1. Relyatsion ma'lumotlar bazasi

(-------- WHERE ----------- SHART -----------------)
(--- NOT ---)
(-------- AND -------------------------)
(-------- OR --------------------------)


5.

6. Agregat (yoki STATIK) funksiyalar sonli yoki hisoblanuvchi ustunlar bilan ishlaydi.Guruhli funksiyalar jadvaldan yig`ilgan axborotlarni olish uchun xizmat qiladi. Bu funksiyalari jadvaldagi satrlar guruhi bilan amal bajarib, 1 ta natija chiqaradi. Agregat funksiya argumenti butun ustun bo‘lib, bitta qiymat qaytaradi.
Select so`rovida guruhli funksiyalar maydon nomlari kabi ishlatiladi. Maydon nomlari funksiyalar argumentlari sifatida keladi.
Agregat (yoki STATIK) funksiyalar sonli yoki hisoblanuvchi ustunlar bilan ishlaydi. Agregat funksiya argumenti butun ustun bo‘lib, bitta qiymat qaytaradi.
Bu funksiyalarni ko‘rib chiqamiz:
œ SUM() – Ustundagi hamma qiymatlar summasini hisoblaydi.
œ AVG() – Ustundagi hamma qiymatlar o‘rtasi qiymatini hisoblaydi.
œ MIN() – Ustundagi hamma qiymatlar eng kichigini aniqlaydi.
œ MAX() – Ustundagi hamma qiymatlar eng kattasini aniqlaydi.
œ COUNT() – Ustundagi qiymatlar sonini hisoblaydi.
œ COUNT(*) – So‘rov natijalari jadvalidagi satrlar sonini hisoblaydi.
Agregatlash argumenti bo‘lib ustun nomidan tashqari ixtiyo-riy matematik ifoda xizmat qilishi mumkin. Misol uchun quyidagi so‘rovda: Sizning kompaniyangizda reja bajarilishining o‘rtacha protsenti qancha?

SELECT AVG(100 * (SALES/QUOTA)) FROM SALESREPS

Yana bir shakl: Siznining kompaniyangizda reja bajarilishining o‘rtacha protsenti qancha?


SELECT AVG(100 * (SALES/QUOTA)) PROCENT FROM SALESREPS
Bu holda ustun nomi ma’noliroq, lekin bu asosiysi emas. Ustunlar summasini hisoblab ko‘ramiz. SUM() funksiyasini qo‘llaymiz, ustun sonli bo‘lishi kerak. Masalan, quyidagicha: Kompaniya xizmatchilari sotuvlar hajmi rejadagi va haqiqiy o‘rta qiymati qanchaga teng?


SELECT SUM(QUOTA), SUM(SALES) FROM SALESREPS

AVG() agregatlash funksiyasiga yana bir necha sodda misollarni ko‘ramiz. Masalan: «ACI» ishlab chiqaruvchi mollari o‘rtacha narxini hisoblang.

SELECT AVG(PRICE) FROM PRODUCTS WHERE MFR_ID = ACI
Ekstremumlarni topish funksiyalari, yani MIN(), MAX() funksiyalarini ko‘ramiz.Bu funksiyalar sonli ustunlar, sanalar va satrli o‘zgaruvchilar bilan ishlaydi. Eng sodda qo‘llanishi sonlar bilan ishlash.
Masalan quyidagicha so‘rov beramiz: Eng ko‘p va kam sotu-vlar rejadagi hajmi?

SELECT MIN(QUOTA), MAX(QUOTA) FROM SALESREPS

Bu sonlarni o‘z ichiga olgan ustunlardir. Yana bir so‘rov beramiz: Bazadagi buyurtmalarning ichida eng oldin berilgan so‘rov sanasi?


SELECT MIN(ORDER_DATE) FROM ORDERS
Satrlar bilan ishlaganda har xil SQL serverlardagi kodirovkalar har xil natija berishi mumkin. Yozuvlar sonini sanash uchun COUNT() qo‘llanadi. Bu funksiya son qiymat qaytaradi.

7. Predmet soha ma`lumotlar bazasi shakllantirilgandan so`ng ob`yektlardagi ma`lumotlarni birlashtirish maqsadida INNER JOIN, LEFT JOIN, RIGHT JOIN, CROSS JOIN, FULL OUTER JOIN va ON standart so`zlaridan foydalanish. Barcha ob`yektlardagi ma`lumotlarni yuqoridagi standart so`zlar orqali birlashtiradigan so`rovlar tashkil etish.
Agar select operatorida from so`zidan keyin 1 ta jadval emas 2 ta jadval ishlatilsa, bunda surovni natija tashkil kiluvchi jadval 1 jadvali xar bir satri bilan 2-jadvalni xar bir satriga ulashdan (kombinatsiyadan) yaratiladi. Bu amal jadvallarni birlashtirish deyiladi.