1-rasm a uchburchak, b trapetsiya, c parallel, d poligonal, e segmentsimon. Kurs ishini bajarish tartibi

Xovonlardagi zo’riqishlarni aniqlaymiz.
Xovonlardagi N_1-8, N_8-3, N_3-9, N_9-5 va N_5-10 sterjenlardagi zo’riqishlarni aniqlash uchun A nuqtaga nisbatan moment tenglamasini tuzamiz.



11-rasm.

3.8. N_1-8 xovondagi zo’riqishni aniqlaymiz.

3.9. N_8-3 xovondagi zo’riqishni aniqlaymiz.

3.13. Tirgaklardagi zo’riqishlarni topamiz.

12-rasm.








Zo‘riqishlar jadvali 2-jadval

Ferma elementlari	Elementlarning belgilanishi	Elementlardagi zo‘riqishlarning qiymati, kN
		Cho‘zilish	Siqilish
Tepa kamar	NA-1	-	134,19
	N1-2	-	134.19
	N2-3	-	100.6
	N3-4	-	100.6
Pastki kamar	NA-8	124.66	-
	N5-6	62.7	-
Xovonlar	N1-5	-	33.5
	N2-6	-	39.96
Ustunlar	N1-4	-	24.96
	N2-6	-	24.96
	N3-6	-	118.42

4.Fermani konstruksiyalash.
Ferma elementlari siqilish va cho’zilishga qarshilik ko’rsatadi. Shuning uchun fermani har bir elementini siqilish va cho’zilishga hisoblab, kesim yuza tanlaymiz.
Siqiliuvchi elementlarni quyidagi formula orqali hisoblaymiz. Bu formula yordamida element uchun talab qilingan kesim yuzani aniqlaymiz.

bu yerda - hisoblanayotgan elementning talab qilingan ko’ndalang kesim yuzasi.
N - siquvchi zo’riqish.
1,7 - eguvchi momentni hisobga oluvchi koiffisient.
– Yog‘ochning siqilishdagi hisobiy qarshiligi.
Qarag‘ay, Yevropa va Yaponiya tilog‘ochlarining hisobiy qarshiligi QMQ 2.03.08-98 “Yog‘och konstruksiyalari” 3-jadvalda keltirilgan. Boshqa yog‘och zotlari uchun hisobiy qarshilik 3-jadvalda keltirilgan kattaliklarni 4-jadvalda ko’rsatilgan o’tish koeffisienti ga ko’paytirish yo’li bilan topiladi. 3-jadvalda keltirilgan hisobiy qarshiliklar ishlash sharoiti koeffisientlariga ko’paytirilishi kerak.

1. 
   konstruksiyalardan turli sharoitlarda foydalanish uchun 5-jadvalda ko’rsatilgan koeffisient miqdoriga.
   
2. 
   xavoning gacha bo’lgan barqaror xaroratida ekspluatatsiya qilinadigan konstruksiyalar uchun koeffisientga; bo’lgan xaroratda koeffisientga. Xaroratning oraliq miqdorlari uchun koeffisient interpolyatsiyalab qabul qilinadi.
   
3. 
   konstruksiya unsurlaridagi, doimiy va uzoq ta’sir etuvchi vaqtinchalik yuklardan hosil bo’lgan kuchlanishlar, barcha yuklardan hosil bo’lgan kuchlanishlar yig‘indisining 80% idan oshadigan konstruksiyalar uchun koeffisientga;
   
4. 
   qisqa ta’sir etuvchi vaqtinchalik (shamol, montaj yoki muzlashga oid) yuklar ta’sirini e’tiborga olib hisoblanuvchi konstruksiyalar uchun, hamda elektr uzatish xavo tarmog‘I simlarining tortilishidan va uzilishidan va zililadan tushuvchi yuklar uchun QMQ 6-jadvalda ko’rsatilgan koeffisientlarga;
   
5. 
   egiluvchi, markazdan tashqarida siqilgan, siqilib egiluvchi va siqilgan balandligi 50sm dan ortiq bo’lgan to’g‘ri burchak kesimli yelimlangan unsurlar uchun, tolalari bo’ylab egilishga va siqilishga hisobiy qarshiligining miqdori QMQ 2.03.08-98 7-jadvaldagi koeffisientga;
   

Ferma elementlaridagi zo’riqishlarni, ularni ishlash sharoitlarini, xavo xaroratini inobatga olgan holda, yog‘ochning hisobiy qarshiligini quyidagicha aniqlaymiz.

Kesimni ustivorlikka tekshiramiz. Siqiluvchi elementlarni, ularning bo’ylama egilishini e’tiborga olgan holda hisoblaymiz. Kesim inersiya radiuslarini aniqlaymiz.
;
;
bu yerda: va – element ko’ndalang kesimi inersiya radiusi;
b – element ko’ndalang kesimi eni;
h – element ko’ndalang kesimi balandligi.


Sarrovning tekisligidagi va ferma tekisligidagi egiluvchanliklarni aniqlaymiz.


bu yerda: va – egiluvchanllik;
va – element hisobiy uzunligi.

Bo’ylama egilish koeffisiyenti quyidagi formula bo’yicha aniqlanadi. Agar  bo’lsa,  quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi.

Agar   bo’lsa,  ni quyidagi formula bo’yicha aniqlaymiz:


Element ustivorligi quyidagi formula orqali tekshiriladi.

4.1. Tepa kamardagi eng katta zo’riqishni e’tiborga olgan holda tepa kamar uchun kesim yuza tanlaymiz. Eng kata zo’riqish .

bu yerda:
Sortamentdan kerakli kesim yuza tanlaymiz.

Kesimni ustivorligini tekshiramiz.

Kesimni inersiya radiuslarini aniqlaymiz.


Shartli egiluvchanlikni aniqlaymiz.


Bo’ylama egilish koeffisientini aniqlaymiz.

Elementni ustivorligini tekshiramiz.

Ustivorlik sharti bajarildi.
4.2. Pastki kamardagi eng katta zo’riqishni e’tiborga olgan holda, pastki kamar uchun kesim yuza tanlaymiz. Eng katta zo’riqish N_A-8=345,3kN.

bu yerda:
Sortamentdan kerakli kesim yuzani tanlaymiz.

4.3. Xovonlar uchun, siqiluvchi xovonlardagi eng katta zo’riqishni e’tiborga olgan holda, kesim yuza tanlaymiz.



Sortamentdan kerakli kesim yuzani tanlaymiz.

Elementning ustivorligini tekshiramiz. Inersiya radiuslarini aniqlaymiz.


Elementning shartli egiluvchanligini aniqlaymiz.

Bo’ylama egilish koeffisientini aniqlaymiz.
=
Elementning ustivorligini tekshiramiz.

Shart bajarildi. Demak, elementning ustivorligi ta’minlangan.
4.4. Ustunlar uchun ustunlardagi eng katta zo’riqishni inobatga olgan holda, kesim yuza tanlaymiz.
N_6-10 sterjen uchun talab qilingan kesim yuzani aniqlaymiz.

Sortamentdan kerakli kesim yuzani tanlaymiz.

Elementning kesim yuzasi inersiya radiusini aniqlaymiz.


Elementning shartli egiluvchanligini aniqlaymiz.

Elementning bo’ylama egilish koeffisientini aniqlaymiz.

Elementning ustivorligini tekshiramiz.

Shart bajarildi. Demak element ustivorligi ta’minlangan.