ochiq, kim gapiradi? Hech kimdan sado chiqmadi. (A. Qahhor)
   

Ko’chma ma’no: sadosi. Oliymaqom, sado.

O’z ma’no: ajdod, maqom.